«Adyrna» ūlttyq portalynyŋ kezektı sūhbaty Qaraǧandy oblysy TJD bastyǧy azamattyq qorǧau polkovnigı Qatpanov Mūrat Qasenūlymen boldy.
– Soŋǧy jyldary elımızde tabiǧi jäne tehnogendık sipattaǧy tötenşe jaǧdailar köbeiıp kettı. Qaraǧandy oblysy olardyŋ aldyn aluǧa qanşalyqty daiyn?
– Jeke-jeke toqtalyp öteiın.
1) Ört söndıru jäne avariialyq-qūtqaru jūmystary boiynşa:Qaraǧandy oblysynyŋ tötenşe jaǧdailar qarmaǧynda 36 ört söndıru bölımı jäne jergılıktı atqaruşy organdarmen qūrylǧan 32 ört söndıru beketı jūmys ısteidı: 1. Nūra audany-8; Ūlytau audany-4; Osakarov audany – 4; Şet audany-3; Jaŋaarqa audany-3; Būqar Jyrau audany-4; Qarqaraly audany-4; Abai audany-2. Olardyŋ qorǧauynda jalpy halyq sany 40 myŋ adamnan asatyn 60 eldı meken bar. Ört söndıru beketterı 17 bırlık ört söndıru tehnikasymen jäne 21 bırlık ört-tehnikalyq qaru-jaraqpen tolyq jinaqtalǧan beiımdelgen tehnika, onyŋ ışınde sany 35 dana hlopuşkalarmen, aspaly bürıkkıştermen - 70 dana, sondai-aq şans qūral-saimandarymen (kürektermen, qol aralarmen, aralarmen, baltalarmen jäne t.b.). Ört söndıru beketterın qūru jäne damytu aǧymdaǧy jylǧa da josparlanǧan. Qaraǧandy oblysynyŋ äkımdıgı bekıtken 2021-2023 jyldarǧa arnalǧan ört söndıru beketterın qūru josparyna säikes 3 jyl ışınde taǧy 19 ört söndıru beketın qūru közdelgen. Memlekettık örtke qarsy qyzmet bölımşelerı joq eldı mekenderde dala örtterı men örtterge den qoiu üşın jergılıktı atqaruşy organdar 505 erıktı örtke qarsy qūralymdardy (7750 adam) qūrdy, olardyŋ jaraqtarynda 1582 bırlık beiımdelgen avtotehnika (su tasyǧyştar, avtosuattar, sūiyq şaşqyştar, aspaly sorǧylary bar traktorlar jäne t.b.), sondai-aq 67 bırlık ört söndıru motopompalary bar.
2) Su tasqyny kezeŋı boiynşa:2015-2021 jyldar aralyǧynda oblysta 220 km qorǧanys bögetterı men bılıkter tūrǧyzylyp, nyǧaityldy, 173 eldı mekende 76 km özen arnalaryn jaǧalaudy nyǧaitu, tübın tereŋdetu, tüzetu jäne keŋeitu jūmystary jürgızıldı. Jüzege asyrylǧan ıs-şaralar jyl saiyn su basatyn eldı mekenderdı su basu qaupın azaituǧa mümkındık berdı. Jyl saiyn su tasqyny kezeŋınde Azamattyq qorǧaudyŋ aumaqtyq kışı jüiesınıŋ avariialyq-qūtqaru qyzmetterı men qūralymdarynyŋ küşterı men qūraldary,jeke qūramnyŋ şamamen 6700(6741) adamy, 1600-den astam tehnika(1629) daiyndyqqa keltırıledı. TJ departamentınıŋ jaraǧynda ötımdılıgı joǧary jäne injenerlık tehnikanyŋ qajettı sany bar, onyŋ ışınde jeke qūramdy tasymaldauǧa jäne halyqty evakuasiialauǧa arnalǧan ötımdılıgı joǧary vahtalyq avtobustar (8), batpaq-jol talǧamaityn kölıkter (5), jüzu qūraldary (35), motopompalar (138), onyŋ ışınde tırkemelı (12), sondai-aq gidrokostiumder (563) bar.
3) suǧa tüsu mausymy boiynşaSudaǧy jazataiym oqiǧalardyŋ aldyn alu (qauıp-qaterdıŋ aldyn alu) üşın halyqpen auqymdy ügıt-tüsındıru jūmystary jürgızıldı. «Sudaǧy qauıpsızdık» taqyryby boiynşa teleefirde 43 söz söileu, radioefirde 552 söz söileu jäne 28 brifing ūiymdastyryldy, äleumettık jelılerde 52 beinerolik taratyldy, «sudaǧy özın-özı ūstau erejelerı» taqyryby boiynşa 115 körnekı stend ornatyldy. Suǧa şomylu mausymy bastalǧannan berı 50 myŋnan astam adamdy qamti otyryp, halyqpen 303 jiyn ötkızıldı. 2021 jylǧy şomylu mausymy kezeŋınde Qaraǧandy oblysynyŋ su aidyndarynda halyqtyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etu jönındegı ıs-şaralar josparyna säikes Qaraǧandy oblysynyŋ qalalary men audandarynyŋ polisiia basqarmalarymen jäne bölımderımen bırlesken patruldeu kestelerı bekıtıldı. JAO-men bırlesıp 81 qoǧamdyq qūtqaruşyny tarta otyryp, su maŋyndaǧy demalys oryndarynda qūtqaru beketterı qūryldy. 24 mamyr men 5 mausym aralyǧynda Balqaş kölınde Halyqaralyq Azamattyq qorǧanys ūiymynyŋ jäne qauıp-qaterdı azaitu ortalyǧynyŋ qoldauymen oqu-jattyǧu ötkızıldı. On kün boiy Qazaqstan Respublikasy, Resei jäne Qyrǧyz Respublikasy TJM nūsqauşy-mamandary öz täjıribelerımen jäne daǧdylarymen bölıstı. Treningke Qazaqstan öŋırlerınıŋ jedel-qūtqaru jasaqtarynyŋ 35 qūtqaruşysy qatysty. – Oblysta qauıptıŋ aldyn alu üşın naqty qandai şaralar atqarylyp jatyr? Bölıse ketseŋız. – Tabiǧi örtterdı jäne janudy boldyrmau maqsatynda azamattyq qorǧau, JPQ, JAO jäne orman mekemelerı qatarynan 45 jūmyldyru toby 624 reidtık ıs-şaralar ötkızdı. Anyqtalǧan 823 ört qauıpsızdıgı talaptaryn būzu faktılerı boiynşa 823 äkımşılık hattama toltyryldy. Auyldyq okrug äkımderıne ört qauıptı kezeŋge daiyn emestıgı turaly 121 eskertu berıldı. 2947 adamdy qamtumen 278 jiyn, 10508 adamdy qamtumen 851 nūsqama, 235 adamdy qamtumen 20 döŋgelek üstel ötkızıldı. Būqaralyq aqparat qūraldarynda 262 söz söileu ūiymdastyryldy,onyŋ ışınde 72 teledidar, 84 radio jäne baspa basylymdarynda 106 maqala. Su tasqyny kezeŋındegı TJ aldyn alu üşın oblysta tömendegıdei ıs-şaralar ötkızıledı: 2022 jylǧy su tasqyny kezeŋıne daiyndyq respublikalyq Jol kartasy jäne oblystyq injenerlık jūmystar jospary şeŋberınde jürgızıledı. Jol kartasy aiasynda oblys boiynşa aǧymdaǧy jyly 16 ıs – şara josparlanǧan, onyŋ ışınde 6 ıs-şara tolyq kölemde aiaqtaldy, onyŋ ışınde 5 ıs – şara Qarqaraly, Būqar Jyrau jäne Osakarov qalalarynda qorǧau bılıkterın nyǧaitu boiynşa. 1 ıs-şara Qarqaraly audanyndaǧy Jarly özenınıŋ arnasyn tazartu; qazırgı uaqytta 4 ıs-şara praktikalyq ıske asyru satysynda, onyŋ ışınde Şerubai-Nūra özenınıŋ arnasyn sanasiialau boiynşa 1 ıs-şara – jūmystyŋ 60% - y oryndaldy (16.6 – dan 10 km.), 2-Būqar Jyrau audanynyŋ aumaǧyndaǧy oblystyq maŋyzy bar avtojoldardaǧy köpırlerdı qaita jaŋartu boiynşa – olardyŋ ärqaisysynda şamamen 40% jūmys oryndaldy, Osakarov audanyndaǧy avtomobil jolyndaǧy su ötkızgış qūbyryn auystyru boiynşa 1 ıs-şara – aiaqtalu satysynda, jūmystyŋ 70% - y oryndaldy. Aǧymdaǧy jyly atalǧan ıs-şaralardan basqa, 2022 jylǧa josparlanǧan Būqar Jyrau audanynyŋ äkımdıgmen Ǧ. Mūstafin kentınde Nūra özenın tasuynan qorǧau üşın ūzyndyǧy 3,6 km «qorǧanys bılıgın tūrǧyzu jäne nyǧaitu» ıs-şarasy tolyq kölemde aiaqtaldy. Aǧymdaǧy jyly oblystyq injenerlık jūmystar josparymen 45 eldı meken aumaǧynda (Jaŋaarqa, Abai, Osakarov, Nūra, Şet, Qarqaraly,Ūlytau audandary, Qaraǧandy, Temırtau qalalary) 71 ıs-şara josparlanǧan. 02.08.2021 j. jaǧdai boiynşa 1,2 km salyndy jäne 12,65 km qorǧau dambalary men valdary nyǧaityldy, 10,22 km özen arnalarynyŋ su tasqyny qauıptı uchaskelerın sanasiialau, 1400 km su būru arnalaryn salu jäne jöndeu jürgızıldı, drenajdyq jäne su būru jüielerı tazartyldy. 12 uchaskede su ötkızu qabıletı artty. Sondai-aq, kün saiyn kosmomonitoring, jergılıktı atqaruşy organdar men jol ūiymdary qardy tazalau jäne şyǧaru jūmystaryn jürgızedı, ırı su qoimalarynan sanitarlyq tögındıler jürgızıledı, qajettı materialdyq-tehnikalyq qūraldar (JJM, azyq-tülık, inerttı materialdar, qaptar) daiyndalady. Departamenttıŋ jedel toptarynyŋ su tasqyny qaupı bar eldı mekenderdı aralaidy. Su tasqyny qaupı bar eldı mekenderde jadynamalar taratylyp reidter jürgızılude. Aqparattyq-nasihattau jūmystary belsendı jürgızılude. Özen arnalarynyŋ qauıptı uchaskelerınde jarylys jäne būrǧylau (mūz kesu) jūmystary uaqytyly jürgızıledı. Avtojoldarda jol tehnikasy qalyptasady jäne daiyndyqqa keltırıledı. – Qazırgı taŋda oblystaǧy ört söndıru qyzmetınıŋ ielıgınde qanşa tehnika bar? — Qaraǧandy oblysy boiynşa ört söndıru bölımderınde 408 tehnika bar. Onyŋ ışınde 195 negızgı, 38 arnaiy jäne 175 qosalqy. Qaraǧandy oblysy TJD qūtqaru bölımşelerımen 8 su aidyny baqylanady. Būl: Fedorov, Samarqand, Şerubai-Nūra, Keŋgır su qoimalarynyŋ jaǧalaulary, Balqaş jäne Ainaköl kölderınde ornalasqan qūtqaru stansiialary. Qazırgı uaqytta oblystyŋ ört söndıru qyzmetınıŋ qaramaǧynda 55 jüzu qūraly (eskektı jäne motorly qaiyq) bar. – Jauaptaryŋyzǧa raqmet!
Äŋgımelesken Diana ASAN, «Adyrna» ūlttyq portaly
