Berdıqoja batyr kesenesı - Daǧandelı özenınıŋ jaǧalauyndaǧy (70 metrlık qaşyqtyqta) töbede ornalasqan. Qara joldar kesıp ötetın osy dalalyq landşafttaǧy kesene keŋ dalanyŋ biık jerınde ornalasqandyǧyna bailanysty bırneşe şaqyrymnan körınıp tūratyn bolǧan.
Kesene balşyq erıtındısınen jasalǧan saz kırpışten (8-9 h 23 h35 sm) köterılgen, kırpıştı jasauǧa arnalǧan saz da däl osy jerden alynǧan. Sazdy kerektı erıtındı därejesınde daiyndaǧan şūŋqyrdyŋ ızderı, oǧan qosa su alynǧan qūdyqtyŋ orny saqtalyp qalǧan (kesenenıŋ soltüstık-batysynda 50 metr qaşyqtyqta).
Qazırgı taŋda eskertkış qiraǧan küide tūr (tek qana ügıtılıp qūlaǧan bır qabyrǧasy jäne būryşynyŋ qūrylymy saqtalyp qalǧan). Alaida, osy qaldyqtardyŋ arqasynda, jäne de ūqsas materialdy qoldanu arqyly eskertkıştıŋ grafikalyq qaita qūrylymy jasaldy.
Kesene kümbezdı – ortalyqtas türıne jatady. Eskertkış negızınıŋ kvadrattyq jospary parabolalyq, bırtındep tüsırılgen qalau, körınısındegı kümbezben şır kigızılgen. Dala qazaqtarynyŋ eskertkışterıne tän osyndai qūrylymdyq täsıldıŋ arqasynda kümbez biık bolǧan.
Boljam boiynşa kıretın oiyq soltüstık-batys qabyrǧasynyŋ ortasynda ornalasqan, sondyqtan da özen jazyqtyǧyna jäne ertede (orta ǧasyrlar şamasynda) bolǧan jolǧa baǧyttalǧan.
Kıreberıs kümbez tärızdes tüsırılgen qalaudan jasalǧan, al nobai arka parabolalyq mänerde bolǧan. Kümbezde ekı nemese tört üşbūryşty oiyq (tüzu jäne köldeneŋ özegınde), al üstıŋgı jaǧynda jarty ai tärızdes sümbı bolǧan. Alaida ertedegı kesenelerde, iaǧni, XVIII–XIX ǧasydyŋ basynda sümbı men jarty ailar öte seirek ornatylǧan.
Işkı körınıstıŋ erekşelıgı – är qabyrǧanyŋ tömengı jaǧynda ekı arkalyq quys ornatylǧan, osyǧan ūqsas quystar kıreberıstıŋ qabyrǧasynda boluy da mümkın. Jaqynarada ornalasqan ūqsas kesenelerge qarai otyra kesene bölmesı sylaqpen qaptalǧan jäne aǧartylǧan.
Eskertkıştıŋ basty erekşelıgı bolyp döŋgelenıp jasalǧan negızınıŋ būryştary tabylady. Mūndai täsıl kümbezsız Saryarqanyŋ kesenelerıne, oǧan qosa erte XVIII ǧasyrdyŋ qazaq eskertkışterıne tän.
Boljammen, kesenenıŋ ölşemderı kelesıdei bolǧan: jospary boiynşa 7h7 metr (saqtalyp qalǧan qabyrǧasy 6.4 metr), biıktıgı 7–8 metr bolǧan.
Berdıqoja batyrdyŋ kesenesı qazaq tarihynyŋ säulet önerı üşın zor maǧynasy bar, öitkenı XVIII ǧasyrǧa myqty merzımdelgen eskertkış Qazaqstan aimaǧynda öte seirek. Sondai-aq, sol uaqytta kümbezdı kemeneler öte seirek kezdesken jäne sol sebeptı olar keşırek soǧylǧan kesenelerge ülgı bolǧany äbden mümkın.
Boljam boiynşa kıretın oiyq soltüstık-batys qabyrǧasynyŋ ortasynda ornalasqan, sondyqtan da özen jazyqtyǧyna jäne ertede (orta ǧasyrlar şamasynda) bolǧan jolǧa baǧyttalǧan.
Kıreberıs kümbez tärızdes tüsırılgen qalaudan jasalǧan, al nobai arka parabolalyq mänerde bolǧan. Kümbezde ekı nemese tört üşbūryşty oiyq (tüzu jäne köldeneŋ özegınde), al üstıŋgı jaǧynda jarty ai tärızdes sümbı bolǧan. Alaida ertedegı kesenelerde, iaǧni, XVIII–XIX ǧasydyŋ basynda sümbı men jarty ailar öte seirek ornatylǧan.
Işkı körınıstıŋ erekşelıgı – är qabyrǧanyŋ tömengı jaǧynda ekı arkalyq quys ornatylǧan, osyǧan ūqsas quystar kıreberıstıŋ qabyrǧasynda boluy da mümkın. Jaqynarada ornalasqan ūqsas kesenelerge qarai otyra kesene bölmesı sylaqpen qaptalǧan jäne aǧartylǧan.
Eskertkıştıŋ basty erekşelıgı bolyp döŋgelenıp jasalǧan negızınıŋ būryştary tabylady. Mūndai täsıl kümbezsız Saryarqanyŋ kesenelerıne, oǧan qosa erte XVIII ǧasyrdyŋ qazaq eskertkışterıne tän.
Boljammen, kesenenıŋ ölşemderı kelesıdei bolǧan: jospary boiynşa 7h7 metr (saqtalyp qalǧan qabyrǧasy 6.4 metr), biıktıgı 7–8 metr bolǧan.
Berdıqoja batyrdyŋ kesenesı qazaq tarihynyŋ säulet önerı üşın zor maǧynasy bar, öitkenı XVIII ǧasyrǧa myqty merzımdelgen eskertkış Qazaqstan aimaǧynda öte seirek. Sondai-aq, sol uaqytta kümbezdı kemeneler öte seirek kezdesken jäne sol sebeptı olar keşırek soǧylǧan kesenelerge ülgı bolǧany äbden mümkın.
“Ruhani jaŋǧyru” baǧdarlamasy aiasynda
Qaraǧandy oblystyq mädeniet, mūraǧat
jäne qūjattama basqarmasy men “Adyrna”
ūlttyq portalynyŋ bırlesken jobasy
