Qaŋtar aiynda tuǧan adamdar şydamdy ärı jıgerlı keledı. Taǧdyrdyŋ qandai tälkegı bolsa da, jaqyndaryna salmaq tüsırmei bärın öz moinymen köteredı.Būl aida tuylǧan äielder ūiaŋ, bıraq «er» mınezdı bolyp keledı. Olar täkappar bolǧandyqtan, erkındıktı süiedı. Qai salada bolsyn, biıkten körıngendı qalaidy. Mınezderı otbasylaryna keide jaisyzdyq tanytqanymen, küieulerın ölerdei süiedı jäne ärqaşan, qandai jaǧdai bolsa da, kömektesuge daiyn. Tättı taǧamdar jasauǧa äues. Al qaŋtarda tuǧan erler ädıl, ärı jıgerlı bolǧandyqtan, olarǧa qiyn sätterde iek artuǧa bolady. Olar tıptı täuekelşıl, şeşımdı tez qabyldaidy. Özınen älsızderge meiırımdılıkpen qaraidy. Äielderge qūrmet pen inabattylyq tanytady. Öte täkappar jäne erık-jıgerı myqty, otbasyna jaily.
Aqpanda tuǧandar tık mınezdı, bıraq ūstamsyz keledı. Mınezı köŋıl-küiıne bailanysty qūbylmaly. Būl aida tuǧan adamdar er adamdar qiyndyqtan qorqudy bılmeidı jäne tez şeşım qabyldaidy. Olar kekşıl bolǧandyqtan, özın jäbırlegenderdı keşıre bermeidı. Älsızderdı mensınbeidı, aqköŋıldılık pen meiırımdılık tanyta almaidy. Al äielder meiırımdı, sabyrly. Balajan. Otbasyna jaily. Bala tärbiesıne erekşe män beredı. Aldaǧandy keşırmeidı….
Nauryzda dünie esıgın aşqandar öte sezımtal jäne äserşıl jandar. Sätsızdıkterge tez berıletın bolǧandyqtan, qyzmettegı ösuı baiau. Eger ol tabandylyq pen bırbetkeilık tanytsa, köp närsege qol jetkızer edı. Nauryzda dünie esıgın aşqan erlerdıŋ jandary jaralanǧyş, ärı aqköŋıl, bıraq täuekelge joq. Taǧdyr tälkegınıŋ kedergısıne qaramai, ünemı alǧa ūmtylumen jüredı. Al ataq pen daŋqa ie bolǧanda öz därejesın köp saqtai almaidy, mastanyp, bedelın äp-sätte joǧaltuy mümkın. Bıreudıŋ joǧarylauyn özınıŋ jeŋılısı retınde sezınetın ıştarlyǧy da bar. Būl aida dünie esıgın aşqan äielder bolaşaqqa bal aşu men körıpkelderge köp senedı jäne jiı barady.Olar özderınıŋ syrtqy sūlulyǧyna köp köŋıl böledı de, üi tırlıgın ekınşı orynǧa qoiady.
Säuır aiynda tuǧan adamdarǧa tän mınez — qataldyq. Olar alǧa qoiǧan maqsattaryna jetu jolynda batyldyq pen tabandylyq tanyta küresedı. Şeşımdı tez qabyldaidy jäne özıne-özı esep berıp tūrudy ūmytpaidy. Būlardy tolǧantatyn basty mäsele — özderınıŋ tūrmys jaǧdaiy. Er adamdar nekege tūru mäselesınde sezımnen görı esepke köp köŋıl böledı. Bırqalypty ömırdı süiedı. Äielder üşın tūrmys jaǧdaiy basty mäsele emes.Ol üşın eŋ bastysy adamgerşılık pen syilastyq. Küieuı men otbasy müşelerıne qūrmetpen qaraidy. Aqyly men aşyq-jarqyn mınezınıŋ arqasynda köpşılıkke ūiytqy bola alady.
Mamyr aiynda tuǧan adamdar prinsipşıl, bilıkqūmar jäne bırbetkei bolady. Būl aida tuǧan äielder kekşıl, jäbırlegenderdı keşıruı qiyn. Ajyrasuy oŋai bolǧanymen, artynan köp ökınıp qalady. Būl äielderdı jūbaiy emes, tūrmys jaǧdaiy qatty qyzyqtyratyndyqtan, şaŋyraqtarynyŋ myqty boluy sirek kezdesedı. Al mamyrda tuǧan er adamdar otbasylaryna jaily, jäne otbasyn tolyq qamtamasyz ete alady. Olar qatal mınezdı bolǧanymen, äielderınıŋ şaǧymy men köz jasyn jüregıne jaqyn qabyldaidy. Älsızderge kömektesuge qaşan da bolsyn, äzır tūrady.
Mausymda ömırge kelgender uaiymşyl, ärı jany tez jaralanǧyş. Istegen ısterıne sergektıkpen, baiyppen qaraidy. Tabiǧi daryndy, alǧyr jäne meiırımdı. Özınıŋ jaqyndaryna tūiyq körıngenımen, syrt adamdarmen aşyq-jarqyn şeşılıp söilesedı. Dau-damaidan alys jürgendı ūnatady. Būl aida tuǧan er adamdardyŋ qyzmet pen mahabbata joly bolǧyş. Körseqūmar, är närsege qyzyqqyş, bıraq odan tez jalyǧady. Tazalyq süigış. Al äielder üi tazalyǧyna erekşe köŋıl böledı. Ädemı ärı qymbat ydys-aiaqtarǧa qyzyǧady. Mereke saiyn bolmaşy syilyq ūsynǧan adamdy ömır boiy maqtap jüruge daiyn.
Şıldede tuǧan adamdarǧa özımşıldık, ūstamsyzdyq jäne şydamsyzdyq mınezder tän. Özderın kısı balasyna täueldı etpeidı ärı öte täkappar. Dos-jarandarynyŋ aitqanynan şyǧa almaityn könbıs. Äielder küieulerıne bi boluǧa qūmar. Ärqaşan bırnärsege köŋılı tolmai, soǧan joq jerden ūrys şyǧaryp jüredı. Al erler sengış keledı, sondyqtan jiı qatelesedı. Alǧaşqy mahabatynda joly bolmasa, sürboidaq bolyp ūzaq jüredı. Barlyq sätsızdıkterge tötep bere alady jäne öz taǧdyryna ökınbeidı. Olar otbasynda anasyna jaqyn keledı…
Tamyz aiynda tuǧan adamdar äserşıl, bırbetkei, quatty bolady. Eŋbegı jemıstı, bıraq keide aŋǧaldyǧy da bar. Äielder özıne-özı senımdı, qairatty, bıraq uaiymşyl, kek saqtamaidy. Üi şaruasyna pysyq. Būl aida ömırge kelgen erkekter öte sezımtal. Köbıne olardyŋ alǧaşqy otauy ūzaqqa barmaidy. Ainalasyndaǧylardan maqtau kütetındıkten, özın synaǧandy jek köredı. Özderı onşa tūraqty bolmasa da, äielderın qatty qyzǧanady.
Qyrküiekte düniege kelgen adamdar qyzu qandy, janjalǧa jaqyn, äserşıl, ünemı aldyna maqsat qoiyp, soǧan jetu jolyn oilanumen jüredı, maqsat qoiǧyş. Syilyq bergendı ūnatady. Bıraq, aqşany ünemdep jaratady. Özın-özı jaqsy köredı. Esepke öte jüirık. Äielder küieuınen görı özınıŋ jaiyn köp oilaidy.Täuelsızdıktı jaqsy köredı, şydamsyz. Ūiqyny täuır körgendıkten jūmysqa jiı keşıgedı. Üi şaruaşylyǧyna pysyq, tamaqty dämdı äzırleidı, üidı ainadai taza ūstaidy. Al erler qyzǧanşaqtardy jek köre tūra, özderı öte qyzǧanşaq keledı. Körseqūmar, bıraq jar taŋdau jolynda öte saq. Özınıŋ rūqsatynsyz aqşany jaratqan äielıne renjıse de, qomaqty qarjyny özı qūmar oiyndarǧa jūmsaǧanyna ökınbeidı. Qaryzǧa aqşa beruı qiyn. Jaqsy jaǧdaida ömır sürgendı ūnatady.
Qazan aiynda tuǧan adamdar qarapaiymdylyǧymen erekşelenedı. Būl aida tuǧan er adamdar ötırıkke bır taban jaqyn, onyŋ ötırıgı qaisy, şyny qaisy ekenın sezbei de qalasyz. Söite tūra özderı öte aqyldy. Dostyqty joǧary baǧalaidy. Qarjy mäselesınde baiyppen jūmys ısteidı. Şeşım qabyldauda köp oilanady jäne senımdı adamdarmen aqyldasady. Bıraq köbıne öz közqarasyn dūrys sanaidy. Äielder — prinsipşıl. Este saqtau qabıletı myqty. Satqyndar men ekıjüzdılerdı keşırmeidı. Ömır boiy şaŋyraǧynyŋ şaiqalmauy üşın küresedı. Üi şaruasynyŋ şeberı. Özıne syn aitqandardy jaqtyrmaidy.
Qaraşa aiynda ömırge kelgen jandar esepke jüirık, öz tūrmys jaǧdaiy üşın ūnamsyz ısterge de barady. Maŋyndaǧylarǧa saraŋ bolǧanymen, soŋǧy aqşasyna qydyruǧa qydyruǧa daiyn. Sol üşın qarjy tapşylyǧyna jiı ūrynady, bıraq onysy özıne sabaq bolmaidy. Äielder özın-özı jaqsy köredı, täkappar. Otbasynda özderın jetekşı sanaidy, küieulerımen köbınese sanasa bermeidı. Jar taŋdau jolynda ynjyq, momyn erkekterdı qalaidy. Köpşılık ortada közge tüskendı ūnatady. Bala tärbiesınde tym qatal. Al erlerdıŋ jüikelerı jūqa bolyp keledı. Tez aşulanady, qit etkenge tyz ete qalatyn şamşyl. Bıraq aŋqau, aldǧanǧa tez könedı, soŋǧy tiynyn sūrausyz bere salatyn jomart. Dostyqqa adal, alaida tez dostasyp, tez ūrsysady.
Jeltoqsan aiynda tuylǧan adamdar öte sezımtal jäne köŋılşek bolady. Būl aida tuylǧan er adamdar aşulanǧanda özın-özı ūstau qabıletı älsıreidı. Sondyqtan bolmaşy närsege qabaq şytyp, aiqai şyǧaratyn ädetı bar. Olar ūrynşaq keledı. Jaǧymsyz jailardyŋ sebepkerı retınde jiı közge tüsedı. Bırqalypty ömırden tez jalyǧady, dos-jaranynyŋ köp bolǧanyn qalaidy. Qyzuqandy jäne öte näpsıqūmar. Äielder aşyq mınezdı, üiden görı tüzdıŋ şaruasyna beiım. Köpşıl, bauyrmal. Bala tärbiesıne erekşe män beredı. Sezımtal, qyzuqandylyǧy da bar. Ökpenı keşıre almaidy.
Ūqsas jaŋalyqtar
