Bügınde Tekelı qalasynda 10-nan asa käsıporyn qūrǧaq qūrylys qospalaryna arnalǧan mär-mär ūntaǧyn öndırumen ainalysady. Solardyŋ bırı – «MARMAR» sauda belgısımen otandyq öndırıs salasynda özınıŋ ornyn aiqyndap kele jatqan «TasUn» JŞS.
Serıktestık direktory Bektas Ermekūly Qaiymbaevtyŋ aituynşa, 2014 jyly «Aq-tas Bereke» JŞS bolyp qūrylǧanda kompaniiada tas ūntaqtaityn jalǧyz ǧana qūrylǧy bolypty. Aita ketelıgı, zamanaui talaptarǧa sai jabdyqtalǧan sol diırmen märmär tasyn öte maida etıp ūntaqtaityn mümkındıkke ie bolǧandyqtan, kompaniia öndırgen şikızatqa sūranys artqan. Ozyq tehnologiianyŋ äleuetı jäne ūjymnyŋ bereke-bırlıkpen etken eŋbegınıŋ arqasynda kompaniianyŋ tabysy da artyp, tapqan paidaǧa tas ūntaqtaityn diırmennıŋ sanyn köbeitken. Nätijesınde, 2017 jyly märmär tasyn öŋdeumen bıryŋǧai ainalysatyn «TasUn» JŞS qūrylyp, käsıporynnyŋ örısı keŋeie tüsken.
Bügınde märmär ken ornynda 30, märmär ūntaǧy öndırısınde 50-den astam jūmysşy eŋbek etedı. Atap aitqanda, jelıles qos kompaniia – «Aq-tas bereke» men «TasUn» serıktestıgın-de 90-ǧa tarta adam tūraqty jūmyspen qamtylǧan. Ainalasy 7-8 jyldyŋ ışınde mūndai jetıstıkke jetu, ärine, oŋai emes. Jemıstı jetıstıktıŋ syryn Bektas bylai tüiındedı:
«Jūmysşylar käsıporynǧa eŋbek zaŋyna negızdelgen ekıjaqty kelısım-şart boiynşa qabyldanady jäne soǧan sai jūmys ısteidı. Mūnda qyzmetkerlerge qajettı jaǧdaidyŋ bärı qarastyrylǧan. Kündelıktı jūmys ekı kezekpen jürgızıledı. Eger üsteme jūmys ısteuge tura kelse, aqysy tölenedı.
Eŋbekaqyny uaqytynda beru, jūmysşylardyŋ eŋbek zaŋynda körsetılgen qūqyqta-ryn qorǧau, mädeni ömırge, salauattylyqqa yntalandyru, ūjymnyŋ auyzbırşılıgın, yntymaǧyn saqtau, bır-bırıne kömek körsetu, mereke-meiramdarda mümkındıkke qarai syiaqylar taǧaiyndau, mıne, osyndai qarapaiym qaǧidalarǧa män beru jūmysşylardyŋ öz käsıp-ornyna degen senımın nyǧaita tüstı. Bız ärqaşan käsıbilıktı, bırlıktı aldyŋǧy qatarǧa qoidyq. Sebebı, jūmysşylardyŋ bılıktılıgı, öz mındetıne degen jauapkerşılıgı bolmasa, zamanaui tehnologiianyŋ äleuetı jelge ūşady. Onyŋ üstıne memleketımız otandyq öndırıstı damytuǧa jan-jaqty qoldau körsetıp keledı. Sondyqtan, qory mol, sapaly Tekelı märmärınıŋ ataǧyn aspandatu bızdıŋ abyroily mındetımız dep bılemız».
Käsıporyn biznestıŋ äleumettık jauapkerşılıgıne de enjar qaramaidy. Qalada ūiymdastyrylatyn qaiyrymdylyq şaralarynan şet qalmai, mümkındıgınşe kömek körsetuge atsalysyp keledı.
Käsıporynda jūmysşylardyŋ qauıpsızdık qaǧidalaryn berık ūstanuyna män berıledı. Ken qazu ornynda, öndırıs qauıpsızdıgı boiynşa jauapty qyzmetker Vitalii Kulbida, märmär ūntaǧyn şyǧaratyn zauytta Duman Baǧdatūly kündelıktı qauıpsızdık erejelerın eske salyp, qauıpsızdık şaralaryn qadaǧalap otyrady. Äsırese, pandemiiaǧa bailanysty tuyndaǧan qiyndyqtar tūsynda jūmysşylardyŋ jūmystan qysqaryp qaluyna jol bermeu üşın käsıporyn basşylary tarǧalaŋnan jol tauyp, jūmystyŋ toqtap qalmauyna küş salyp keledı. Ūjymnyŋ sanitarlyq talaptardy qataŋ oryndauyn qadaǧalap, barlyq qyzmetkerlerdıŋ jäne olardyŋ otbasynyŋ qalypty ömırı üşın sanaly türde ekpe aludyŋ qajettılıgın tüsındırude. Bügınde käsıporynda ekpe alǧan jūmysşylardyŋ sany artyp otyr.
Qalalyq käsıpkerler palatasynyŋ direktory Tūrysbek Jūmadılov bügınde qalamyzdaǧy 6 tau-ken ornyn qamtyǧan 10-nan asa käsıporyn ışkı naryqtaǧy qūrǧaq qūrylys qospalaryna qajettı şikızattyŋ 70 paiyzyn öndırıp otyrǧanyn, būl şynymen de maqtanarlyq jetıstık ekenın aitty.
Naryqta märmär ūntaǧynyŋ «mikrokalsit» dep atalatyn öte maida sūrpyn öndıretın otandyq öndırıs sausaqpen sanalady. Qazır qūrylys salasynda jappai qoldanylyp kele jatqan qūrǧaq qospalar men türlı emulsiialardy şyǧaratyn käsıporyndar Resei, Türkiia, Özbekstan sekıldı elderdıŋ importyna täueldı. Ädette, qūrǧaq qūrylys qospalary türlı nysandardyŋ ışkı qabyrǧalary men töbelerın sylauǧa, al, emulsiialar boiauǧa paidalanylatyndyqtan onyŋ adam densaulyǧyna qauıpsızdıgıne, ekologiialyq tazalyǧynyna basa män berıledı. Sondyqtan, Tekelınıŋ tabiǧi tasynan, aq märmärınen alynǧan şikızattyŋ otandyq öndırıstegı alatyn orny öte maŋyzdy. Osy qajettelıktı döp basyp, sūranysqa sai joǧary sapaly, ekologiialyq taza tabiǧi önımderımen qazaqstandyq öndırıstıŋ qajetın qamtuǧa küş salyp kele jatqan käsıporynnyŋ bolaşaǧy zor.
Aiman Asyl
