Toqsan jetı jyl būryn. Qazaqstan latyn älıpbiınde jaza bastady

117
Adyrna.kz Telegram
https://www.adyrna.kz/storage/uploads/cFLxCsmkq20HylxoUCfAzINSoTb9Q1Ch1L1tZAsp.webp

20 jeltoqsan - qazaq halqynyŋ jazu tarihyndaǧy maŋyzdy datalardyŋ bırı, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.

Däl osy künı, 1928 jyly Qazaq KSR Ortalyq atqaru komitetı qazaq jazuyn arab älıpbiınen latyn grafikasyna köşıru turaly qauly qabyldaǧan.

Atalǧan şeşımge deiın būl mäsele ūzaq uaqyt boiy talqylanyp, türkologtardyŋ sezderı men Ortalyq Aziia elderınıŋ respublikaaralyq mäslihattarynda jan-jaqty qaralǧan. Nätijesınde latyn grafikasy qazaq tılınıŋ grammatikalyq qūrylymyna anaǧūrlym üilesımdı, sauattylyqty arttyruǧa jäne ǧylym men bılımdı damytuǧa qolaily dep tanyldy.

1929 jyldan bastap latyn älıpbiı qazaq qoǧamynda keŋınen qoldanysqa engızılıp, mektepterde oqytyldy, baspasöz betterınde paidalanyldy. Alaida būl kezeŋ ūzaqqa sozylmady. 1940 jyly Keŋes ökımetınıŋ şeşımımen qazaq jazuy kirillisaǧa köşırılıp, latyn älıpbiı 1939 jylǧa deiın ǧana qoldanyldy.

1991 jyly Qazaqstan täuelsızdık alǧannan keiın ūlttyq jaŋǧyru men mädeni qaita örleu mäselelerı qaita kün tärtıbıne şyqty. Osy tūsta qazaq tılın damytu maqsatynda latyn älıpbiıne köşu ideiasy da qaita qarala bastady. 1993 jyly qabyldanǧan «Tıl turaly» zaŋda qazaq tılı memlekettık tıl märtebesıne ie bolyp, ony damytuǧa baǧyttalǧan şaralar belgılendı.

2017 jyly Qazaqstannyŋ būrynǧy prezidentı Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ bastamasymen qazaq älıpbiın latyn grafikasyna köşıru turaly baǧdarlamalyq şeşım qabyldandy.

Al 2019 jyly Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev 2025 jylǧa deiın qazaq tılın latyn älıpbiıne tolyq köşıru josparyn jariialady.

2018–2021 jyldar aralyǧynda latyn älıpbiınıŋ bırneşe nūsqasy ūsynylyp, ǧylymi jäne qoǧamdyq talqylaulardan ötken edı.

Pıkırler