11 mamyr kúni Reseı halqy dúr silkindi. 19 jastaǵy lańkes Tatarstan astanasy Qazan qalasynda №175 mektepke shabýyl jasap, oqýshylardy qyryp saldy. Alaıda bul Reseı tarıhyndaǵy mektepke jasalǵan alǵashqy shabýyl emes.
2004 jyldyń 1 qyrkúıeginde lańkester toby Beslan qalasyndaǵy (Soltústik Osetııa-Alanııa Respýblıkasy) №1 mektepti basyp aldy. Shabýyl jasaǵandardyń naqty sany anyqtalǵan joq, resmı tergeý 32 sodyr týraly aıtady. Al kýágerlerdiń aıǵaqtary olardyń sany áldeqaıda kóp boldy deıdi.
Lańkester 1128 adamdy kepilge aldy, olardyń kópshiligi balalar bolatyn. Álem halqy úsh kún boıy sodyrlar basyp alǵan mektepke nazaryn aýdardy. Bılik pen lańkester arasyndaǵy kelisim sátsiz aıaqtalyp, mektepti áskerıler kúshpen azat etýge sheshim qabyldady. Bul kóptegen adamnyń qazasyna ákeldi. 333 adam qaza tapty, onyń ishinde 186 oqýshy bolatyn. Beslan oqıǵasyn orys-sheshen soǵysynyń eń qandy oqıǵasy retinde ataıdy. Alaıda bul oqıǵaǵa Reseı bıliginiń tikeleı qatysy bar degen boljamdar da joq emes.
2018 jyldyń 17 qazanynda Kerch polıtehnıkalyq kolledjine shabýyl jasaldy. Shabýyl aldynda joıqyn jarylys bolyp, artynsha qarýlanǵan lańkes kolledjke basyp kirdi. Shabýyl saldarynan 20 adam qaıtys bolyp, 65 adam jaraqat aldy. Reseı Federaııasynyń Tergeý komıteti shabýyl jasaýshynyń kim ekenin birden anyqtady. Ol kolledjdiń tórtinshi kýrs stýdenti, 18 jastaǵy Vladıslav Roslıakov bolyp shyqty. Ol aýyr jaraqatpen kolledj ǵımaratynyń birinen tabyldy. Kóp uzamaı ol jaraqattan kóz jumdy. Oqıǵa faktisi boıynsha Reseı Federaııasynyń Qylmystyq kodeksiniń 205-baby («Terrorlyq akt») boıynsha qylmystyq is qozǵaldy. Alaıda kóp uzamaı ony Reseı Federaııasy Qylmystyq kodeksiniń 105-babynyń 2-bóligine aýystyrdy. «Eki nemese odan da kóp adamdy jalpy qaýipti tásilmen óltirý» degen aıyp taǵyldy. 2019 jyldyń sáýirinde Búkilreseılik memlekettik ádilet ýnıversıtetinde ótken dáriste sóılegen Reseı Federaııasy Tergeý Komıtetiniń Tóraǵasy Aleksandr Bastrykın Kerch kolledjinde bolǵan atystyń sebebin «laikeske kolledj qabyrǵasynda jasalǵan qysymnan» dep atady. Bastrykınniń aıtýynsha, Vladıslav Roslıakov «óziniń synyptastary tarapynan únemi qorlyq kórgen».
2021 jyldyń 11 mamyrynda Tatarstan astanasynda ózin «qudaı» dep ataǵan 19 jastaǵy Ilnaz Galıavıev mektep oqýshylary men mektep qyzmetkerlerin atyp tastady. 8 mınýt ishinde kem degende toǵyz adam qaıtys bolyp, taǵy 23 adam jaraqat aldy. Qaza tapqandardyń ishinde 7 oqýshy bar. Lańkes shabýylǵa tııanaqty daıyndalǵan. Ol arnaıy qarý satyp alyp, zańdy negizde tirketken. Sondyqtan esh qıyndyqsyz shabýylǵa birneshe kún qalǵanda 200 oq satyp alýǵa múmkindik alǵan. Mektepke shabýyl jasaıtyn kúni tańerteń kelip, sabaq kestesin, qońyraý ýaqytyn bilip alǵan. Artynsha áleýmettik jelige "kóptegen adamdardy óltiretinin" jazyp, qarýyn asynyp, mektepke kelgen. Solaısha óziniń qylmysyn iske asyrǵan. Qazirgi tańda ol tergeýde otyr.
Ashat QASENǴALI,
"Adyrna" ulttyq portaly
