Pandemiia kezınde eldıŋ nazary erekşe auǧan üş ministrlık boldy. Bırı - bılım, ekınşısı-eŋbek, üşınşısı, ärine-densaulyq ministrılıgı edı. Aldyŋǧy ekeuın jūrt belgılı bır nauqan kezınde «eske alsa», soŋǧysyn mümkın bolsa, kün saiyn nazarda ūstaǧysy keldı.
Indetten qynadai qyrylǧan halyqtyŋ Densaulyq saqtau ministrlıgın jıtı baqylauyna aluy zaŋdy da. Öitkenı halyq saulyǧynyŋ kıltı- därıgerlerde. Ökınışke qarai, osy ministrlıktıŋ är basqan qadamyna qaraǧan jūrtty «haip» quǧandar dep sögu ürdısı tolastar emes.
Densaulyq saqtau ministrlıgınıŋ resmi ökılı Baǧdat QOJAHMETOV te öz basşylarynyŋ sürleuıne tüsıp, qazaq medisinasynyŋ qazırgı küiın söz etkenderdı «özderın körsetkısı keletınder» dep äleumettık jelıde jazba qaldyrdy. Tömende resmi ökıldıŋ jazbasyn özgerıssız jäne eşbır qatesın tüzetusız nazarlaryŋyzǧa ūsynyp otyrmyz.
"Atyŋ şyqpasa Minzdravty örte”
«Ekı ai boldy medisina salasyna kelgenıme. Därıgerlermen bırge jürıp körgenın bırge körıp, sonyŋ nätijesın köpşılıkke jetkızıp, degendei.
Qoǧammen köpır ornatyp jürıp tüsıngenım: öz-özın qandai jolmen bolsada körsetetın adamdar köbeiıp ketıptı elımızde. Solardyŋ keibıreulerı jaqsy bır ädıs tapqan sekıldı.
Bordiurge, äkımge, qoinynda jatqan äielıne renjısede öşın aq halatty abzal jandardan alady. Olar asa meiırımdı jandar emes pa, bärıne şydaidy. Medsestrany qazaq bekerden MEIIRbike demeidı ǧoi. Kündız äleumettık jelıde onyŋ “betıne tükırıp, taban sürtıp”, keşke jan qinalyp auyrǧanda tük bolmaǧandai yŋqyldap sol därıgerge baryp emdeletınder bar. ARAMyzda. Menıŋ ärıptesterım joq emes olardyŋ ışınde.
Jalpy bıreudı jamandap ataq şyǧaratyndar köbeiıp kettı. Bügıngı künnıŋ äleumettık sänıne (modasyna) ainalǧany - därıgerlerdı, auyruhanalardy, Denmindı “tepkıleu”, jamandau. Özın özı batyr körsetıp, atyn şyǧarǧysy keletınder, sol baiaǧy Minzdravqa tisedı. Chellendj siiaqty. Jūrttan qalamyz ba, dep.
Atam aituşy edı: - “bılgen boǧyn jesın”, dep. Bıraq oiymda jürgenın jetkızgım keldı. Ärine, bır demde qoǧam özgerıp mädenietımız örbıp ketpeidı. Bıraq är adam ıstegenıne, oiymen aitqan sözderıne bır künı jaratuşynyŋ aldynda jauap beredı. Oǧan kümänım joq.
Sonymen qosa aitaiyn degenım, emşılerdıŋ namysyn qorǧaityndar aramyzda az emes. Sonyda bılıp jüreiık, degenım ǧoi», -dep jazady Baǧdat Qojahmetov.
Densaulyq ministrlıgı ne bıtırdı?
Resmi ökıldıŋ syn men jamandaudy arasyn ajyrata almauy köptıŋ renışın tudyrdy. Osy jazbasynyŋ astynda aitylǧan pıkırdıŋ basym bölıgınde Qojahmetovtıŋ aitqandarymen kelıspeitının bıldırgender az emes.
«Däl qazırgı şaqta Densaulyq ministrlıgınıŋ synǧa ūşyrap qana qoimai, sol synnan nätije şyǧaratyn kezı edı. Alaida resmi ökılınıŋ paiymy mynadai bolsa, miinstrlıkten, jalpy därıgerlerden ne qaiyr kütuge bolady? Densaulyq saqtau ministrlıgı alysqa ūzamai-aq qoiaiyq, osy pandemiia kezınde auyz toltyryp aitarlyqtai ne bıtırdı?
Virus jūqtyrǧandardy dūrys emes protokolmen emdegenın erlıkke balai ma? Joq, älde därını qoimadan şyǧarmai, halyqty parasetomol ızdetıp, sandaltqanyn jeŋıs dep sanai ma? Mümkın, koronaviruspen küreske dep bölıngen milliardtardyŋ talan-tarajǧa tüskenın jetıstık deitın şyǧar? Qai jaqsy tūsyn aitaiyq, sony tüsındırse eken ökılderı», -deidı bızben äŋgımesınde zeinetker Äuelhan ŞONJAN.
«Däl qazırgı bızdıŋ medisina müşkıl jaǧdaiǧa jettı. Būl şynaiy şyndyq. Ötterı jarylyp ketse de, därıgerler osyny moiyndauy kerek. Auyzdaryn arandai aşyp, biudjetten beterı bülk etpei milliardtap qarjy alady. Al bıtırıp jatqandary sausaqpen sanarlyq qana. Mūny tek halyq qana emes, deputattar da aşyq aityp jatyr. Eger būl ministrlıkke qatysty syn dūrys bolmasa, resmi ökıl nege sol deputattarǧa «haip qumaşy» dep aitpaidy? Qit etse, halyqty kınälap äbden üirendı bilıktegıler. Özderınen bır mın tappaidy. Būlarǧa salsaŋ, pandemiiaǧa da, karantinde üide otyrǧanyna da, karantinde jūmyssyz qalǧanyna da, virus jūqtyryp auyrǧanyna da, auyryp jatqanda İVL apparatynyŋ bolmaǧanyna da, därı tappaǧanyna da, tūnşyǧyp ölıp, aram qatqanyna da halyq kınälı», -dep küiınedı Sapar AITMYRZA.
Ministrlıktegı meŋıreu tynyştyq
«DensauMin men halyq arasyna köpır salyp jürgen Baǧdat Qojahmetovtyŋ postynan keiın haip ūstaǧym kep kettı.
Ekı ai būryn, 17 şıldede Densau(?)Minge resmi sūranys joldadym, egovta. Elde qanşa provizor ortalyǧy, kovidten emdep jatqan qanşa medmekeme bar, qaisy qaida ornalasqan degen saual ǧana edı sondaǧysy. Kovidtıŋ şynaiy statistikasyn, densauminnıŋ kovidpen küreske jūmsap jatqan aqşasyn sūraǧam joq. Bermeitının bılıp tūryp sūrap qaitesıŋ.
Qazır sol sūranystyŋ ketkenıne ekı aidan asty. Al jauap älı joq. Aqparatqa qol jetkızu turaly zaŋǧa säikes, ol sūranysqa 15 kün ışınde jauap berıluı kerek. Al jauapty bırneşe mekeme daiyndaityn bolsa - 30 kün ışınde. Otyz künnıŋ ekeuınen asty. Al jauap beru merzımın ministrlıktıŋ özı 30 şılde dep körsetken. Zaŋ būzylyp jatyr, soǧan nazar audarsaŋyzdar dep Memlekettık qyzmet ısterı agenttıgıne saual joldaim dep jürıp ony da ūmytyppyn. Prokuratura men Agenttıktıŋ pıkırın bılu kerek boldy endı, sūranys joldap. Vot i haipanul. Qojahmetov özı keşırsın!», dep jazady Ǧalymjan ORAZYMBET:
P.S Biylǧy nauryzdyŋ 16-sy künı Almaty äuejaiyndaǧy jaǧdai men 15 nauryzda (iaǧni, bır kün aldyn) ǧana közımız körgen Türkiiadaǧy jaǧdaidy salystyryp, jaǧa ūstaǧanbyz. Bızdıŋ äuejaida bırneşe elden kelgen jüzdegen jolauşyny ekı adam ǧana tırkeuden ötkızıp otyrdy. Tırkeu kezegı jetkenşe, jolauşylar tar bölmede bır bırımen syǧylysyp, qamyrdai ilendı. Mynadai körınıstı körse, koronavirustyŋ özı qorqyp qaşardai jaǧdaida edı Qazaqstan.
Virustan saqtanu şaralaryna Qytaimen ırgeles otyrǧan Qazaqstan daiyndyqty «tüs qaiqanda» «nakones-to» bastaǧany este. Al türık aǧaiyndar nauryzdyŋ bırınşı aptasynda-aq jedel saqtyq şaralaryn qolǧa alyp, antiseptik, betperde mäselesın şeşıp tastady.
Pandemiia bastalǧaly Türık Densaulyq saqtau ministrı Fahretdin Qoja künıne bırneşe ret (!) äleumettık jelıler men teleefirde ındetke bailanysty ärbır aqparatpen bölısıp otyrady. Türık medisinasyn bızdıŋ medisinamen salystyru artyq bolar. Äitse de, Qazaqstanda tym qūryǧanda, Densaulyq ministrlıgı tarapynan osyndai jyldam aqparat taratu äreketı boldy ma? Älde, būl sözımız de, joǧaryda aitylǧan pıkırler de «haip» bolyp kete me?
Meruert HUSAİNOVA,
"Adyrna" ūlttyq portaly.
Foto aşyq derekközden alyndy.
