Qazaqstanda 10 million adamǧa COVID-ke qarsy vaksina salu josparlanyp otyr. El halqyna reseilık «Sputnik-V» vaksinasy salynbaq. Alaida būl ekpe turaly basqa elderdıŋ ūstanymy qandai?
Densaulyq saqtau ministrı Aleksei Soidyŋ aituynşa, Qazaqstanda vaksina salynatyndar 18 jas pen 60 jas aralyǧyndaǧy azamattar bolmaq. Sondai-aq, ministr reseilık «Sputnik V» vaksinalarynyŋ ekı million dozasyn alu turaly kelısım bar ekenın atap öttı. Ol Qazaqstanǧa substansiia türınde jetkızıledı jäne keiınnen Qaraǧandy farmasevtikalyq zauytynyŋ bazasynda öndırıledı eken.
Sonymen Soi söz etken vaksina qandai vaksina, eŋ aldymen osyǧan toqtalyp ötsek. «Sputnik-V» vaksinasy ä degennen qabyldanbai, qarsylyqqa ūşyraǧan ekpe bolatyn. Eŋ aldymen būl ekpenı Euroodaqqa müşe elder «kereksız dünie» dep baǧalap, kerı ysyrdy. Artynan AQŞ ta COVID-tıŋ aldyn alady dep Resei öndırgen vaksinany keleke etıp, «mūndai ekpenı tıptı maimyldarǧa da saldyrmas edık», dep mälımdedı. Al reseilık BAQ būl vaksinany däp bır jer planetasynyŋ barlyq elı sūrap, alyp jatqandai etıp körsetıp, aqparatty būrqyratyp jatyr.
Dialog.UA. aqparattyq saitynyŋ habarlauynşa, reseilık vaksinany sanauly ǧana el satyp alǧan. Onda da synaq jasau üşın ekpenı az ǧana mölşerde alyp jatqan körınedı. Nege? Sebebı, senım joq. Reseide älem bıletın immunologiialyq mektep te joq. Sondyqtan Resei Federasiiasy immundau üşın şynymen sapaly därı jasai almaityny beseneden belgılı. Tıptı reseişıl vektorda öz saiasatyn qūrǧan elder de reseilık vaksinanyŋ klinikalyq synaqtarynyŋ tolyq aiaqtaluyn kütkendı jön köredı nemese qazır vaksinany basqa öndıruşılerden satyp aluda.
Mäselen, Türkiia Resei vaksinasyn DDSŪ sertifikattaǧanǧa deiın-aq qabyldamady jäne sinovac Biotech Qytai vaksinasyn satyp aluǧa kelısken. Būl qytailyq ekpenıŋ de DDŪ sertifikaty joq, bıraq klinikalyq synaqtardan ötken. Qazır reseilık ügıt-nasihat aqparat közderı Vengriianyŋ, Serbiianyŋ jäne Venesuelanyŋ "Sputnik-V" reseilık vaksinasyn jappai satyp alyp jatqanyn jarysa jazuda. Al şyndyǧynda, Vengriia klinikalyq zertteuler üşın 5 myŋ dozadan aspaityn vaksina satyp alypty. Ökınışke qarai, Vengriia memleketı sol alǧan ekpenı özıne saldyryp, synaqtan ötkısı keletın erıktı adam tappai otyr.
Al jappai vaksinasiia üşın britan-şvedtıŋ AstraZeneca ekpesınen 12 mln mölşerın, belgiialyq Janssen men amerikan-nemıstıŋ Pfizer-BioNTech vaksinalaryna tapsyrys bergen. Tıptı Reseige öte täueldı Venesuela da 2021 jyldyŋ I toqsanynyŋ soŋynda reseilık vaksinany jetkızudı bastauǧa niettı, iaǧni onyŋ klinikalyq zertteulerınıŋ soŋǧy kezeŋınde, olardyŋ nätijelerı tolyǧymen belgılı bolǧan kezde ǧana aludy josparlap otyr. Reseilıkter vaksinasyn satudyŋ eŋ ülken naryqtarynyŋ bırı retınde qarastyrǧan Ündıstan da Pfizer/BioNTech jäne Bharat Biotech vaksinalaryn jedel sertifikattau satysynda eken. Tıptı Reseidıŋ Serbiia siiaqty adal odaqtasy Pfizer Biotech şyǧarǧan vaksinanyŋ 1,8 million dozasyn satyp alǧan.
Olai bolsa, «esı dūrys elder» bas tartqan vaksinany Qazaqstan nege jantalasyp jarnamalap jatyr? Jarnamasy azdai, 10 mln adamǧa osy «Sputnik-V» ekpesın saludy josparlap ta qoidy. Tolyq medisinalyq synaqtan ötpegen, nätijesı belgısız vaksinany jappai salu arqyly bızdıŋ Densaulyq saqtau ministrlıgınıŋ közdegenı ne? «Ekpe egıldı» degen qūjattyq belgı soǧu ma, älde «kül bolmasaŋ, bül bol» degen niet pe?
Meruert HUSAİNOVA,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Foto aşyq derekközden alyndy.Ūqsas jaŋalyqtar
