Sifrlandyru –käsıporynnyŋ nemese tūtas ekonomikalyq salanyŋ aqparattyq tehnologiialarǧa negızdelgen biznes-prosesterdıŋ, menedjmenttıŋ jäne öndırıs täsılderınıŋ jaŋa modelderıne köşu prosesı bolyp tabylady.
"Sifrlandyru" terminı alǧaş ret HH ǧasyrdyŋ soŋǧy 5 jyldyǧynda, 1995 jyly Massachusets universitetınıŋ amerikandyq informatigı Nikolas Negroponte "sifrlyq ekonomika" ūǧymyn aitqan kezde paida bolǧan.
Alǧaş ret 1995 jyly paida bolǧan osy tūjyrymdama bügıngı taŋda eŋ maŋyzdy terminderdıŋ bırı bolyp otyr.
Sifrlandyru därejesı boiynşa kompaniialardyŋ önımdılıgı men el ekonomikasynyŋ damu deŋgeiı baǧalanady.
Qazaqstan Respublikasy Prezidentınıŋ 2017 jylǧy 31 qaŋtardaǧy "Qazaqstannyŋ üşınşı jaŋǧyruy: jahandyq bäsekege qabılettılık" atty Joldauymen "Sifrlyq Qazaqstan" memlekettık baǧdarlamasy qabyldanǧan edı.
"Sifrlyq Qazaqstan" baǧdarlamasynyŋ basty maqsaty tūtastai alǧanda qarapaiym ekonomikalyq ösuden qaraǧanda, edäuır qarqynmen ösuge tiıs sifrlyq ekonomika bolyp tabylady. Sonymen qatar, Qazaqstan 2025 jylǧa qarai sifrlyq bäsekege qabılettılıktıŋ halyqaralyq reitingınıŋ otyzdyǧyna kırudı közdep otyr. Baǧdarlamany äzırleu kezınde Ükımet Qazaqstan ekonomikasy üşın sifrlyq däuırdıŋ jahandyq syn-qaterlerı men mümkındıkterın de eskergen.
Taiau Şyǧystaǧy Boston Consulting Group bölımşesınıŋ direktory Aleksandr Turpis Qazaqstannyŋ sifrlandyru jönındegı nietıne oŋ baǧa bergen edı. Onyŋ mälımetınşe, Qazaqstan keşendı baǧdarlama men tabystyŋ tört komponentın ıske qosqan älemnıŋ 15 elınıŋ bırı bolyp tabylady.
Qazaqstan jaŋa sandyq däuırge enude. Barlyǧymyz qarqyndy özgerıster däuırınde ömır sürıp jatqanymyz jasyryn emes. Sifrlyq revoliusiia – osynyŋ negızgı faktory. Barlyq jahandyq derekterdıŋ 90 paiyzy soŋǧy ekı jylda jasaldy. Älemdegı derekterdıŋ 99 paiyzy sifrlandyrylǧan. Bükıl älem boiynşa 35 milliard qūrylǧy kün saiyn mälımetter şyǧarady. Būl älem halqynyŋ jalpy sanynan bes ese joǧary bolyp otyr.
Sarapşylar "sifrlyq ekonomikany" şyn ömırımızdı tolyqtyratyn virtualdy orta retınde tüsınuge keŋes beredı. Mūndai "tolyqtyrulardyŋ" mysaldaryn köpten keltıruge bolady. Mysaly - belsendı damyp kele jatqan onlain-BAQ naryǧynan bastap qaşyqtyqtan oqytudy, telemedisinany da aluǧa bolady. Bügıngı taŋda būlarǧa sifrlyq tehnologiialardy - internet qūraldaryn, aqyldy zauyttardy jäne taǧy basqalardy qoldana otyryp, ekonomikalyq öndırıs te belsendı türde qosyluda.
Eŋ aldymen, bız bügınde älemdık ekonomika özgerıp jatqanyn jäne Qazaqstanǧa jahandyq sifrlyq ekonomikada öz ornyn ielenu qajettıgın tüsınuge tiıspız. Sifrlyq emes ekonomika qazırdıŋ özınde maŋyzdy investorlardyŋ qyzyǧuşylyǧyn oiata qoimaidy, öitkenı ol tiımsız bolyp sanalady. Sifrlandyru-būl postindustrialdy ekonomikadan aqparatqa deiıngı qadam, ol ūlttyq ekonomikanyŋ tiımdılıgıne ǧana emes, bäsekege qabılettılıgıne de qol jetkızuge mümkındık beredı.
“Adyrna” ūlttyq portaly
