Nūrsūltan-qatardaǧy oquşynyŋ bırı. Aǧasy esımın elımızdıŋ tūŋǧyş prezidentı sekıldı elge qalauly, ūltqa eŋbegı sıŋetın azamat bolsyn degen nietpen qoiǧan. Barlyǧy sekıldı bızdıŋ keiıpkerımız de mektep tabaldyryǧyn attap, sol jerde 11 jyl bılım alǧan. Däl osy kezeŋde onyŋ ömırındegı eŋ basty sūraqtardyŋ bırı paida boldy: "Men kım bolamyn? Qaida baramyn?".
Batys elderı täjıribesınde "Gap year" tüsınıgı bar. Iаǧni, özıŋdı tanuǧa berıletın senıŋ uaqytyŋ. Jalpy orta bılım beretın mekteptı bıtırgennen keiıngı uaqyt. Bızde mektep bıtırgennen keiın joǧary oqu ornyna tüsu kerek degen tüsınık bar. Al özıŋdı tabu, ışkı "MEN"-men tıldesu jäne ony tüsınu oŋailyqpen kelmeidı. Sol üşın joǧary oquǧa tüskenımen universitettı bıtırmei tastap ketetınder sany aitarlyqtai köp.
Jūmys - amaldyŋ joqtyǧynan künkörıs üşın baryp keletın jer emes. Ol jan dünieŋe läzzat syilap, senı özıŋdı qoǧamnyŋ qajet bölşegı sanauyŋa jeteleu kerek. Al, Nūrsūltan sol mekendı taba almady. Ol özın damytu maqsatynda dostarymen Qytai Halyq Respublikasyna attandy. Bıraq şyǧys elı de qatty qyzyqtyra qoimaǧan sekıldı. Jarty jylda ol jaqtan da qaityp keldı. Mamyr aiyna deiın sol qalypta ünsızdıkke bet būrdy.
Adamnyŋ ömırındegı eŋ ülken ökınışı - zaia ketken uaqyty, özıŋe ne keregın bılmeu, özıŋdı tanymau nemese... Būl tızım tausylmaidy. Ärkım üşın ärqalai. Ärkımnıŋ mümkındıgı de ärtürlı. Mamyr aiynyŋ jaima şuaq künderınıŋ bırınde Nūrsūltanǧa öz küşın synap köru turaly oi keldı. Sol maqsatta "Zhas project" jobasyna qatysuǧa bel budy. Nätijesınde jeŋıp şyǧyp, öz komandasymen az qamtylǧan balalarǧa alty ai boiy aǧylşyn tılın üirettı. Būl kezeŋ onyŋ esınen mülde ketpeidı. Kışkene büldırşınderge kömek beru arqyly qoǧamnyŋ qanşalyqty bır-bırımen tyǧyz bailanysta ekenın ūǧyna bastady. Ömırınıŋ däl osy kezeŋı Nūrsūltannyŋ bolaşaǧyna baǧyt - baǧdar berdı.
Bolaşaqty Nūrsūltan mamandyǧy boiynşa jūmyspen bailanystyrdy. Al ol diplommen qaida baruǧa bolady? Kım senı "iä, kele ǧoi, men senı ūzaq küttım",- dep esıgın aiqara aşyp otyrady?
Quanyşqa orai, "Q.Jūbanov atyndaǧy Aqtöbe öŋırlık universitetınıŋ" tau-ken ısı mamandyǧyn bıtırgen studentterdı esıgın aşyp kütıp otyratyndar bar eken. Ol turaly universitettıŋ metallurgiia, tau-ken jän mūnai-gaz ısı kafedrasynyŋ dosentı, tehnika ǧylymdarynyŋ kandidaty Kelamanov Bauyrjan Satybaldyūly:
«Bızdıŋ kafedra men "QAZHROM" TŪK" AQ arasynda bes jyl saiyn jaŋaryp otyratyn kelısım bar. Bakalavr men magistraturada oqityn studentterımız käsıptık täjıribeden öte alady. Odan bölek, 2000 jyldan berı üzdık oqityn metallurg mamandyǧynyŋ üş studentıne käsıporyn arnaiy şäkırtaqy taǧaiyndap kele jatyr. Universitetımızde käsıporyn jūmysşylary arnaiy şeberlık leksiialaryn oqidy, bırıgıp sait-jurnaldarǧa maqalalar jazady. Zertteu jūmystarymen ainalysatyn ǧylym jolyndaǧy studentterge arnaiy özderınıŋ qūraldaryna rūqsat bergen. Oqudy bıtırıp diplom alǧannan keiın üş aidyŋ ışınde barǧan kafedra tülekterın mındettı türde jūmysqa qabyldaidy. Ortaşa eseppen bızdıŋ tülekterımızdıŋ 70-80 paiyzy käsıporynǧa jūmysqa ornalasady",- deidı.
"QAZHROM" TŪK" AQ korporativtık kommunikasiia bölımınıŋ basşysy Maşkarina Viktoriia Iýrevnanyŋ deregıne säikes käsıporyn universitet studentterınıŋ täjıribeden ötuıne, dualdy oqytu jüiesınıŋ elementterın engızuge jaǧdai jasaidy. Qazırgı taŋda Aqtöbe ferroqorytpa zauytynda 35 jasqa deiıngı 2086 adam (49%), Döŋ tau-ken baiytu kombinatynda 35 jasqa deiıngı 3360 (46%) jastar qyzmet atqaruda.
Nūrsūltan da osy jastardyŋ qataryna qosylyp, Aqtöbe ferroqorytpa zauytynyŋ kelısımşarttardy qoldau bölımıne jūmysqa tūrdy. Ärıptesterımen tez tıl tabysuǧa "Jastar keŋesı" qoldau bıldırıp, sol qūrammen tömendegıdei baǧyttar boiynşa qosymşa jūmystar ısteude:
Psiholog Seitova Güljanat Jeksenqyzy mamandyq taŋdauda ata-ananyŋ yqpaly basymyraq ekenın aitady.
"Käsıbi baǧyt baǧdar beru barysynda oquşy mamandyqtyŋ qoǧamdaǧy därejesıne köp köŋıl böletının baiqaimyn. Jeke közqarastaryn bıldıretın oquşylar az deuge bolady. Oquǧa tüspegen jaǧdaida köbıne ökınış, özın kınälau basym bolyp ketedı", -deidı psiholog maman.
Käsıpkerlerge qajettılık köp boluy mümkın. Bıraq, būl memleketke ūstaz nemese bişı kerek emes degendı bıldırmeidı. Bır-bırımen tyǧyz bailanysqan qoǧamnyŋ qajet emes müşesı joq. Asyqpai anyq basyp, ketıgın tauyp qalanǧan dūrys. Bärımızde oryn bar.
Jūmys - amaldyŋ joqtyǧynan künkörıs üşın baryp keletın jer emes. Ol jan dünieŋe läzzat syilap, senı özıŋdı qoǧamnyŋ qajet bölşegı sanauyŋa jeteleu kerek. Al, Nūrsūltan sol mekendı taba almady. Ol özın damytu maqsatynda dostarymen Qytai Halyq Respublikasyna attandy. Bıraq şyǧys elı de qatty qyzyqtyra qoimaǧan sekıldı. Jarty jylda ol jaqtan da qaityp keldı. Mamyr aiyna deiın sol qalypta ünsızdıkke bet būrdy.
Adamnyŋ ömırındegı eŋ ülken ökınışı - zaia ketken uaqyty, özıŋe ne keregın bılmeu, özıŋdı tanymau nemese... Būl tızım tausylmaidy. Ärkım üşın ärqalai. Ärkımnıŋ mümkındıgı de ärtürlı. Mamyr aiynyŋ jaima şuaq künderınıŋ bırınde Nūrsūltanǧa öz küşın synap köru turaly oi keldı. Sol maqsatta "Zhas project" jobasyna qatysuǧa bel budy. Nätijesınde jeŋıp şyǧyp, öz komandasymen az qamtylǧan balalarǧa alty ai boiy aǧylşyn tılın üirettı. Būl kezeŋ onyŋ esınen mülde ketpeidı. Kışkene büldırşınderge kömek beru arqyly qoǧamnyŋ qanşalyqty bır-bırımen tyǧyz bailanysta ekenın ūǧyna bastady. Ömırınıŋ däl osy kezeŋı Nūrsūltannyŋ bolaşaǧyna baǧyt - baǧdar berdı.
Bolaşaqty Nūrsūltan mamandyǧy boiynşa jūmyspen bailanystyrdy. Al ol diplommen qaida baruǧa bolady? Kım senı "iä, kele ǧoi, men senı ūzaq küttım",- dep esıgın aiqara aşyp otyrady?
Quanyşqa orai, "Q.Jūbanov atyndaǧy Aqtöbe öŋırlık universitetınıŋ" tau-ken ısı mamandyǧyn bıtırgen studentterdı esıgın aşyp kütıp otyratyndar bar eken. Ol turaly universitettıŋ metallurgiia, tau-ken jän mūnai-gaz ısı kafedrasynyŋ dosentı, tehnika ǧylymdarynyŋ kandidaty Kelamanov Bauyrjan Satybaldyūly:
«Bızdıŋ kafedra men "QAZHROM" TŪK" AQ arasynda bes jyl saiyn jaŋaryp otyratyn kelısım bar. Bakalavr men magistraturada oqityn studentterımız käsıptık täjıribeden öte alady. Odan bölek, 2000 jyldan berı üzdık oqityn metallurg mamandyǧynyŋ üş studentıne käsıporyn arnaiy şäkırtaqy taǧaiyndap kele jatyr. Universitetımızde käsıporyn jūmysşylary arnaiy şeberlık leksiialaryn oqidy, bırıgıp sait-jurnaldarǧa maqalalar jazady. Zertteu jūmystarymen ainalysatyn ǧylym jolyndaǧy studentterge arnaiy özderınıŋ qūraldaryna rūqsat bergen. Oqudy bıtırıp diplom alǧannan keiın üş aidyŋ ışınde barǧan kafedra tülekterın mındettı türde jūmysqa qabyldaidy. Ortaşa eseppen bızdıŋ tülekterımızdıŋ 70-80 paiyzy käsıporynǧa jūmysqa ornalasady",- deidı.
"QAZHROM" TŪK" AQ korporativtık kommunikasiia bölımınıŋ basşysy Maşkarina Viktoriia Iýrevnanyŋ deregıne säikes käsıporyn universitet studentterınıŋ täjıribeden ötuıne, dualdy oqytu jüiesınıŋ elementterın engızuge jaǧdai jasaidy. Qazırgı taŋda Aqtöbe ferroqorytpa zauytynda 35 jasqa deiıngı 2086 adam (49%), Döŋ tau-ken baiytu kombinatynda 35 jasqa deiıngı 3360 (46%) jastar qyzmet atqaruda.
Nūrsūltan da osy jastardyŋ qataryna qosylyp, Aqtöbe ferroqorytpa zauytynyŋ kelısımşarttardy qoldau bölımıne jūmysqa tūrdy. Ärıptesterımen tez tıl tabysuǧa "Jastar keŋesı" qoldau bıldırıp, sol qūrammen tömendegıdei baǧyttar boiynşa qosymşa jūmystar ısteude:
- Kompaniiadaǧy jas mamandardy käsıbi beiımdeu, ǧylymi-tehnikalyq jūmystarǧa tartu boiynşa jūmys;
- Jūmysşylardyŋ bılıktılıgın arttyruǧa kömek;
- Jas mamandardyŋ qūqyqtaryn qorǧau, basqa ūjymdardaǧy ärıptesterımen şyǧarmaşylyq bailanystardy damytu, ǧylym men tehnologiia turaly bılımdı, jastar arasynda salauatty ömır saltyn, korporativtı qūndylyqtardy nasihattau.
Psiholog Seitova Güljanat Jeksenqyzy mamandyq taŋdauda ata-ananyŋ yqpaly basymyraq ekenın aitady.
"Käsıbi baǧyt baǧdar beru barysynda oquşy mamandyqtyŋ qoǧamdaǧy därejesıne köp köŋıl böletının baiqaimyn. Jeke közqarastaryn bıldıretın oquşylar az deuge bolady. Oquǧa tüspegen jaǧdaida köbıne ökınış, özın kınälau basym bolyp ketedı", -deidı psiholog maman.
Käsıpkerlerge qajettılık köp boluy mümkın. Bıraq, būl memleketke ūstaz nemese bişı kerek emes degendı bıldırmeidı. Bır-bırımen tyǧyz bailanysqan qoǧamnyŋ qajet emes müşesı joq. Asyqpai anyq basyp, ketıgın tauyp qalanǧan dūrys. Bärımızde oryn bar.
