Älemdı äure-sarsaŋǧa salǧan koronavirustyŋ kezıp jürgenıne bır jarym jyldan asty. 2020 jyly jer planetasynyŋ tūrǧyndary karantin, lokdaun, blokpost siiaqty sözdermen etene jaqyn tanysty. Pandemiia adamdardy virustan qorǧanudyŋ joldaryn üiretıp qana qoimapty. Sonymen qatar pandemiia adamnyŋ jas mölşerıne de edäuır zardabyn tigızgen körınedı.
Le Figaro saity bıraz adamnyŋ pandemiia kezındegı emosionaldy jaǧdaiyna sūrau salyp, asa jaǧymdy bola qoimas jauaptar alǧan dep jazady «Adyrna» ūlttyq portaly derekközge sılteme jasap.
Basylym şetel azamattarynyŋ qazırgı köŋıl-küiı turaly saualnama jürgızıp, sonyŋ nätijesın jariialapty. Bız de öz kezegımızde 2020 jyly nauryzdyŋ 16-sy künı bastalǧan pandemiianyŋ qazaqstandyqtarǧa qalai äser etkenın bılu maqsatynda bırqatar azamatty sözge tarttyq.
«Ömırımız kürt özgerdı ǧoi. Pandemiiaǧa deiın «şırkın, alaŋsyz bır ūiyqtap, dostarymmen kezdesıp, äbden qydyrsam eken» deitınmın. Byltyrǧy karantinge deiın şaǧyn biznesım boldy. Sonyŋ jūmysymen aǧaiyn, tuys, dostarymmen kezdesuge uaqyt tabu mūŋ edı. Ökınışke qarai, byltyr biznesımdı toqtatuǧa mäjbür boldym. Paidasynan görı şyǧyny artyp kettı. Karantinde kündız ūiyqtap, tünde tırşılık etu rejimıne öttık. Bır jyldai osyndai rejimge tüskenımız sonşa, bügınge deiın kündız syrtqa şyqqym kelmeidı. Şyǧa qalsam da, tez şarşap, älsırep qalamyn»,- deidı Säbira Mūratqyzy. Kün men tünı auysqan adamdardyŋ basym bölıgı jastar eken. 28 jasar Mūhit Baqytūly da: «Karantin üige qamap qana qoimady. Jūrttyŋ eŋsesın de ezıp tastady. Qazır baiqasaŋyz, köbımız qart adamdar süretın ömırdı sürıp jatqandaimyz. Tünde uaqytyly ūiyqtai almaimyz. Kündız bır myzǧyp alsaq, jüre beremız. Kündelıktı tamaqty ǧana oilaityn boldyq. Äldebır ülken maqsattardy alǧa qoiyp, oǧan ūmtyla qoimaimyz. Öitkenı erteŋ ne bolaryn bılmeitın, bır tūmanǧa kırıp ketkendeimız»,-deidı.«Pandemiiada bız osyǧan deiın qanymyzǧa sıŋıp kettı dep sengen būrynǧy dästürlerımızdı, jön-joralǧylarymyzdy joǧalttyq. Joǧaltuǧa mäjbür boldyq. Mäselen, köŋıl aitu, köŋıl sūrau. Virus jūqtyru qaupı dep būl künde etene jaqynymyz bolmasa, qaraly üige barudy da azaittyq. Telefonmen habarlasyp, köŋıl aitatyn boldyq. Auyryp jatqan kısınıŋ köŋılın sūrau da qazır onlain atqarylatyn boldy. Būǧan deiın de telefonǧa az täueldı emes edık. Al qazır telefonsyz ölıp qalatyndai küige jettık. Sebebı, bar qyzyq ta, bar dünieŋ de sol telefonda. Jaŋalyqty da oqisyŋ, jūmysyŋdy da atqarasyŋ, aqşaŋ da sol telefonda. Bılesız be, qazır adam taǧdyry da sol telefon arqyly şeşıletın boldy. Mysaly, türlı äleumettık jelıler. Chattarda talqylanǧan keibır taǧdyrlar aqyrynda sol chattaǧy aiǧai-şudyŋ saldarynan talqandalyp ta jatyr. Karantinde jūmyssyz, tek uaqyt ötkızıp üide jatqan adam üşın būl telefon degenıŋız siqyrşynyŋ taiaǧyndai boldy ǧoi»,- dep küledı Asylhan Elubaev.
40 jastaǧy Kamilla däl qazır özın 72 jastaǧy kempır siiaqty sezınetının aitady. «Jalpyhalyqtyq kommendanttyq saǧat, karantin, pandemiianyŋ kesırınen osyndai jastaǧy kärı adamşa sezınemın özımdı. Būrynǧydai syrtqa jiı şyǧyp, är künnıŋ jaŋalyǧyn, jaŋa qyzyqtaryn körmeimız. Toryǧyp kün ūzaqqa üide otyramyz. Türlı bailanys qūraldarymen tanystarymmen söilesu barysynda olardyŋ da men sekıldı küidı bastan keşıp jatqanyn baiqaimyn. Bır-bırımızge habarlasa qalsaq, aitatynymyz tamaq, kündelıktı küibeŋ tırşılık...»,- dep kürsınedı Kamilla.Osyndai jaǧdailarǧa bailanysty filosof Mari Rober: «Pandemiia kezeŋı adamdardy psihologiialyq şarşauǧa, nemqūraidylyqqa, eşteŋege qyzyqpaityn halge äkeldı. Adamdardyŋ erteŋgı künge degen senımı azaidy. Älem boiynşa ömır toqtap qalǧandai. Är kün saiyn bır jaǧdaidyŋ qaitalana beruı adamdy mezı etıp, küizelıske tüsıredı»,-degen pıkırdı alǧa tartady. Al sızdıŋ ömırıŋızdı pandemiia qalai özgerttı?
Mūqaş MŪRATŪLY,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Foto aşyq derekközden alyndy.Ūqsas jaŋalyqtar
