Belgılı professor Älımhan Jünısbek ömırden ozdy

A.Baitūrsynūly atyndaǧy Tıl bılımı institutynyŋ Bas ǧylymi qyzmetkerı, filologiia ǧylymdarynyŋ doktory, professor Älımhan Jünısbek qaitys boldy, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı. Älımhan Jünısbek 1938 jyly 12 mamyrda Oŋtüstık Qazaqstan oblysy, Şäuıldır audany (qazırgı Otyrar audany), Qarǧaly aulynda tuǧan. 1955 jyly Türkıstan qalasyndaǧy № 19 qazaq orta mektebın bıtırgen. 1958 jyly Almatydaǧy S.M.Kirov atyndaǧy Qazaq memlekettık universitetı (qazırgı äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetı) filologiia fakultetınıŋ qazaq tılı men ädebietı bölımıne oquǧa tüsıp, 1963 jyly bıtırıp şyqqan. Ol qazaq fonetikasyna, orfografiia men orfoepiia mäselelerıne, singarmonizm teoriiasyna eŋbek sıŋırgen ǧalym. Jalpy, türkı jäne qazaq tıltanymyndaǧy sözqūrauyş (prosodika slova) mäselesı; qazaq tılındegı singarmonizm (ündesım türlenım) zaŋy; qazaq tılınıŋ artikuliasiialyq bazasy (modelı) qūramyndaǧy artikuliasiialyq ülgıler; qazaq tılındegı buyn jäne morfemanyŋ dybys qūramy men jelısı (lineinaia velichina); latyn älıpbiıne köşu mäselelerı; qazaq tılın özge ūlt ökılderıne üiretu ädıstemesı mäselelerımen ainalysty. Singarmoniialyq baǧyt Ä.Jünısbek eŋbekterdıŋ arqasynda qalyptasyp, ǧylymi ainalymǧa tüsıp, qalyŋ oqyrmanǧa tanymal boldy. Negızgı eŋbekterı: «Qazaq grammatikasy» (segmenttı fonetika bölımı). Astana, 2002; «Qazaq fonetikasy». Almaty, 2009; Vvedenie v singarmonicheskuiu fonetiku. Almaty, 2009. Qazaqşa-orysşa fonetikalyq sözdık. Oral, 2009), «Qazaq tıl bılımınıŋ mäselelerı», Almaty, 2018. Türkı tılderınde sözdık ekpınnıŋ joq ekendıgın däleldep şyqqan. Qazaq tılı ündesım (singarmoniialyq) tıl bolǧandyqtan, onyŋ dybys qūramyna tän ūǧymdar men ataulardyŋ öz erekşelıgın körsete bıldı. Myŋnan asa fonetikalyq ataulardy qūrastyryp, ainalymǧa endırdı. 2007 jyly Qazaqstan Respublikasy Bılım jäne Ǧylym ministrlıgınıŋ «Qazaqstan Respublikasynyŋ ǧylymyn damytuǧa sıŋırgen eŋbegı üşın» tösbelgısımen, «Eren eŋbegı üşın» medalımen jäne Memlekettık tıldı damytuǧa qosqan ülesı üşın «Nūr Otan» HDP-nyŋ II därejelı Diplomymen (2009) marapattalǧan. «Adyrna» ūjymy marqūmnyŋ tuǧan-tuystaryna köŋıl aitady.