Osydan birneshe jyl buryn Pavlodar oblysy, Ertis aýdany, Qyzyljar aýylyndaǵy bir turǵyn úıdiń janyna alty terek egilgen edi. Olar Uly Otan soǵysy kezinde urys dalasynan oralmaǵan alty aǵaıyndy Dúısembınovterdi eske alý maqsatynda otyrǵyzylǵan. Bul qaıtys bolǵan batyrlardy umytpaý úshin týystarynyń jasaı alǵan jalǵyz áreketi bolatyn. Biraz ýaqyt ótkennen keıin dál osy áýlettiń taǵy bir múshesi qan maıdanda qaza tabady. Osylaısha surapyl soǵys bir otbasynyń jeti birdeı azamatyn jer qoınyna tapsyrdy...
Aýyl halqynyń barlyǵy derlik aǵaıyndy-jerlesterdiń qaıǵyly taǵdyryn biledi.
«Dúısembınovter otbasynyń shyǵý tegi "Kóshpendiler" trılogııasynyń keıipkeri bolǵan, Jeke batyrdyń uly Qojabergennen bastaý alady. Batyr babalardyń qaharmandyq rýhy aǵaıyndylarǵa da daryǵan. Bir ókinishtisi, biz bul jigitterdiń qandaı shaıqastarda jáne qandaı jaǵdaıda qaıtys bolǵanyn bilmeımiz, bile almaımyz da. Eske alý kitabyndaǵy málimetter arqyly úsh aǵaıyndynyń baýyrlastar zıratynda jatqanynan habardar boldyq. Al qalǵandarynyń qaıda jerlengeni áli kúnge deıin jumbaq»,– deıdi qaza bolǵandardyń týysy Elemes Qasenov.
Dúısembınovter otbasynyń úlkeni Maǵzum 1902 jyly dúnıege kelgen. Soǵysqa 1942 jyldyń 10 maýsymynda attanady. Sol jyldyń 28 tamyzynda urys kezinde qaza taýyp, Tver oblysy, Rjev aýdany, Tabakovo aýylynyń baýyrlastar zıratyna jerlendi.
Nurmaǵambet Dúısembınov 1907 jyly týǵan. Maıdanǵa 1942 jyldyń 16 naýryzynda shaqyryldy. Segiz aıdan keıin, ıaǵnı qarashada Volgograd oblysynda joǵalyp ketken.
1911 jylǵy Ahmet Dúısembınov soǵysqa 28 qarasha kúni ketken. 1943 jyly 6 aqpanda qaıtys bolyp, Lenıngrad oblysyna qarasty Chýjskıı aýdanynyń Podnojeno aýylynda jerlendi.
Mahmet Dúısembınov 1917 jyly dúnıe esigin ashyp, 1941 jyldyń 18 tamyzynda ómirden ótken. Smolensk oblysy, Safronov aýdany, Malaıa Ivanovskaıa aýylyndaǵy baýyrlastar zıratynda jerlengen.
Jaqyp Dúısembınov 1918 jyly týǵan. 1939 jyly qyzmetke shaqyrylyp, 4 jyl ótkennen keıin habar-osharsyz ketken.
Shaıken Dúısembınov 1921 jyly týǵan. Qyzyl Armııa qataryna 1941 jyldyń 19 maýsymynda alynǵan. 1942 jyldan bastap iz-tússiz joǵalǵan.
Alty azamattyń ákesi Dúısembi ata sońǵy balasynyń qara qaǵazy kelgennen keıin ómirden ótedi. Bul qaıǵyǵa júregi shydamasa kerek... Jary Ánapııa apa qolynan kelgenshe myqty bolýǵa tyrysady. Ol ómiriniń sońyna deıin uldary týraly qandaı da bir habar alýǵa úmittenedi. Biraq aqjaýlyqty ana qalaǵan ǵajaıyp oqıǵa bolmaıdy.
«Aǵaıyndy Dúısembınovterden Maǵzum men Mahmet qana shańyraq kóterip úlgeredi. Mahmettiń jerleý rásimi ótkennen keıin onyń inisi ámeńgerlik salty boıynsha aǵasynyń jesirin jar etip, qyzy Záýkııany óz tárbıesine alady. Záýkııa on balany dúnıege ákelip, Keńes Odaǵynyń batyr anasy ataǵyna ıe bolǵan»,– deıdi E.Qasenov.
Dúısembınovter áýletiniń múshesi Kamalıden Maǵzumuly Abýovtyń da esimi umytylmaýy tıis. Erte jastan jetim qalǵan azamat atasynyń tárbıesinde ósedi.
«90-shy jyldary men shejiremizdi zertteı bastadym. Osylaısha batyr babalarymnyń erligimen tanystym. Birneshe jyl buryn biz Kamalıden Abýovtyń da soǵysta qaıtys bolǵanyn bildik. Ol 1923 jyly dúnıege kelgen. 19 jasynda óz erkimen maıdanǵa attanyp, 1942 jyldyń mamyr aıynda Stalıngrad shaıqasynda qaza tapqan. Bul bir otbasynyń jeti múshesi soǵystan oralmaǵan respýblıkadaǵy jalǵyz jaǵdaı. Atalarym qandaı qurmetke de laıyq»,– dep sózin tolyqtyrdy Elemes myrza.
Iá, soǵys eshkimdi aıamady. Búgingi urpaq jeńis jolynda qasyq qanyn tókken batyrlar esimin umytpaýy tıis!..
«Adyrna» ulttyq portaly
(webpress.kz saıtynan aýdaryldy)
