Álemde koronavırýs juqtyrǵandar sany 78,7 mln adamǵa jetti. Al indetten qaıtys bolǵandar sany 1 mln 700 myń adam boldy. Qazirgi tańda «Rojdestvo» men «Jańa jyl» merekeleri qarsańynda álemniń kóptegen elderinde shekteý sharalary kúsheıtilgen. Desek te, sanıtarlyq shekteýlerge asa mán bermeı kele jatqan elder de bar.
Mysalǵa, Brazılııany alaıyq. Brazılııadaǵy San-Paýlý qalasynyń dúknederinde búginde saýda qyzyp jatyr. Jergilikti halyq merekege qyzý daıyndyq ústinde. Saldarynan «Rodjestvo» merekesi qarsańynda vırýs juqtyrǵandar sany kúrt kóbeıip ketken. Bir táýlikte 58 myń 428 adamnan kovıd anyqtalǵan, 762 adam o dúnıelik boldy. Osyǵan qaramastan brazılııalyqtar sanıtarlyq shekteýge mán berer emes. Pandemııa bastalǵaly Latyn Amerıkasynda 189 myń adam indet qurbany bolǵan. Jergilikti bılik mereke toılaýǵa tyıym salǵanymen brazılııalyqtar tártipke baǵynar emes.
Al pandemııanyń áseri basqa elderdegideı, Úndistan kásipkerlerine de ońaı tımeı otyr. Sebebi, munda qazir kóshe saýdasy joıylý aldynda. Sanıtarlyq organdardyń qýǵyn-súrginine tótep berip kelgen saýdagerler, búginde indetten daǵdarysqa ushyraǵan. Másele vırýstyń órshýinde emes, karantın kezinde tutynýshylardyń qarasy azaıǵan, saldarynan Úndistan satýshylary kirisinen aıyrylǵan.
Úndistandaǵy kóshe saýdasy epıdemıologtar tarapynan qazirgideı qysymdy sońǵy ret 2014 jyly kórgen. Ol kezde saýdagerler sapasyz tamaq pen talapqa saı emes eńbek orny úshin qýǵynǵa ushyrap, temir torǵa qamalǵan. Degenmen, memleket saýdagerlerdi qoldap, kóshe kezgen saýdagerlerdi qorǵaý týraly Zańdy qabyldaýmen másele aıaqtalǵan edi. «Biz polıııa men belsendilerden qorqýshy edik. Biraq tutynýshylarymyz azaıady dep eshqashan oılamappyz. Iaǵnı, satyp alýshylardyń qarasy bizde azaıǵan emes. Myna indetten jaǵdaıymyz tipti nasharlady» deıdi Úndistannyń saýdagerleri.
Túrli derekterge qaraǵanda, indetten Nıý-Delı kóshelerin 5000-ǵa jýyq saýdager tastap ketken. Shahardy kezip júretin saýdagerler kún kórý úshin shekara mańyndaǵy óńirlerine qonys aýdarǵan. Sebebi, onda sırek bolsa da saıahatshylardy kezdestirýge bolady eken. Iaǵnı, osy mańda kóshe saýdagerleri, taýarlaryn paıdalanatyn tutynýshylardy molyraq taba alatyn kórinedi.
Búginde Úndistanda 2 mln-ǵa jýyq kóshe saýdageri bar eken. Biraq, qazir olardyń barlyǵynyń jaǵdaıy múshkil. Úkimet bolsa, mundaı bıznes túrin qoldaý múmkin emes ekenin ashyq aıtýda. Sarapshylar bolsa, kóshe saýdagerleri jýyq arada óz taýarlaryn ótkizetin naryq tappasa, eldiń saýda sektorynda jumyssyzdyq beleń alyp, iri daǵdarysty bastan keshedi deıdi.
D.Arǵyngeldi,
«Adyrna» ulttyq portaly
