Äleumettık jelılerde Liviianyŋ marqūm eks-liderı Muammar KADDAFİDIŊ 2009 jyly BŪŪ-nyŋ 64-şı Bas assambleiasynda COVID-19 koronavirusyn boljaǧandyǧy turaly talqylanuda. Keibır paidalanuşylar ony osy baiandamasy üşın öltırgendıgın aitsa, endı bırı onyŋ säuegeilıgıne taŋqaluda. Alaida, liviialyq revoliusionerdıŋ pandemiia jaily naqty eşnärse aitpaǧandyǧy anyq boldy.
Äleumettık jelılerde talqylauǧa tüsken Kaddafidıŋ sözı
Kaddaffidıŋ: «Olar özderı virus oilap tauyp, sızge antidottar sata bastaidy. Virustyŋ emı bar bola tūryp, şeşımın tabu üşın uaqyt kerektei körsetedı», - degen sözı äleumettık jelılerde ülken rezonans tudyryp, qyzu talqylauǧa sebep boldy. Bıraq Tamlife.ru-dıŋ mälımetınşe, Kaddafidıŋ būl sözı 2020 jyldaǧy pandemiiamen eş bailanysy joq. Onyŋ jūrt auzyndaǧy qauesetke ainalǧan būl sözderı 11 jyl aldyŋǧy oqiǧany synaudan paida bolypty. Öz baiandamasynda saiasatker «şoşqa tūmauy» degen atpen tanymal H1N1 tūmauy turaly aitqan. 2009 jyly būl virusty farmasevtikalyq kompaniialardyŋ tabysyn arttyru üşın ädeiı oidan şyǧarylǧany turaly söz taraǧan. Kaddafidıŋ de oiy osy tūjyrymmen säikes keledı. Kaddafi öz sözınde: «Mümkın H1N1 tūmauy zerthanada arnaiy jasalǧan virus şyǧar, bıraq ol bastapqyda äskeri qaru retınde oilastyrylǧan», - dep mälımdegen. Būdan ärı liviialyq polkovnik BŪŪ men Qauıpsızdık Keŋesınıŋ äskeri saiasatyn synǧa alǧan. Ol baiandamasynda AQŞ-pen qarym-qatynastyŋ tarihi negızın eske tüsırıp, Afrika elderınen kelgen migranttardyŋ jaiyna da toqtalǧan. Somali qaraqşylaryna arnalǧan blokta Kaddafi terroristerdı virustarmen salystyrǧan. Onyŋ pıkırınşe, būl ekı qūbylys ta kapitalisterdı baiytuǧa qyzmet etedı. Saiasatker: «Somalilermen küresu üşın köbırek äskeri kemeler jıberu būl mäselenıŋ şeşımı emes. Bız qaraqşylyq pen terrorizm qūbylystaryna qate közqaras tanytyp jürmız. Bügınde şoşqa tūmauy bar. Al erteŋ balyq tūmauy şyǧuy mümkın, öitkenı keide bız virustardy baqylap otyryp-aq şyǧarudamyz. Būl – naǧyz kommersiialyq biznes», - dep aitqan. Baiandamada Muammar Kaddafi viruspen qalai küresuge bolatyny turaly: «Kapitalistık kompaniialar vaksinalardy jasap satu üşın virustar şyǧarady. Būl öte ūiat jäne etikaǧa säikes emes. Vaksinalar men därı-därmekterdı satuǧa bolmaidy. «Jasyl kıtapta» (Muammar Kaddafidıŋ Üşınşı Düniejüzılık Teoriianyŋ negızderın aiqyndaityn baǧdarlamalyq teoriialyq jūmysy – Redaksiia) men därı-därmekterdı satuǧa nemese kommersiialandyruǧa bolmaidy dep mälımdeimın. Balalarǧa därı-därmekter men ekpeler tegın boluy kerek. Bıraq kapitalistık kompaniialar virustar men vaksinalar şyǧaryp, paida tabudy közdeude. Nelıkten olar tegın bolmaidy? Bız olardy satpai, tegın taratuymyz kerek», - dep öz oiymen bölısken. Liviianyŋ būrynǧy basşysy öz baiandamasynda koronavirustyq ındettıŋ bolatynyn däl boljai almaǧan. Bıraq onyŋ aitqan sözderı bügıngı älemdık jaǧdaimen säikes kelıp, azamattardyŋ pıkırtalasuyna äser etıp otyr. Eske salaiyq, Muammar Kaddafi Liviianyŋ soŋǧy zaŋdy bileuşısı bolǧan. 42 jyl bilıgınen keiın ony sodyrlar 2011 jyly aiausyz öltırgen.Foto aşyq derekközden alyndy
Daiyndaǧan Aijan PERDEBEKQYZY
