Jyr bolǧan Mäjılıs sailauy aiaqtaldy. Kezektı sailaudan köpşılık ülken jaŋalyq kütpese de, kışıgırım oŋ özgerıster bolatyn şyǧar dep oilaǧan. Bıraq eşteŋe özgerge joq. Mäjılıs kreslosyna taǧy da būrynǧy üş partiianyŋ müşelerı ǧana jaiǧasady. «Nur Otan», «Aq jol» jäne «Qazaqstan Halyq» partiiasy.
Mūndaǧy Qazaqstan halyq partiiasynyŋ aty jaŋa bolǧanymen, zaty eskı. Būrynǧy «Qazaqstan kommunistık halyq partiiasy». Müşelerı de auysqan joq, ideologiiasy men ūstanymy da özgergen joq, tek atauynan «kommunistık» degen sözdı alyp tastai saldy. Söittı de su jaŋa ataumen mäjılıske qaita jol tartty. Būl joly tıptı 10 «kommunist» deputat atanyp otyr. Ötken şaqyrylymda būl partiiadan 7 adam deputat bolǧanyn eskersek, köne «kommunisterdıŋ» esebı tügel ekenın aŋǧaramyz.
Qazaq qoǧamy kommunisterdıŋ parlamentte otyrǧanyna jiı narazylyq bıldırıp jürdı. Qazaqstan sekıldı kommunistık jüieden asa auyr qysas körgen, ūlttyq genosidke ūşyraǧan elde kommunistık partiianyŋ boluy, ärı bilıkte jüruı aqylǧa qonbaitynyn alǧa tartqandar köp boldy. Tıptı kommunisterdı Mäjılıske endı jolatpau kerek ekenı aitylǧan.
Mūny az deseŋız, 2019 jyly ötken prezidenttık sailauda osy partiianyŋ atynan ümıtker bolǧan Jambyl Ahmetbekov 1.82% dauys jinap, jetı ümıtkerdıŋ ışınde altynşy orynda qalǧan. Osy jaǧdailarǧa qarap, kommunistık partiianyŋ künı batqan bolar dep topşylaǧan edık. Bıraq bärı bız oilaǧandai bolǧan joq. Kommunister taǧy jeŋıske jettı.
Qazaqstan halyq partiiasy QKHP-nyŋ ızbasary degen sözdı oidan şyǧaryp otyrǧan joqpyz. Mūny atalǧan partiianyŋ beldı müşesı, mäjılıs deputaty Jambyl Ahmetbekov özı aitqan. «Partiia atyn özgertkenımız, kommunistık ideologiiadan ketu degen söz emes», dep mälımdegen osydan ekı ai būryn. Sosialistık ideiany qataŋ saqtaityndaryn partiia töraǧasy Aiqyn Qoŋyrov ta aitqan.
«Qazaqstan kommunistık halyq partiiasynyŋ» atauyn ǧana özgertıp Mäjılıske ötıp ketkenın, 1991 jyly Qazaq keŋestık sosialistık respublikasy basşylarynyŋ partiia biletın laqtyra salyp, Täuelsız Qazaqstan bilıgıne jaiǧasqanymen salystyruǧa bolatyn şyǧar.
«Qazaqstan kommunistık halyq partiiasy» qandai partiia edı? 2004 jyly qūrylǧan būl partiia el esınde komsomoldyŋ pälen jyldyǧy, sovet odaǧynyŋ tügen kündıgı degen sekıldı könergen datalarda ǧana boi körsetetın, eldıŋ saiasi-mädeni ömırıne aralaspaityn, qoǧam damuyna mülde paidasyz partiia retınde qalǧan.
QKHP dese oiymyzǧa oralatyny dürkırep ötken komsomoldyŋ 100 jyldyq toiy, jyl saiynǧy 9 mamyr sekıldı keŋestık merekeler ǧana. Osy ıs-şaralardyŋ bärı KSRO kezındegıdei dabyraly ötetın. Özderın keŋes odaǧy kezınde ömır sürıp jatqandai sezınetın kommunister Täuelsız Qazaqstan bilıgı men halqyna pysqyryp ta qaraǧan emes. Endıgı sūraq, atauyn özgertken Qazaqstan halyq partiiasy biyl «Bessmertnyi polk» pen keler jylǧy KSRO-nyŋ 100 jyldyǧyn qalai toilar eken?!
«Qazaqstan kommunistık halyq partiiasy» osydan 5 ai būryn ǧana «Täuelsız eldıŋ jastary keŋestık jüide bılım almady» dep şu şyǧarǧan bolatyn. «Bügıngı oquşylar men studentter komsomoldar men kommunisterdıŋ erlıgın nege oqymaidy», dep Bılım ministrıne aşyq hat jazǧan da Qoŋyrov, Ahmetbekov sekıldı mäjılıs deputtattary bolatyn. Mūny az deseŋız, däl osy partiia Bas prokuraturaǧa hat jazyp, ūlttyq qūndyqtardy joqtap jürgen azamattardy «faşister» retınde jazalaudy talap etken. Tıptı «Halyq kommunisterı» nasister men kollaborasionisterdı därıpteitın dekommunizatorlarǧa soǧys jariialaidy», dep keŋes kezındegıdei ūran da tastaǧan.
Mıne, osyndai ūstanymdaǧy, osyndai közqarastaǧy partiia atauynan «kommunistık» degen sözdı alyp tastai salyp, Mäjılıske taǧy ötıp ketse, halyq qalai taŋqalmaidy! Keşe ǧana KSRO-nyŋ joǧyn joqtap, soiylyn soǧyp jürgen qyzyl kommunisterdıŋ bır sätte halyqtyq partiia bolyp ketkenıne kım senedı?
Sonymen, Qazaqstan halyq partiiasy Parlamentı Mäjılısı sailauynan keiın jinalys ötkızıptı. Sol sezde söz alǧan İrina Smirnova degen deputat «premer-ministr bızdıŋ partiiadan taǧaiyndalsa», degen ümıtın jetkızıptı. Smirnova hanym «Ükımet qūramy özgeruı kerek» degen oiyn aitqan. Onyŋ būl oiy qate demeimız, bıraq premer-ministrlıkke öz partiialasy Aibek Paiaevtı ūsynǧanyn qazaq qoǧamy qabyldai ma?..
Sebebı, būl partiianyŋ ūstanymy men ideologiiasynyŋ qandai ekenı bärımızge belgılı. Ūsynys iesı Smirnovanyŋ özı bır kezderı «Russkii mirden jyraqtap baramyz» dep şyr-pyr bolǧan. Demek «Russkii mirge» jaqyn, kommunistık közqarastaǧy partiia ökılı «Ruhani jaŋǧyru» jolyndaǧy Täuelsız eldıŋ ükımet tızgının qalai ūstaidy?!
Bızdıŋ maqsatymyz, Mäjılıske ötken Qazaqstan halyq partiiasyn aiaqtan şalyp, şaujaiyna jarmasu emes. Qaita halyq partiiasy atanǧan ūjym būrynǧy kommunistık közqarastan bas tartsa degen ümıtımızdı jetkızu. Eger būrynǧy QKHP-nyŋ jolymen jürse, at auystyrǧannyŋ eş paidasy joq. Joǧaryda jazǧanymyzdai, QHP aldaǧy uaqytta KSRO-dan qalǧan köne mereke-meiramdy toilap, jastarǧa kommunistık ideialardy ügıttemese deimız. Dekommunizasiia jolyna şyndap tüskende ǧana, naǧyz halyq partiiasy bolatyndaryn tüsıngenı jön...
Quanyş QAPPAS,
Abai.kz
Foto aşyq derekközden alyndy.
