Būl halyqaralyq Freedom House ūiymynyŋ şyǧarǧan reitingısı. Būl reiting halyqaralyq qudalauda jürgen, öz elınde saiasi qudalauǧa ūşyraǧan saiasatkerler men azamattardy negızge alyp jürgızılgen.
Sonyŋ ışınde öz elınıŋ bilıgıne qauıptı, aşyq syn aitqan, demokrat azamattardy "terrorist", "ekstremist" degen aiyppen qudalauǧa sebep tapqan eldıŋ köşın Resei bilıgı bastaǧan.
Keiıngı orynda diktatura qazyǧy myqty qaǧylǧan - İran tūr. Ökınışke orai, būl qatarda bızdıŋ Qazaqstan da ornyn tapty.
Qazaqstanda saiasi qadulauǧa ūşyraǧan tūlǧalardyŋ ışınde eŋ bırınşı Mūhtar Äbliazovtyŋ aty atalǧan. Saiasi qudalaudy şekaradan tys jürgızetın elderdıŋ eŋ bırınşı jetılıgın Resei, İran, Päkstan, Qytai, Äzerbaijan bastap tūr. Sonyŋ ışınde şekaradan tys saiasi qudalauda köştı Qytai bastapty.
Qytai bilıgı özınen ösıp şyqqan millarder azamattardyŋ AQŞ-qa ketkenıne qynjylatyn siiaqty. Qazır Qytaida milliarderlerge de qater töngen. Onyŋ ışınde Alibaba halyqaralyq korporasiiasynyŋ töraǧasy Djek Manyŋ özı Qytai bilıgımen qyrqysyp otyr.
Freedom House ükımettık emes halyqaralyq täuelsız ūiym bolyp sanalady. Soŋǧy kezdegı İrandaǧy şekaradan tys saiasi qadalauǧa ūşyraǧan tūlǧalar ısıne AQŞ aralasyp jatyr. Aldaǧy uaqytta İrandy özge diutaturaly elderge töngen siiaqty sanksiialar kütıp tūr. Atalǧan ūiym älem eldırınıŋ bırneşeuın tızımge alyp, onyŋ ışınde saiasi qudalauǧa barynşa kırısken elderdıŋ alǧaşqy legın körsetken.
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ūlttyq portaly
