Messendjerler men äleumettık jelılerde taratylyp jatqan zeinetkerlık jasty tömendetu turaly aqparat jalǧan bolyp tabylady, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı. Būl turaly Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgınıŋ baspasöz qyzmetı mälımdedı.
Qoldanystaǧy zaŋnamaǧa säikes erler üşın zeinetkerlık jas - 63 jas, äielder üşın bügıngı taŋda – 60 jas jäne odan ärı 2027 jylǧa qarai 63 jasqa deiın bırtındep artady.
Bügıngı künı respublikada yntymaqty, bazalyq jäne jinaqtauşy zeinetaqy tölemderın (Bıryŋǧai jinaqtauşy zeinetaqy qorynan – būdan ärı BJZQ) qamtityn üş deŋgeilı zeinetaqy jüiesı qalyptasqan. Zeinetaqynyŋ jiyntyq mölşerı eŋbek ötılıne bailanysty bolyp keledı.
Yntymaqty zeinetaqylar jüiesı bırtındep joiylyp jatqany belgılı, öitkenı olardy taǧaiyndau kezınde 1998 jylǧy 1 qaŋtarǧa deiın, iaǧni jinaqtauşy jüie engızılgenge deiın jinaqtalǧan eŋbek ötılı eskerıledı.
Osyǧan bailanysty mındettı zeinetaqy jarnalary esebınen qalyptasqan jinaqtauşy zeinetaqynyŋ rölı artady (zeinetaqy jarnalaryn audaru kezeŋı men mölşerı neǧūrlym köp bolsa, onyŋ mölşerı de soǧūrlym joǧary bolady).
Bazalyq zeinetaqy zeinetkerlık jasqa jetken barlyq azamattarǧa zeinetaqy jüiesıne qatysu ötılıne bailanysty (1998 jylǧa deiın de, osy künnen keiın de) eŋ tömengı künkörıs deŋgeiınıŋ 54%-ynan 100%-yna deiıngı mölşerde berıledı. Iаǧni, azamat neǧūrlym ūzaq jūmys ıstese, bazalyq zeinetaqysynyŋ mölşerı soǧūrlym joǧary bolady.
Qartaiǧanda säikes zeinetaqy tölemderın alu üşın zeinetaqy jinaqtarynyŋ jetkılıktı kölemın qamtamasyz etu üşın 2014 jyly bekıtılgen Qazaqstan Respublikasynyŋ zeinetaqy jüiesın odan ärı jaŋǧyrtudyŋ 2030 jylǧa deiıngı tūjyrymdamasynda 2018-2027 jyldar aralyǧynda äielder üşın zeinetke şyǧu jasyn jyl saiyn 6 aiǧa bırtındep arttyru közdelgen.
Būl rette qazırgı uaqytta zeinetkerlıkke erte şyǧu boiynşa jeŋıldıkterge qūqyǧy bar äielderge zeinetkerlık jasty köterudıŋ qatysy joq, olar:
– 5 jäne odan da köp bala tuǧan (asyrap alǧan) jäne olardy segız jasqa deiın tärbielegen äielder – 53 jas;
– Semei iadrolyq synaq poligonynyŋ tötenşe jäne eŋ joǧary radiasiialyq qater aimaqtarynda 1949 jylǧy 29 tamyz ben 1963 jylǧy 5 şılde aralyǧyndaǧy kezeŋde kemınde 5 jyl tūrǧan äielder – 45 jas.
Äielder üşın jūmys ıstemeitın ananyŋ jas balalaryn baǧyp-kütken, bıraq ärbır bala 3 jasqa tolǧanǧa deiın, jalpy alǧanda 12 jyl şegındegı uaqyty zeinetaqy taǧaiyndau üşın eŋbek ötılıne esepteledı degen jeŋıldık saqtalǧan.
Sonymen qatar, azamattar BJZQ-da zeinetaqy jinaqtary jetkılıktı bolǧan kezde zeinetaqy annuitetıne qūqyqty (zeinetaqy jasyna jetkenge deiın zeinetaqy jinaqtarynan zeinetaqy tölemderın alu qūqyǧyn) paidalana alady. Aǧymdaǧy jylǧy 1 qaŋtardan bastap zeinetaqy annuitetı şartyn jasasu jasy tömendetılıp, 45 jasqa tolǧannan bastalady. Būl rette annuitettık tölemder erler üşın 55 jastan, äielder üşın – 52 jastan bastalady. Ziiandy eŋbek jaǧdailarynda jūmys ısteitın azamattar zeinetaqy annuitetın 40 jastan paidalana alady, būl rette osyndai şarttar boiynşa tölemder 50 jastan jürgızıledı. Osy özgerısterge, sondai-aq ai saiynǧy annuitettık tölemderdıŋ eŋ tömengı mölşerınıŋ eŋ tömengı künkörıs deŋgeiınıŋ 70% - yna deiın tömendeuıne bailanysty (būryn annuitettık tölemder eŋ tömengı zeinetaqy mölşerınen tömen bolmauǧa tiıs edı) zeinetaqy annuitetı şarttaryn jasasu BJZQ salymşylarynyŋ köpşılıgı üşın qoljetımdı boldy. Osylaişa, sarapşylardyŋ baǧalauy boiynşa 40 jastan bastap zeinetaqy annuitetı şartyn jasasu üşın BJZQ-daǧy jinaqtardyŋ eŋ az jetkılıktılık somasy şamamen 7,5 mln. teŋgenı qūraidy.
«Qazaqstanda belgılengen zeinetkerlık jas halyqaralyq jäne otandyq sarapşylar jürgızgen zertteulerdıŋ nätijelerı men ūzaq merzımdı aktuarlyq boljamdarǧa negızdelgen. QR-daǧy zeinetkerlık jas halyqaralyq täjıribege jäne älemdegı qalyptasyp otyrǧan ekonomikalyq jäne demografiialyq jaǧdaiǧa säikes keledı. Sondyqtan Qazaqstanda zeinetaqy jasyn özgertu turaly mäsele qaralmaidy»,-delıngen habarlamada.
«Adyrna» ūlttyq portaly
