(Bügın – kuälıksız kandidat, diplomsyz doktor, ataqsyz akademik Pazyl dosymyzdyŋ tuǧan künı)
Qai ǧylymda da, ataq-därejesınen at ürketın äigılı ǧalymdardyŋ özı attan tüsıp, arnaiy sälem beretın asa abyroily adamdar bolady. Ol adamnyŋ tıptı ǧylymi ataǧy bolmauy da mümkın. Bolǧan künnıŋ özınde sonyŋ eŋ joǧary deŋgeiı emes... Bıraq soǧan jūrttyŋ bärı şetınen qūldyq ūryp tūrady. Nege? Sebebı ol ǧylymnyŋ öz ökılı ekenın özgelerge baiaǧyda-aq moiyndatyp qoiǧan. Sen de, ol da, men de, bärımız de onyŋ myqty ekenın sezemız. Sezemız de süisınemız. Süisınemız de sonyŋ töŋıregınen şyrq üiırılıp şyqpaimyz.
Ondai ǧibratty ǧalymdar barşylyq. Alysqa ūzamai-aq, tıl men ädebiettıŋ, tanym men tarihtyŋ ainalasyn tügeldep köreiıkşı. Mūhtar Maǧauin men Qūlmat Ömırälievtı, Qaiym Mūhamethanov pen Qabibolla Sydiyqovty, Aiqyn Nūrqatov pen Bürkıt Ysqaqovty, Äsılhan Ospanūly men Balamer Saharievtı, Seidıldä Ordaliev pen Üşkıltai Sūbhanberdinany, Serıkqali Şarabasov pen Serıkqazy Qorabaevty, Zeinolla Serıkqaliev pen Tūrsynjan Şapaidy, Sūltanhan Aqqūlyūly men Berık Jüsıpovtı qai ǧylym doktorynan kem körer edıŋız?! Ädebiettanudyŋ jaŋa tynysyn aşqan Mihail Bahtin men köne jazudyŋ törkınıne tereŋ üŋılgen Sergei Kliaştornyidy qaida qoiasyz! Ekeuı de küllı jūrtqa keŋ tanylǧanyna qaramastan, kandidattyq diplomdy ǧana maldanyp ömırden öttı. Al tıptı sol ǧylym kandidatynyŋ diplomyn da ielenıp körmegen, bıraq esımderı jalpaq elge mäşhür bolǧan Isläm Jarylǧapov pen Mardan Baidıldaev şe? Sol Isläm men Mardannyŋ jiyp-tergen terminderı men termelerı talai zertteuşıge künı bügınge deiın azyq bop kele jatqan joq pa?!
Jä, ony qoişy, ataqtyŋ bır-jönı bolar. Eŋ bastysy, ony bükıl student jaqsy köredı. «Bızdıŋ süiıktı därıger» filmınde sanatoriidıŋ bas şipagerı Anatolii Lavrovtyŋ alpys jasqa tolǧan toiyna kıleŋ belgılı kısılerdıŋ jan-jaqtan jappai aǧylyp keletını esterıŋızde me? Qūdai bıledı, endı bır üş jyldan keiın Pazyl alpysqa tolǧanda bükıl student ardaqty aǧailarynyŋ şuaqty şaŋyraǧyn betke alatyn şyǧar. Soǧan jetuge jazsyn!
Al äzırge ol erdıŋ jasy – elu jetıge toldy! Bügın! Tuǧan künıŋ qūtty bolsyn, bızdıŋ süiıktı filolog!
Mūndai tūrqy bölek tūlǧalar bızdıŋ buynymyzda da bar. Sonyŋ bırı de bıregeiı – soŋǧy otyz jylda KazGU-dıŋ filologiia fakultetınde oqyǧan qyz-jıgıtterdıŋ ūlaǧatty ūstazy, oily oqymysty, ǧibratty ǧalym, ziialy azamat Pazylbek Bisenbaev. Ol Pazyl deseŋ de, Fazyl deseŋ de, jalt qaraidy. Onyŋ esesıne, söilep ketse boldy, bükıl eldı özıne jalt qaratady. Öz pänın tereŋ bıledı. Studentterge jeke basyn syilata alady. Öitkenı onyŋ ǧylymi ataǧy joq bolǧanymen, ön-boiynda naǧyz ǧalymnyŋ belgısı bar. Bıtımı ǧalym, bolmysy ǧalym, tūlǧasy ǧalym, tūrpaty ǧalym. Pazyl ösken şaŋyraqta ǧylym doktory da, ǧylym kandidaty da jetkılıktı. Tıptı arasynda Ūlttyq Ǧylym akademiiasynyŋ akademigı de bar. Kievte oqyǧandar da, Piterde oqyǧandar da sol üide. Ony az deseŋız, öz bosaǧasynda zertteuşılıkke beiımı bar örımdei ekı qyzy ösıp, qazırden-aq ǧylymǧa talasy bar ekenın däleldei bastady. Endeşe, aǧalary abyroily, ınılerı ızettı, perzentterı parasatty Pazyldyŋ ǧalym bolmauǧa qandai qūqy bar?! Ol öz salasyndaǧy tanymal ǧalymdardyŋ qai-qaisysymen de dübırlı dodaǧa tüsıp, qyzu pıkır talastyra alady. Olar da bızdıŋ «miy qūlaǧynan aǧyp jürgen» ǧūlama dosymyzben ünemı sanasady.
Jä, ony qoişy, ataqtyŋ bır-jönı bolar. Eŋ bastysy, ony bükıl student jaqsy köredı. «Bızdıŋ süiıktı därıger» filmınde sanatoriidıŋ bas şipagerı Anatolii Lavrovtyŋ alpys jasqa tolǧan toiyna kıleŋ belgılı kısılerdıŋ jan-jaqtan jappai aǧylyp keletını esterıŋızde me? Qūdai bıledı, endı bır üş jyldan keiın Pazyl alpysqa tolǧanda bükıl student ardaqty aǧailarynyŋ şuaqty şaŋyraǧyn betke alatyn şyǧar. Soǧan jetuge jazsyn!
Al äzırge ol erdıŋ jasy – elu jetıge toldy! Bügın! Tuǧan künıŋ qūtty bolsyn, bızdıŋ süiıktı filolog!
Bauyrjan OMARŪLY
