(Alaqandai esse)
Qazaq jūrtyn äserlı äuenge bölegen äigılı bard aqyn Tabyl Dosymovtyŋ şyn aty Tarlanbörı desedı. Özı de naǧyz tarlanşa ǧūmyr keştı. Mahambet aqyn jyrlaǧandai, «Börıdeiın jol tartyp, Jauyrynyna mūz qatyp, Jalauly naiza qolǧa alyp», ot pen sudyŋ ortasynda arpalysty da jürdı. Qūdaiǧa şükır, Tabyl dos-jarannan kende bolǧan joq. Atyrau men Almatynyŋ arasynda sairaǧan ızı qalǧan sal-serınıŋ soŋyna ergen serıkterı az boluşy ma edı?! Ejelden kele jatqan būljymas dästür: jyraular jalǧyz jortpaidy! Kömeiıne boztorǧai ūia salǧan Tabyldyŋ da töŋıregı toly tepse temır üzetın jıgerlı jıgıtter edı. Tumysynan sauyq-sairanǧa äues jıgıt-jeleŋdı aitasyŋ, aqynnyŋ şyn janaşyrlarynyŋ arasynda qazaqtyŋ bırtuar boijetkenderı de bar-dy.Bärımız de onyŋ dosy edık. Aǧa-dos... Inı dos... Qūrby dos... Kurstas dos... Äsker dos... Sazger dos... Auyldas dos... Bauyrlas dos... Qatarlas dos... Qalamdas dos... Bıraq dostyŋ da dosy bar. Sonyŋ ışınde Bijannyŋ orny bölek ekenın barşamyz tıkemızden tık tūryp moiyndadyq. Bijan Qalmaǧanbetov. Kelbetı kelıstı, körkem mınezdı jıgıt. «Sabyrly, saliqaly, salmaqty» degen sinonimderdıŋ bärı bızdıŋ Bijanǧa qūiyp qūiǧandai jarasa ketedı. Özı käsıpker. Käsıpker bolǧan soŋ, tabysy joǧary. Bıraq namysy odan da joǧary. Özı öleŋ jazady. Alaida būrqyratyp kez-kelgen basylymǧa ūsyna bermeidı. Talaby da, talǧamy da biık. Jazǧan jyryn destelei de, kestelei de bıledı.Ol Tabyldy közı tırısınde-aq töbesıne köterdı. Ömırden ötken soŋ ruhyn aspandatty. Aqyn dosynyŋ altyn qazynasynyŋ är qiqymyna deiın tırnektep terıp, jinap-jinastyryp, jaryqqa şyǧaryp keledı. Jyl saiyn kemınde bır şara ūiymdastyrady. Söitıp, Alataudy Atyrauǧa köşırudı armandaǧan tolaǧai Tabyldyŋ özın tauǧa ainaldyrdy. Jūldyzyn biıkten jaqty. Özı mekendeitın Aqtöbe men Tabyl dosy mäŋgılık ūiqyda jatqan Atyraudyŋ arasyn jol qyludan jalyqqan emes. «İsataidyŋ barynda Ekı tarlan börı edım» dep küizelgen Mahambet aqyn sekıldı Tabyl ömırden ötkennen keiıngı Bijannyŋ halın köruge köz, sezınuge jürek kerek. Sol Mahaŋnyŋ öleŋın özınıŋ oi elegınen ötkızıp, «ekı tarlan börınıŋ» bırı bop qaiǧy-qasıret şegu bärımızden görı bızdıŋ Bijan batyrdyŋ maŋdaiyna köbırek jazylǧany anyq. Ol Tabyl dosynyŋ ruhyn ǧūmyr boiy ūlyqtau mındetın moinyna aldy. Būl ıske bar ynta-yqylasymen berıle kırıstı. Bard aqynnyŋ onsyz da biık beinesın asqaqtata tüstı. Älı de örlete bermek. Sondyqtan, «Ekı tarlan börı edım...» degen tolǧam-tūjyrym Bijannyŋ qazırgı mūŋly monology ǧana emes, märtebelı mındettemesı der edık. Dostyqqa berıktıktıŋ, amanatqa adaldyqtyŋ üilesımdı ülgısı būl. Tarlanbörı – Tabyldyŋ amanatyn arqalaǧan Arlanbörı – Bijan bügın alpystyŋ altyn qaqpasyn aşty. Alty qyrdyŋ altyn kılemıne aman-esen ärı abyroimen basqan qadamyŋyz qūtty bolsyn, Bijan dos!
Bauyrjan OMARŪLY
