Ört söndıruşıler men qūtqaruşylar — eŋ qauıptı mamandyq ielerı. Olar ünemı ömır men ölımnıŋ arasynda, arpalysta jüredı. "Beibıt künnıŋ batyrlary" atanǧan būl mamandyq ielerınıŋ arqasynda bügıngı künı talai adam ölımnen, qiyn jaǧdailardan aman qalyp jatyr. Aqtöbe oblystyq tötenşe jaǧdailar departamentıne qarasty ört söndıru jäne avariialyq qūtqaru jūmysy qyzmetı bölımınıŋ aǧa injenerı Saiat Sulikovtyŋ osy qiyn salada eŋbek etkenıne 7 jyldan asqan. Ol basynda qarapaiym ört söndıruşı bolyp jūmysqa ornalasypty.
Saiat Batys Qazaqstan innovasiialyq-tehnologiialyq universitetın tehnika qauıpsızdıgı mamandyǧy boiynşa tämamdaǧan. Oquyn aiaqtaǧan soŋ ol 2014 jyly ört söndıruşı bolyp Aqtöbe qalasyndaǧy №4 ört söndıru bölımıne jūmysqa ornalasady. Keiın ol aǧa ört söndıruşı, bölımşe komandirı bolady. Qazır Saiat ört söndıru jäne avariialyq qūtqaru jūmysy qyzmetı bölımınde aǧa injener bolyp qyzmet etedı.
— Ört söndıruşı – jürektılıktı qajet etetın mamandyq. Būl salany kez kelgen adam taŋdamaidy. Bızdıŋ qyzmette öjettılık, batyldylyq pen tözımdılık qajet. Menıŋ ört söndıru qyzmetınde jürgenıme jetı jyl boldy. Mamandyǧym özıme ūnaidy. Elge qyzmet etuge ärqaşan daiynmyn. Menıŋ qazırgı qyzmetım — oblysta bolǧan ört oqiǧalaryn taldau, ört söndıru bölımınıŋ jūmysyn üilestıru, ört söndıruşıler men qūtqaruşylardyŋ özara täjıribe almasyp, qyzmette nätijelı jūmys jasauyna jaǧdai jasau. Bız qandai jaǧdai bolmasyn, saqadai sai boluymyz kerek. Sol sebeptı täulık boiy jattyǧamyz, ǧimarattyŋ ışı men syrtynda jedel qūtqaru şaralaryna üzdıksız daiyndalamyz. Bız jyl saiyn arnaiy jospar qūramyz. Sol josparǧa säikes är türlı sporttyq, jattyǧu şaralaryn ūiymdastyramyz, — deidı aǧa injener. — Qazır bızdıŋ bölım ülken ört oqiǧalary bolǧanda ört söndıruşılerdı jūmyldyru, olardy tiıstı tehnikamen qamtamasyz etu, ştab qūrylǧan jaǧdaida onyŋ jūmystaryn ūiymdastyru siiaqty maŋyzdy jūmystardy pysyqtap jatyrmyz. Jalpy qandai jaǧdaida ört oqiǧalary tırkelsın, bız mındettı türde sol jerde ştab qūryp, qyzmetkerlerımızdı jūmyldyramyz. Oqiǧa ornynda jūmys barysyn rettep, yjdaǧattylyqpen örttı söndıruge barymyzdy salamyz.

Saiat Sulikovtyŋ aituynşa, biyl Aqtöbe qalasy aumaǧynda 4-5 ırı ört oqiǧasy ( «Äigerım» klinikasynda, temır jol auruhanasynda, Äue qalaşyǧy audanynda) bolyp, ört söndıru jäne avariialyq qūtqaru qyzmetınıŋ mamandarynyŋ özara bırlese jūmys jasauynyŋ arqasynda olar dereu söndırılgen. Eşqandai adam zardap şekpegen.Bügıngı künı Saiat bır top qūtqaruşylarmen qala şetındegı jaǧajailardy aralap, tüsındıru-profilaktikalyq jūmystar jürgızıp jatqanyn aitady. Sebebı mausym-tamyz ailarynda, äsırese, qala aumaǧynda jazǧy suǧa tüsu mausymy kezınde qauıpsızdıktı saqtamai, suǧa ketıp qalatyndar köp. — Bızdıŋ jedel top ärdaiym kez kelgen uaqytta, qandai jaǧdai bolmasyn adam ömırın qūtqaruǧa daiyn. Olar kündelıktı kezekşılıkke şyqqanda türlı jaǧdailarǧa kezıgıp, tosynnan tūtanatyn qyzyl jalynmen arpalysady. Öz ömırlerın qaterge tıgıp, suǧa ketken adamdardy qūtqarady. Negızı bızge jüktelgen tärtıp boiynşa kez kelgen bölım qyzmetkerlerı tötenşe oqiǧa bolǧan orynǧa on minuttyŋ ışınde jetuı kerek. Sondyqtan bız barynşa yjdaǧatty türde, jaǧdaiǧa sai äreket etuge daiyn boluymyz kerek. Jalpy būl mamandyqty taŋdaǧan kez kelgen maman aldymen adamdardyŋ ömırın qūtqaruǧa tiıs. Sodan keiın ǧana ört bolǧan oryndy söndıru üşın jedel qimyldap, öz jūmysyna jauapkerşılıkpen qarauy kerek, — deidı ol.

Osyndai qiyndyǧy mol, jauapty jūmystyŋ jügın arqalap jürgen Saiat ötken jyly bır üidı jarylystan aman saqtap qalypty. Ol öz ömırın qaterge tıgıp, örtenıp jatqan garajdan gaz ballonyn alyp şyǧyp, tūtas bır ülken üidıŋ jaryluyna jol bermegen. Onyŋ osy eŋbegı elenıp, II därejelı «Üzdık qūtqaruşy» ataǧy berılgen. Sondai-aq Saiat bırneşe märte QR Tötenşe jaǧdailar ministrınıŋ Alǧys hatyn ielengen."Eŋ bastysy, ötken jyly elımızdegı, onyŋ ışınde oblystaǧy barlyq ört söndıruşıler men qūtqaruşylardyŋ jalaqysy artty. Būl memlekettıŋ bız siiaqty qiyn mamandyq ielerınıŋ eŋbegın baǧalaǧany dep bılemız", — deidı Saiat Sulikov.
Onyŋ aituynşa, bügınde oblysta ört söndıru jäne avariialyq qūtqaru qyzmetınde jalpy sany 955 qyzmetker bar. Onyŋ 176-sy — ofiser.Aita ketu kerek, biylǧy jyl basynan berı Aqtöbe oblysynda ört söndıruşıler men qūtqaruşylar 6579 ört jäne avariialyq oqiǧalarǧa şyǧyp, azamattardyŋ ömırın qūtqaryp qalǧan. Atap aitsaq, atalǧan oqiǧalardyŋ 307-ı garnizon şegındegı örtter bolsa, 146-sy —avariialyq qūtqaru jūmystary, 1086-sy — janu jaǧdailary, 64-ı — rastalmaǧan janu faktılerı, 318-ı — su közderın tüzetu jūmystary, 61-ı — ört oqiǧalary, 2538-ı — taǧy basqa jaǧdailar.
Danagül BAIMŪQAŞ,
"Adyrna" ūlttyq portaly.