«Arda» baspasynan oqyrmandar talǧamyna oraily kıtaptar oqtyn-oqtyn şyǧyp jatqany aqiqat. Mıne, «Aqyl men sūlulyqtan jaratylǧan, janym-ai, jan ekensıŋ dara tūlǧaŋ!» degen aidarly, mūqabasy kelıstı, kölemdı kıtap qolymyzǧa tidı.
«Meiırım şuaǧy» dep alǧy sözın QR Memlekettık syilyǧynyŋ laureaty, halyqaralyq Şolohov syilyǧynyŋ iegerı, belgılı jazuşy Säbit Dosanov jazǧan eken. Ärı qarai paraqtai köz jügırtken edık. «Körıktı mınez, körıktı oi», «Aqqu bop tuǧan aru ol», «Sakura gül – Qūralai», «Syr sūhbat, maqala, esse» dep saralap bölıngen tört tarau aldyŋyzdan şyǧady. Klassik jazuşymyz Ǧabit Müsırepovtıŋ «Düniede adam balasynyŋ ūly qasietı ekeu-aq: oi ūlylyǧy, sūlulyq ūlylyǧy» degen epigrafpen berılgen «Sozvezdie Delfina» tuyndysy da osy kıtapqa engızılıptı.
Ekı tuyndynyŋ ekeuı de qarşadaiynan-aq qazaq qyzdarynyŋ ışınen suyryla şyǧyp, kele-kele esımın aidai älemge äigılegen ūlaǧatty ūstaz Qūralai Ahmetqyzy Aqqoşqarova turaly eken. Kıtapta körşıles elderdıŋ ziialy tūlǧalary: Özbekstannan Nazyr Fazylov, Mäskeuden Albert Fişler, Serık Toiǧanbaev, Qyrǧyzstannan aqyn Aqylbek Abdyqalyqov, şalǧai şeteldık ǧūlamalar, qazaqstandyq bırge qyzmettes bolǧan ūstazdar, şäkırtterı, aqyn-jazuşylar… bärınıŋ qasterlep maqtan etetını, jürekjardy sözderın tebırene tolǧaityny bır ǧana adam, bır ǧana tūlǧa – Qūralaiǧa arnalypty.
Qazaqta «Ata körgen oq jonady, Ana körgen ton pışedı» degen maqal tekke aitylmaǧan ǧoi. Qūralai kışkentai kezınde alǧaş ret Almatydaǧy Qūrmanǧazy köşesınıŋ boiyndaǧy №25 mekteptıŋ tabaldyryǧynan attady.
– Ata-anaŋ kımder bolady? – dep saual qoidy oǧan klass jetekşısı.
Qūralai ırkılmei jauap qatty.
– Äkemnıŋ aty Ahmet Aqqoşqarov. Ol saiasi qyzmette. Bylaişa aitqanda – diplomat!
– Bärekeldı! Anaŋ şe?
– Anamnyŋ aty Patşaiym. Äkesınıŋ aty Täjıbai, bylaişa aitqanda Täjıbaeva.
– Anaŋ qandai qyzmette?
– O-o menıŋ anam dökei ǧalym, iaǧni – akademik!
Kışkentai Qūralaidyŋ jauabyna qairan qalǧan klass jetekşısı «Bärekeldı! Bolaiyn dep tūrǧan oquşy ekensıŋ» dedı.
– Mamam men mektepke kelgenge deiın-aq ärıpterdı, qalai jazyp-syzudy üirettı. Marşak, Agniia Barto, Sergei Mihalkov sekıldı aqyndardyŋ bızdei jas büldırşınderge arnalǧan öleŋderın jattatqyzdy. Būlardan basqa qazaq aqyndary Mūzafar Älımbaev, Qadyr Myrzaliev, Qabyken Mūqyşev, Änuar Düisenbievtıŋ öleŋderın jattap ülgerdım. Suret saludy da mamam üirettı.
– Jaraisyŋ, bolaiyn dep tūrǧan bala ekensıŋ, – dep ūstazy Qūralaidy basynan sipady.
…Şynynda da, Qūralai aitsa aitqandai, onyŋ anasy äigılı Qanyş İmantaiūly Sätbaevtıŋ şäkırtı bolatyn. Ol respublikamyzda tūŋǧyş ret litologiia ǧylymynyŋ negızın salǧan geologiia-mineralogiia ǧylymynyŋ doktory, professor, Qazaqstan Ǧylym akademiiasynyŋ tolyq müşesı edı. Qazaqstan Respublikasy Joǧarǧy Keŋesınıŋ deputaty bolyp, qoǧamdyq, memlekettık ısterge köp aralasqan, özı basqarǧan ǧylym salasy boiynşa köptegen şäkırtter tärbielegen ǧūlama ūstaz. Orysşa, qazaqşa, aǧylşyn tılınde erkın söileitın. Ūlybritaniiaǧa saparmen barǧanda baiandamasyn aǧylşyn tılınde jasap, törtkül dünienıŋ tört būryşynan kelgen oqymystylar qyzu qūptai qoldaryn soqqanyn bılemız.
Qūralai oqyǧan mektep te aǧylşyn tılıne beiımdelgendıkten ol da jastaiynan osy tılde söileuge ikemdele bastady. Mekteptı altyn medalmen bıtırgen soŋ, äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetınıŋ fizika bölımıne tüsıp, lenindık şäkırtaqyǧa ie boldy. 1972 jyly joǧary oqu ornyn üzdık bıtırdı. Sonan soŋ Mäskeudegı Baikov atyndaǧy Metallurgiia institutynyŋ aspiranturasyn tämamdady. 1976 jyly professor K.P.Gurovtyŋ jetekşılıgımen Ukraina astanasy Kiev qalasynda «Osobennosti vzaimnoi diffuzii v mnogofaznyh dinarnyh sistemah» degen taqyrypta kandidattyq dissertasiiasyn oidaǧydai qorǧap şyqty. Qūralai sol kezden bastap jaratylystanu ǧylymynyŋ, fizika ǧylymy salasynyŋ ösıp-örkendeuıne qomaqty ülesın qosumen keledı. Äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetınde bılım ūstartatyn şeteldık studentterdı daiarlyq kursynan ötkızude de Qūralai qyruar ıster atqardy. Olarǧa qazaq tılın üiretıp, oqulyqtar daiyndau, ūlttyq müddenı ūlaǧattau ıspettı şaralar şaşetekten dese de bolady. Qūralai Ahmetqyzy ūstazdyqtyŋ syrtynda «Molekuliarly fizika» jäne «Termodinamika», «Mehanika» tärızdı özge de köptegen ǧylymi eŋbekterın jaryqqa şyǧardy. Qūralai sekıldı Qūdai qosqan jarynyŋ adami qasietıne süiınıp, talantyna täntı bolǧan jazuşymyz Säbit Dosanovtyŋ: «Qūralaiym tūrǧanda men naǧyz baqytty adammyn!» dep aitatyny da tegın emes şyǧar.
Jastaiynan jūrt közıne tüsıp, Qazaqstan komsomoly Ortalyq Komitetınıŋ biuro müşesı, universitettıŋ komsomol ūiymynyŋ jetekşısı bolǧan oqu üzdıgı, nebärı jiyrma bır jastaǧy ai maŋdaily, ädeptı de körıktı qyz Qūralai Ahmetqyzy bolatyn.
Ötken ǧasyrdyŋ 1971 jyly, qazan aiynyŋ 19-20 jūldyzynda Qūralai ömırınde esten ketpes, airyqşa oqiǧa boldy. Osy ekı kün ışınde sol kezdegı Qyzyl imperiia astanasy Mäskeu qalasy, Kremldıŋ ülken saraiyndaǧy Georgiev jiynjaiynda studentterdıŋ bükılodaqtyq sletı öttı.
KOKP Ortalyq Komitetınıŋ Bas hatşysy Leonil İlich Brejnev bastap kelgen joǧary lauazymdy topty otyrǧandar oryndarynan tūryp qarsy aldy. Körkıne köz sürınetın qazaq qyzy Qūralai töralqada Brejnevtıŋ oŋ jaǧyna jaiǧasty.
Slet tızgının qolyna alǧan Qūralai Leonid İlichten bastap sol kezdegı alyp eldıŋ narqasqalary: KSRO Ǧylym akademiiasynyŋ Prezidentı M.V.Keldyş, Jazuşylar odaǧynyŋ töraǧasy, aqyn A.Surkov, Keŋes Odaǧynyŋ marşaly İ.S.Konev, BLKJO Ortalyq Komitetınıŋ bırınşı hatşysy E.M.Tiajelnikov, taǧy basqalarǧa qoŋyraudai syŋǧyrlaǧan anyq ta qanyq estılgen äsem dausymen kezek-kezek söz berıp otyrdy. Eş müdırıssız orysşa ärı taza, ärı şeşen söiledı. Oraily bır sätte Leonil İlich Qūralaiǧa qarap:
– Qai jerden keldıŋ? – dep sūrady.
– Almatydan, ūltym qazaq.
– Atyŋ kım?
Qūralai ädettegı «Q» ärpınıŋ ütır ıspettes däiekşesın alyp tastap: — Kuralai! – dep jauap berdı.
Bas hatşy:
– Kak, kak, Ku… dep kümıljıgende,
– Ku-ra-lai, – dep anyǧyraq qaitalady Qūralai.
Taǧy bır sätte:
– Vy prekrasno veli slet na russkom, Ku-ra-lai, vzlet svoi prodaljai! – dep Leonil İlich Qūralaiǧa täntı bolyp, säl külımsırep qoidy.
– O, mnogouvajaemyi Leonid İlich, vy menia vdohnovliaete. Beskonechno blagodarna vam! – Qūralaidyŋ jüzı alqyzyl almadai alaulap kettı.
– Dimaş Ahmetovich Qonaevtı Saiasi Biuroǧa bırauyzdan müşe etıp sailadyq. Qazaqstan jastary būl pıkırımızdı qostaityn şyǧar? – dedı Leonid İlich qalyŋ şyqqan qoiu qasyn qozǧalta kerıp.
– Bız, Qazaqstannyŋ barşa jastary, şeksız quanyşty ekenımızge şübä keltırmeŋız, Leonid İlich! – dedı Qūralai.
– Özım de solai topşylap edım, – dedı Leonid İlich.
Kösem men şeşen arasyndaǧy qysqaşa äŋgıme osylai öresıne jetken edı. 1972 jyly «Molodaia gvardiia» baspasy «Studentterdıŋ Bükılodaqtyq sletı» kıtabyn köp taralymmen jaryqqa şyǧardy.
Dimaş Ahmetūlynyŋ asa joǧarǧy märtebege ie bolǧanyna Orta Aziia respublikalarynyŋ basşylary da rizaşylyqtaryn bıldırdı. Äzerbaijandyq ärıptesı Geidar Äliev: «Bänım gardaşym!» dep qūptasa, özbek dostar: «Qonaev chundaq ūchqan!», qyrǧyzstandyqtar: «Borborlyq komitetı choŋ saiasi biurosy qoldop» desıp qairan qalysty.
D.A.Qonaevtyŋ biık märtebesı häm Bas hatşymenen jaqsy qarym-qatynasta bolǧan kezderı Qazaqstannyŋ qarqyndy qadam jasauyna erekşe yqpal etkenı mälım. Bıraq joǧarǧy jaqqa jaltaqtaumen kün keşken kezder edı ol. Bügıngıdei egemendı El atanyp, Täuelsızdıktıŋ kökbairaǧy jelbıregen joq edı.
«Jastyq şaq qaita ainalyp kelmes saǧan» dep keletın äigılı «Jiyrma bes» änı şyrqalǧanda özımnıŋ odan tört-aq jas kışı kezımde keŋester elı kösemımen tızerlese qatar otyryp, sūhbattasqanym esıme oralady. O, kürmeuge kelmeitın, saptyaiaqtyŋ sabyndai qairan dünie-ai deseişı! – dep Qūralai oqta-tekte oi qūşaǧyna şomady.
Osyndaida: «Köp jasaǧannan sūrama, köptı körgennen sūra» degen maqal aldyŋnan soraiyp şyǧa keletının qaitersıŋ.
Ömırınıŋ ūzaq jyldaryn bır ǧana äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetke arnaǧan ǧalym Qūralai Ahmetqyzy küllı qazaq qyzdaryna ülgı-önege bolarlyqtai jetıstıkterge jetumen keledı. Osydan tört jyl būryn universitettıŋ ǧylymi keŋesınıŋ ūiǧaruymen Qūralai Aqqoşqarova «Universitettıŋ qūrmettı kafedra meŋgeruşısı» atandy. Zeiını zor ǧalym öz eŋbegınıŋ zeinetın körude. Atap aitqanda: «Eŋbektegı erlıgı üşın medalınıŋ» iegerı, «QR Bılım jäne ǧylymyna eŋbegı sıŋgen qyzmetker», «äl-Farabi atyndaǧy altyn medal», QR Ūlttyq injenerlık akademiiasynyŋ akademigı, professor…
Ol bügınde öz mamandyǧy boiynşa därısterın jalǧastyryp, şäkırtterın jalyqpai daiarlap şartarapqa şarlatudan bır de jalyǧyp körgen emes. «Jaqsynyŋ jaqsylyǧyn ait – nūry tasysyn» degendei, Qūralai haqynda qanşa ziialy qauym, bırge qyzmet atqarǧan ūstazdar, şäkırtterı, aqyn-jazuşylar aǧynan jaryla alǧystaryn aityp, jürekjardy sözderın bıldırgelı qaşan! Qyrǧyz aqyny Marhabai Aamatov:
«Baqytqa jete berbeid
samaşqandar,
Men alam, men alam dep
talaşqandar,
Taǧdyrda joluguşat chandaǧana,
Qūralai jeŋebezdei jaraşqan jar» dep Qūralaidyŋ Säbit Dosanov sekıldı belgılı jazuşynyŋ jary ekenın tolǧaidy.
Qūralaidyŋ bastan keşken jetelı kezeŋderın tügel aityp şyǧu mümkın emes. Toqsan auyz sözdıŋ tobyqtai tüiını – mekteptı altyn medalmen bıtırgennen bastap qily-qily ömır baspaldaqtarynan jıgerlı attap, bılımdarlyǧy, adami qadır-qasietımen qasterlı bolǧan qazaq qyzy Qūralai haqyndaǧy qysqaşa tolǧauymdy Qūralaiǧa arnalǧan ännıŋ mätınımen tämamdasaq deimın:
Aqqudai, mäpelegen kögıldırıŋ
Kömeiden tebırene tögıl jyrym.
Änımdı aǧyltaiyn Qūralaidan,
Kösılgen kermaraldai köŋıl küiım.
Qaiyrmasy:
Janarymnyŋ şyraǧy,
Nūry sönbes Qūralai,
Qiialymnyŋ pyraǧy,
Jyry teŋdes Qūralai.
Patşaiym anasynyŋ padişasy,
Säbittıŋ qūdai qosqan
hanymşasy,
Qara köz, qiǧaş qasty
qyzdar köp qoi,Qasterlı Qūralaidai tabylsaşy!
Qazaqta «Ata körgen oq jonady, Ana körgen ton pışedı» degen maqal tekke aitylmaǧan ǧoi. Qūralai kışkentai kezınde alǧaş ret Almatydaǧy Qūrmanǧazy köşesınıŋ boiyndaǧy №25 mekteptıŋ tabaldyryǧynan attady.
– Ata-anaŋ kımder bolady? – dep saual qoidy oǧan klass jetekşısı.
Qūralai ırkılmei jauap qatty.
– Äkemnıŋ aty Ahmet Aqqoşqarov. Ol saiasi qyzmette. Bylaişa aitqanda – diplomat!
– Bärekeldı! Anaŋ şe?
– Anamnyŋ aty Patşaiym. Äkesınıŋ aty Täjıbai, bylaişa aitqanda Täjıbaeva.
– Anaŋ qandai qyzmette?
– O-o menıŋ anam dökei ǧalym, iaǧni – akademik!
Kışkentai Qūralaidyŋ jauabyna qairan qalǧan klass jetekşısı «Bärekeldı! Bolaiyn dep tūrǧan oquşy ekensıŋ» dedı.
– Mamam men mektepke kelgenge deiın-aq ärıpterdı, qalai jazyp-syzudy üirettı. Marşak, Agniia Barto, Sergei Mihalkov sekıldı aqyndardyŋ bızdei jas büldırşınderge arnalǧan öleŋderın jattatqyzdy. Būlardan basqa qazaq aqyndary Mūzafar Älımbaev, Qadyr Myrzaliev, Qabyken Mūqyşev, Änuar Düisenbievtıŋ öleŋderın jattap ülgerdım. Suret saludy da mamam üirettı.
– Jaraisyŋ, bolaiyn dep tūrǧan bala ekensıŋ, – dep ūstazy Qūralaidy basynan sipady.
…Şynynda da, Qūralai aitsa aitqandai, onyŋ anasy äigılı Qanyş İmantaiūly Sätbaevtıŋ şäkırtı bolatyn. Ol respublikamyzda tūŋǧyş ret litologiia ǧylymynyŋ negızın salǧan geologiia-mineralogiia ǧylymynyŋ doktory, professor, Qazaqstan Ǧylym akademiiasynyŋ tolyq müşesı edı. Qazaqstan Respublikasy Joǧarǧy Keŋesınıŋ deputaty bolyp, qoǧamdyq, memlekettık ısterge köp aralasqan, özı basqarǧan ǧylym salasy boiynşa köptegen şäkırtter tärbielegen ǧūlama ūstaz. Orysşa, qazaqşa, aǧylşyn tılınde erkın söileitın. Ūlybritaniiaǧa saparmen barǧanda baiandamasyn aǧylşyn tılınde jasap, törtkül dünienıŋ tört būryşynan kelgen oqymystylar qyzu qūptai qoldaryn soqqanyn bılemız.
Qūralai oqyǧan mektep te aǧylşyn tılıne beiımdelgendıkten ol da jastaiynan osy tılde söileuge ikemdele bastady. Mekteptı altyn medalmen bıtırgen soŋ, äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetınıŋ fizika bölımıne tüsıp, lenindık şäkırtaqyǧa ie boldy. 1972 jyly joǧary oqu ornyn üzdık bıtırdı. Sonan soŋ Mäskeudegı Baikov atyndaǧy Metallurgiia institutynyŋ aspiranturasyn tämamdady. 1976 jyly professor K.P.Gurovtyŋ jetekşılıgımen Ukraina astanasy Kiev qalasynda «Osobennosti vzaimnoi diffuzii v mnogofaznyh dinarnyh sistemah» degen taqyrypta kandidattyq dissertasiiasyn oidaǧydai qorǧap şyqty. Qūralai sol kezden bastap jaratylystanu ǧylymynyŋ, fizika ǧylymy salasynyŋ ösıp-örkendeuıne qomaqty ülesın qosumen keledı. Äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetınde bılım ūstartatyn şeteldık studentterdı daiarlyq kursynan ötkızude de Qūralai qyruar ıster atqardy. Olarǧa qazaq tılın üiretıp, oqulyqtar daiyndau, ūlttyq müddenı ūlaǧattau ıspettı şaralar şaşetekten dese de bolady. Qūralai Ahmetqyzy ūstazdyqtyŋ syrtynda «Molekuliarly fizika» jäne «Termodinamika», «Mehanika» tärızdı özge de köptegen ǧylymi eŋbekterın jaryqqa şyǧardy. Qūralai sekıldı Qūdai qosqan jarynyŋ adami qasietıne süiınıp, talantyna täntı bolǧan jazuşymyz Säbit Dosanovtyŋ: «Qūralaiym tūrǧanda men naǧyz baqytty adammyn!» dep aitatyny da tegın emes şyǧar.
Jastaiynan jūrt közıne tüsıp, Qazaqstan komsomoly Ortalyq Komitetınıŋ biuro müşesı, universitettıŋ komsomol ūiymynyŋ jetekşısı bolǧan oqu üzdıgı, nebärı jiyrma bır jastaǧy ai maŋdaily, ädeptı de körıktı qyz Qūralai Ahmetqyzy bolatyn.
Ötken ǧasyrdyŋ 1971 jyly, qazan aiynyŋ 19-20 jūldyzynda Qūralai ömırınde esten ketpes, airyqşa oqiǧa boldy. Osy ekı kün ışınde sol kezdegı Qyzyl imperiia astanasy Mäskeu qalasy, Kremldıŋ ülken saraiyndaǧy Georgiev jiynjaiynda studentterdıŋ bükılodaqtyq sletı öttı.
KOKP Ortalyq Komitetınıŋ Bas hatşysy Leonil İlich Brejnev bastap kelgen joǧary lauazymdy topty otyrǧandar oryndarynan tūryp qarsy aldy. Körkıne köz sürınetın qazaq qyzy Qūralai töralqada Brejnevtıŋ oŋ jaǧyna jaiǧasty.
Slet tızgının qolyna alǧan Qūralai Leonid İlichten bastap sol kezdegı alyp eldıŋ narqasqalary: KSRO Ǧylym akademiiasynyŋ Prezidentı M.V.Keldyş, Jazuşylar odaǧynyŋ töraǧasy, aqyn A.Surkov, Keŋes Odaǧynyŋ marşaly İ.S.Konev, BLKJO Ortalyq Komitetınıŋ bırınşı hatşysy E.M.Tiajelnikov, taǧy basqalarǧa qoŋyraudai syŋǧyrlaǧan anyq ta qanyq estılgen äsem dausymen kezek-kezek söz berıp otyrdy. Eş müdırıssız orysşa ärı taza, ärı şeşen söiledı. Oraily bır sätte Leonil İlich Qūralaiǧa qarap:
– Qai jerden keldıŋ? – dep sūrady.
– Almatydan, ūltym qazaq.
– Atyŋ kım?
Qūralai ädettegı «Q» ärpınıŋ ütır ıspettes däiekşesın alyp tastap: — Kuralai! – dep jauap berdı.
Bas hatşy:
– Kak, kak, Ku… dep kümıljıgende,
– Ku-ra-lai, – dep anyǧyraq qaitalady Qūralai.
Taǧy bır sätte:
– Vy prekrasno veli slet na russkom, Ku-ra-lai, vzlet svoi prodaljai! – dep Leonil İlich Qūralaiǧa täntı bolyp, säl külımsırep qoidy.
– O, mnogouvajaemyi Leonid İlich, vy menia vdohnovliaete. Beskonechno blagodarna vam! – Qūralaidyŋ jüzı alqyzyl almadai alaulap kettı.
– Dimaş Ahmetovich Qonaevtı Saiasi Biuroǧa bırauyzdan müşe etıp sailadyq. Qazaqstan jastary būl pıkırımızdı qostaityn şyǧar? – dedı Leonid İlich qalyŋ şyqqan qoiu qasyn qozǧalta kerıp.
– Bız, Qazaqstannyŋ barşa jastary, şeksız quanyşty ekenımızge şübä keltırmeŋız, Leonid İlich! – dedı Qūralai.
– Özım de solai topşylap edım, – dedı Leonid İlich.
Kösem men şeşen arasyndaǧy qysqaşa äŋgıme osylai öresıne jetken edı. 1972 jyly «Molodaia gvardiia» baspasy «Studentterdıŋ Bükılodaqtyq sletı» kıtabyn köp taralymmen jaryqqa şyǧardy.
Dimaş Ahmetūlynyŋ asa joǧarǧy märtebege ie bolǧanyna Orta Aziia respublikalarynyŋ basşylary da rizaşylyqtaryn bıldırdı. Äzerbaijandyq ärıptesı Geidar Äliev: «Bänım gardaşym!» dep qūptasa, özbek dostar: «Qonaev chundaq ūchqan!», qyrǧyzstandyqtar: «Borborlyq komitetı choŋ saiasi biurosy qoldop» desıp qairan qalysty.
D.A.Qonaevtyŋ biık märtebesı häm Bas hatşymenen jaqsy qarym-qatynasta bolǧan kezderı Qazaqstannyŋ qarqyndy qadam jasauyna erekşe yqpal etkenı mälım. Bıraq joǧarǧy jaqqa jaltaqtaumen kün keşken kezder edı ol. Bügıngıdei egemendı El atanyp, Täuelsızdıktıŋ kökbairaǧy jelbıregen joq edı.
«Jastyq şaq qaita ainalyp kelmes saǧan» dep keletın äigılı «Jiyrma bes» änı şyrqalǧanda özımnıŋ odan tört-aq jas kışı kezımde keŋester elı kösemımen tızerlese qatar otyryp, sūhbattasqanym esıme oralady. O, kürmeuge kelmeitın, saptyaiaqtyŋ sabyndai qairan dünie-ai deseişı! – dep Qūralai oqta-tekte oi qūşaǧyna şomady.
Osyndaida: «Köp jasaǧannan sūrama, köptı körgennen sūra» degen maqal aldyŋnan soraiyp şyǧa keletının qaitersıŋ.
Ömırınıŋ ūzaq jyldaryn bır ǧana äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetke arnaǧan ǧalym Qūralai Ahmetqyzy küllı qazaq qyzdaryna ülgı-önege bolarlyqtai jetıstıkterge jetumen keledı. Osydan tört jyl būryn universitettıŋ ǧylymi keŋesınıŋ ūiǧaruymen Qūralai Aqqoşqarova «Universitettıŋ qūrmettı kafedra meŋgeruşısı» atandy. Zeiını zor ǧalym öz eŋbegınıŋ zeinetın körude. Atap aitqanda: «Eŋbektegı erlıgı üşın medalınıŋ» iegerı, «QR Bılım jäne ǧylymyna eŋbegı sıŋgen qyzmetker», «äl-Farabi atyndaǧy altyn medal», QR Ūlttyq injenerlık akademiiasynyŋ akademigı, professor…
Ol bügınde öz mamandyǧy boiynşa därısterın jalǧastyryp, şäkırtterın jalyqpai daiarlap şartarapqa şarlatudan bır de jalyǧyp körgen emes. «Jaqsynyŋ jaqsylyǧyn ait – nūry tasysyn» degendei, Qūralai haqynda qanşa ziialy qauym, bırge qyzmet atqarǧan ūstazdar, şäkırtterı, aqyn-jazuşylar aǧynan jaryla alǧystaryn aityp, jürekjardy sözderın bıldırgelı qaşan! Qyrǧyz aqyny Marhabai Aamatov:
«Baqytqa jete berbeid
samaşqandar,
Men alam, men alam dep
talaşqandar,
Taǧdyrda joluguşat chandaǧana,
Qūralai jeŋebezdei jaraşqan jar» dep Qūralaidyŋ Säbit Dosanov sekıldı belgılı jazuşynyŋ jary ekenın tolǧaidy.
Qūralaidyŋ bastan keşken jetelı kezeŋderın tügel aityp şyǧu mümkın emes. Toqsan auyz sözdıŋ tobyqtai tüiını – mekteptı altyn medalmen bıtırgennen bastap qily-qily ömır baspaldaqtarynan jıgerlı attap, bılımdarlyǧy, adami qadır-qasietımen qasterlı bolǧan qazaq qyzy Qūralai haqyndaǧy qysqaşa tolǧauymdy Qūralaiǧa arnalǧan ännıŋ mätınımen tämamdasaq deimın:
Aqqudai, mäpelegen kögıldırıŋ
Kömeiden tebırene tögıl jyrym.
Änımdı aǧyltaiyn Qūralaidan,
Kösılgen kermaraldai köŋıl küiım.
Qaiyrmasy:
Janarymnyŋ şyraǧy,
Nūry sönbes Qūralai,
Qiialymnyŋ pyraǧy,
Jyry teŋdes Qūralai.
Patşaiym anasynyŋ padişasy,
Säbittıŋ qūdai qosqan
hanymşasy,
Qara köz, qiǧaş qasty
qyzdar köp qoi,Qasterlı Qūralaidai tabylsaşy!
Myŋbai RÄŞ
