Senat deputaty Mūrat Baqtiiarūly Aşarşylyq taqyrybyn jan-jaqty zerdeleu üşın ǧalymdardyŋ otandyq jäne şeteldık mūraǧattarǧa qol jetkıze aluyn qamtamasyz etu kerektıgın mälım ettı, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı QazAqparatqa sılteme jasap.
Būl mäselenı senator Mūrat Baqtiiarūly elımızdıŋ Premer-Ministrınıŋ atyna joldaǧan deputattyq saualynda köterdı. Onyŋ saualy taiauda Parlament Senaty, Tarih jäne etnologiia instituty, sondai-aq Memleket tarihy instituty ūiymdastyrǧan «Azattyq jolyndaǧy aqtaŋdaqtar: aşarşylyq zardaptaryna şynaiy tarihi közqaras» taqyrybyna arnalǧan döŋgelek üstelde qabyldanǧan ūsynymdarǧa negızdeldı.
Senator bolşeviktık äkımşılık jüienıŋ aiausyz saiasaty halyqtardyŋ dästürlı şaruaşylyǧyn eskermegenın jäne zorlyq-zombylyq arqyly reformalar jürgızgenın atap öttı. Būl milliondaǧan adamdardyŋ ömırın qiǧan aştyqqa äkeldı.
«Qazaq ūltynyŋ bırneşe ūrpaqtarynyŋ jadynda aşarşylyq qūrbandarynyŋ jan azaby jazylmaityn jara bolyp, halyqtyŋ tarihi-psihologiialyq sanasynda tereŋ ız qaldyrdy», – dedı Mūrat Baqtiiarūly.Senatordyŋ aituynşa, el tarihynyŋ osy qaiǧyly kezeŋın jan-jaqty zertteu asa maŋyzdy, bıraq sonymen bırge ǧalymdar auqymdy aqparat saqtalatyn mūraǧattarǧa qol jetkıze almai, problemalar tuyndap otyr.
«Aştyq turaly esepter men statistikalyq derekter quǧyn-sürgınge ūşyraǧan qazaq ziialylarynyŋ eŋbekterı, korrespondensiialary turaly materialdar būrynǧy qauıpsızdık organdarynyŋ arhivterıne tüsıp, keiın qaitarylmaǧan. Aşarşylyqqa qatysty köptegen qūjattar men qūndy materialdar Ūlttyq qauıpsızdık komitetı, Bas prokuratura, Işkı ıster ministrlık arhivterınde saqtaluy. Būl mälımetter osy künge deiın älı qūpiia bolǧandyqtan oǧan zertteuşılerdıŋ kıruı qiyn», – dep atap öttı Mūrat Baqtiiarūly.Senator sonymen qatar qolynda naqty deregı joq bolǧandyqtan tarihşylar aşarşylyq jyldary ölgen, Qazaqstannan tys jerge auyp ketken, türlı ındetter men jūqpaly aurulardan köz jūmǧan adamdardyŋ sany turaly kesımdı närse aituǧa bara bermeitının aitady. Tek juyqtap ärı şamalap aituǧa ǧana mäjbür. Mūrat Baqtiiarūly osyǧan bailanysty döŋgelek üstel otyrysyna qatysuşylar qabyldaǧan ūsynystardy eske saldy. Senat deputattary mūraǧat materialdaryna qol jetkızudı qamtamasyz etu jäne zertteuler jürgızu, sondai-aq qajet bolǧan jaǧdaida olardan «qūpiia» degen belgılerdı alyp tastau üşın tiıstı memlekettık organdarǧa ūsynystar engızudı sūraidy. Sonymen qatar, deputattar Qytai, Özbekstan, Qyrǧyzstan, Türkımenstan jäne Resei mūraǧattarynda aşarşylyq turaly ǧylymi zertteuler jürgızu mümkındıgın qarastyrudy sūraidy. Senatorlar sondai-aq jyl saiyn 31 mamyrda memlekettık deŋgeide «Aza tūtu minutyn» ötkızudı, sondai-aq jastardyŋ sanasynda Aşarşylyq qasıretın mäŋgı este qaldyru jäne ornyqtyru üşın «Aza saraiy» memorialdyq keşenın («Aza saraiy») saludy ūsyndy.
«Adyrna» ūlttyq portaly
