Dıni soǧys-soǧystyŋ eŋ auyry dep beker aitylmasa kerek. Soŋǧy uaqytta qazaq qoǧamyn kereǧar pıkırge qūrylǧan astyrtyn soǧys dendep, jaulai bastaǧandai. Äleumettık jelını aşa qalsaŋyz, keşe ǧana özıŋız syilap, qūrmet tūtqan atpaldai azamattarymyz belgılı bır dınnıŋ soiylyn soǧyp, ainalasyn japyryp otyrǧanyn baiqaisyz. Ägäräki, älgı dıni pıkırge özıŋızdıŋ tarapyŋyzdan äu dei qalsaŋyz, bıttı, basyŋyz arylmas dauǧa qalary anyq.
Dındı saiasatqa, memlekettık ıske aralastyrmau turaly Ata zaŋymyzda taiǧa taŋba basqandai körsetılgen. Qazaqstan İslam memleketı emes, zaiyrly memleket ekenı de zaŋymyzda anyq jazylǧan. Ökınışke qarai, soǧan qaramastan, dındı aşyqtan-aşyq uaǧyzdap, tıptı retı kelse, tyqpalaityndar köbeiıp barady. Älemde qanşa dın bar bolsa, olardyŋ qaisysyna bolsyn, qarsy pıkır aitu qatelık. Sebebı, dın de sızdıŋ äldekımge arnalǧan mahabbatyŋyz sekıldı, jürekte jasyryn saqtaluǧa tiıs dünie. Alaida dıni senımı terısıne syimai, ışkı jymysqy maqsatyn syrtqa u etıp şaşuǧa daiyn, emosiiasyn agressiia jailaǧan pendeler qazaq qoǧamynda kün sanap artpasa, azaimai otyr. Sen mäselen, hristian dınınıŋ ökılısıŋ be, sol dındı jaqtaisyŋ ba, öz erkıŋ.
Bıraq sol senımıŋdı, dınıŋdı äldekımge tyqpalaudyŋ qajetı qanşa? İslam dınıne qatysty äleumettık jelıde pıkır jaza qalsaŋyz, qarǧys pen laǧynettıŋ astynda qalatyn jaǧdaiǧa jettık. Baiqasaŋyz, dınşılder öz dının aşyq, emın-erkın uaǧyzdauyna, saǧan tyqpalauyna bolady da, al «qajetı joq» dep qarsylassaŋyz, basyŋyz dauǧa qalady? Būl nenı bıldıredı, nenı körsetedı? Būl eŋ aldymen, äldebır dıni senımdegı pendelerdıŋ nadandyǧyn körsetedı. Sanaly, közı aşyq adam basqa-basqa dın mäselesınıŋ öte näzık ekenın bıledı.
Jastar äldebır dıni aǧymnyŋ jetegıne ergenşe, bılım alsyn, kıtap oqyp, ǧylymǧa bet būrsyn degen ūstanymdy bıldıremız dep bır kezderı «Adyrna» ūlttyq portalynyŋ tılşılerı de «täŋırşılderdıŋ» qataryna «kırgızılgen» edı. Eger sen İslamdy jaqtamasaŋ, sol dındı ūstanbasaŋ, bıttı, sen käpırsıŋ, sen täŋırşılsıŋ ne bolmasa, sen jerleusız qalatyn ateistsıŋ. Būl qalai? Sız özıŋızdıŋ üstıŋızdegı kiımıŋızdı basqa adamǧa zorlap kigıze almaisyz ǧoi? Dın de soǧan ūqsas emes pe? Nege sız senetın düniege bız de senuge tiıspız? Nege sız qalaǧan jolmen bız de jüruge tiıspız? Būl sūraq dınşılderdı qyzyqtyrmaidy. Ökınıştı.
Eŋ ökınıştısı, bilıktegıler kez kelgen dınnıŋ osylai keŋınen qanat jaiuyna jol berdı. Kei dınnıŋ jaqtauşylarynyŋ erkınsıgenı sonşa, aiaqty alşaŋ basyp, uaǧyzyn kım körıngenge tyqpalaumen ainalysyp jür. Mūnyŋ aqyry jaqsylyqqa soqpaitynyn ärbırımızdıŋ ışımız sezedı. Alysqa ūzamai, Auǧanstandy mysalǧa alsaq ta, jetedı. Dın dep atoilaǧan auǧandar qai pūşpaqqa şyqty? Jazyqsyz jandardyŋ qanyn sudai aǧyzyp, aqyrynda jer planetasynda ärbır sanaly adamdy özınen jerıntetın memleketke ainaldy.
Dındı ūstan, dınnıŋ jolymen jür. Bıraq özgelerdı sol jolǧa küşpen, agressiiamen äkelem deu şynaiy dın iesıne tän mınez be? Naǧyz dındı tereŋ meŋgergen adam agressiiaǧa jol beruşı me edı?
Qazır bızdegı dınder de, sol dınnıŋ ökılderı de Ata zaŋdy attaityn halge jettı. Oǧan dälel künı keşe ǧana äleumettık jelını şulatqan öner adamdarynyŋ dıni uaǧyzyna bailanysty oqiǧa bola alady. Özderınıŋ milliondaǧan adam jazylǧan äleumettık paraqşalarynda änşıler, tanymal tūlǧalar aşyqtan aşyq dındı uaǧyzdauǧa köştı. Osyǧan bailanysty Ämina Smaǧūlova atty äleumettık jelı qoldanuşy Mädeniet ministrı men Aqparat ministrıne qaratyp: «Sızderge bır sūraq koisam bola ma?
Nege öner jūldyzdary şetınen arab mädenietın nasihattap, dıni uaǧyzdar jürgızıp kettı? Būl dıni salasyndaǧy Zaŋǧa kaişy, tıptı öreskel zaŋ būzuşylyq emes pe?
Qazaq önerın nasihattauǧa jauapty "Qazaqkonsert" ūiymynyŋ bas mamany, "Qūrmet" ördenınıŋ iegerı, prodiuser Möldır Äuelbekova esımın auystyryp, Aişa atty dın uaǧyzşysy bop şyǧa keldı.
"Tobymdaǧy bes qyz menıŋ jolymdy quyp namazǧa jyǧyldy, al sızderdıŋ jürıs-tūrystaryŋ dūrys emes, imanǧa kelıŋder dep, milliondaǧan oqyrmanyna künde uaǧyz aityp otyr.
Būl bır ǧana mysal, al mūndai dın uaǧyzşysyna ainalǧan ärtıster, sportşylar qanşama? Jauapty ministrlıkter, organdar qaida qarap otyr?
Men dınge emes, VAHHABİZM - SALAFİZMGE qarsymyn. Tauyq soisa da kasapşy soisyn deidı ǧoi. Ärkım öz ısımen ainalyssyn! Dıni bılımdı tek qana arnaiy dıni bılımı bar imamdar jäne tek qana meşıtte üiretsın!
Dıni bılımı joq adamdarǧa Muftiiattyŋ jäne Aqparat ministrlıgınıŋ arnaiy Dıni saraptama komitetınıŋ rūqsatynsyz dıni uaǧyz jürgızuıne tyiym salynsyn! Terıs aǧymdar jastardy adastyryp, milaryn ulap boldy!!!
Dıni qyzmet jäne dıni bırlestıkter turaly Qazaqstan Respublikasynyŋ 2011 jylǧy 11 qazandaǧy № 483-IV Zaŋy:
3-bap. Memleket jäne dın
- Memleket dın men dıni bırlestıkterden bölıngen.
- Eşbir din memlekettık nemese mındettı dın retınde belgılenbeidı.
- Dıni bılım beru ūiymdaryn qospaǧanda, Qazaqstan Respublikasynda bilim beru men tärbieleu jüiesı dın men dıni bırlestıkterden bölingen jäne zaiyrly sipatta bolady.
- Qazaqstan Respublikasynyŋ azamattary, şeteldıkter jäne azamattyǧy joq adamdar missionerlik qyzmetti tirkeuden ötkennen keiin jüzege asyrady.
- Dıni ädebiettı, dıni mazmūndaǧy özge de aqparattyq materialdardy, dıni maqsattaǧy zattardy tek qana ǧibadat üilerınde (ǧimarattarynda), dıni bılım beru ūiymdarynda, sondai-aq oblystardyŋ, respublikalyq maŋyzy bar qalalardyŋ jäne astananyŋ jergılıktı atqaruşy organdary arnaiy belgılegen tūraqty üi-jailarda taratuǧa jol berıledı.
Meruert HUSAİNOVA,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Foto aşyq derekközden alyndy.
