Qūrmettı aǧaiyn!
Qazaq önerınıŋ qaraşaŋyraǧy M.Äuezov atyndaǧy Qazaq Memlekettık akademiialyq drama teatrynyŋ direktory Erlan Bıläldıŋ basyna tüsken myna jaǧdai küllı qazaq önerıne jasalǧan qiianat dep bılemın.
Jalpy, Erlan Bıläl kım?
Erlan Bıläl – öner akademiiasyn tämamdaǧan tülekterdıŋ ışındegı maŋdaiy jarqyraǧan, közınde oty bar, tür-tūlǧasy kelısken akter retınde közge tüsıp, aldyŋǧy aǧa-buyn akterlerdıŋ yqylasyna bölenıp, olardyŋ tärbiesın alǧan azamat.
Äkemteatrdyŋ akterlık qūramyna qabyldanǧan ol, «Turandot hanşaiymdaǧy» Kalaf, «Eŋlık-Kebektegı» Kebek, «Qozy Körpeş-Baian sūludaǧy» Qozy, «Abaida» Abai, «Jaujürekte» Baluan Şolaq, «Otelloda» Otello jäne taǧy da basqa ūlttyq jäne älemdık klassikada, zamanaui jäne audarma şyǧarmalarda basty rolderden körındı. Bolmys-bıtımı, mınezı qym-qiǧaş, bır-bırıne ūqsamaityn keiıpkerlerdıŋ jan-düniesın aşa bılu üşın, akterge talant, ızdenıs, tür-tūlǧa, dauys, käsıbilık pen bılım qajet. Onsyz basty rolderden körınıp, eldıŋ yqylasyna bölenu mümkın emes. Al, Erlan Bıläl būl mektepten, būl kezeŋnen sürınbei öttı. Qūdai bergen talanty men eŋbegınıŋ nätijesınde oinaǧan basty rolderı halyqtyŋ jüregınen oryn aldy. Akter retınde özın joǧary deŋgeiden körsetıp, käsıbi şeberlıgın tanytty.
Qazaq önerı üşın jan aiamai, adal qyzmet etıp jürgen azamattyŋ teatr basşylyǧyna keluı bızdıŋ ūjymdy şyn quantty. Basşy qyzmetıne taǧaiyndalǧan kezınen bastap, teatrdyŋ otymen kırıp, külımen şyǧyp, taŋnyŋ atysy, künnıŋ batysy teatrdan tabyldy. 92 jyldyq tarihy bar teatrymyzda nebır talanttar, eŋbek sıŋırgen qairatkerler,halyq artisterı eŋbek etude. Al, olardy basqaru oŋai şarua emes. Akterler, şyǧarmaşylyq pen tehnikalyq qūramdy asqan bılıktılıkpen basqaryp, teatrdyŋ şaruaşylyq jūmystaryna deiın qadaǧalauda ūstap, ärbır qyzmetkerınıŋ jai-küiın baqylap otyrdy. Auqymdy mädeni şaralardyŋ barlyǧynda delık özınıŋ ūiymdastyruşylyq qabıletımen tanyldy. Teatr ūjymynyŋ bırlıkpen, ūiymşyldyqpen joǧary deŋgeide öner körsetuı üşın baryn saldy.
Teatr ūjymy bır apta būryn ǧana Japoniiadaǧy gastroldık saparynan oraldy. Qazaq önerı Japoniia, Tokioda saltanat qūrdy. Japondardyŋ belgılı teatr synşylary, dramaturgter, jalpy halyq qoiylymdy, konserttık baǧdarlamany jaqsy qabyldady. Älemdık deŋgeidegı synşylar qazaq önerın, akterlerdıŋ şeberlıgın joǧary baǧalady. Tabiǧatynda emosiiasyn eşkımge körsete bılmeitın halyq, şyn jylady. Ekı memleket arasyndaǧy mädeni bailanys ärı qarai jalǧasyn tabuy üşın, kelıssözder de jürgızıldı. Al, mūnyŋ barlyǧynyŋ ūiymdastyryluynda teatr direktory Erlan Bıläldıŋ eŋbegı ūşan-teŋız. Japondardy tebırentken «Aqtastaǧy Ahiko» spektaklı Astana, Qaraǧandy qalalarynda da halyqty tolqytqan edı. Al, sol gastroldık saparlardyŋ ūiymdastyryluy Erlan Bıläldıŋ jemıstı eŋbegınıŋ nätijesı. Äuezov teatrynyŋ sahnasynda Ahiko Tesuronyŋ taǧdyryn sahnalau turaly ideia - osy Erlan Bıläldıkı. Erlannyŋ teatr üşın atqarar şarualary älı de köp... Qazaq önerıne kerek azamat...
Erlan Äbdıldaūly direktor bolǧaly teatr ūjymy teatr bäigelerınen üzdıkter qatarynan körınıp, bas jüldenı qanjyǧasyna bailap jür.
Erlan Bıläl osy teatrda ösıp-jetılgen, teatrdyŋ şynaiy janaşyry. Qazaq önerın janymen süietın azamat. Sondyqtan da, basyna tüsken myna jaǧdaiǧa aldyŋǧy aǧa buyn retınde ün qospai tūra almadym. Ol menıŋ tuysym da, rulasym da, jerlesım de emes! Tek, öner üşın öz densaulyǧyna da qaramai, azannan keş jalyqpai eŋbek etıp jürgen azamat taǧdyrynyŋ talqyǧa tüsıp jatqany, janyma batty. Jüregım auyrdy.
Būl belgılı bır adamdardyŋ qolynan şyqqan, ūiymdastyrylǧan ıs bolsa, sol adamdarǧa aitarym: ainalaiyndar, sender bır adamnyŋ taǧdyryna balta şauyp otyrǧan joqsyŋdar, qazaq önerıne qiianat jasap otyrsyŋdar! Öz ısıne myǧym, bılıktı basşy, adal adamdy qaralau «adam öltırgenmen teŋ» auyr künä dep tüsınemın!
Mūndai jaǧdai kezınde Alaş arystarynyŋ da basynan öttı. Būl da Allanyŋ synaǧy.
Erlan Bıläl – qazaq önerıne kerek azamat! Būl sözımdı onymen qyzmettes, ärıptes jandardyŋ rastaitynyna senımdımın!
Er jıgıttıŋ basyna neler kelıp, ne ketpeidı?
Bız ärqaşan janyŋdamyz!
Sabyrly bol, bauyrym!
Bolat Äbdılmanov
Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı,
"Ūlt" portaly
