Osmanly padıshaxy Axmet xannyń aldyna ataqty sýretshi kelip, Stambýlda sýret salýǵa ruqsat suraıdy. "Maqsatyń ne?" degen patshanyń suraǵyna: "Memleketińizde dúnıeni qaıran qaldyratyn tabıǵat, qurylys nysandary men qalalar bar. Bulardyń bárin qaǵazǵa túsirip, tarıxta qaldyrǵym keledi" - dep jaýap beredi. Sonda májiliste otyrǵan Osmanlynyń kryshasy ketken dogmatık moldasy padıshaxtan ruqsat bermeýin ótindi. Sebebin bylaı túsindiredi: "Jaratýshynyń jerdegi kóleńkesi bolǵan padıshaxym, (osy sózdi aıtqanda Qazaqstandaǵy keıbir kommýnısterdiń tárbıesin kórgen aǵalarymyz eske tústi) birinshiden, bul óner ıesi sýret salyp bizdiń qalalarymyzdyń, áskerimizdiń osal tustaryn dushmanǵa kórsetip beredi. Ekinshiden, sýret salý ıslamda eń úlken kúná" dep patshany ruqsat bermeýge shaqyrady. Muny tyńdap otyrǵan Axmet xan men bas ýáziriniń jaýaby bylaı shyqty: "Bizdiń áskerimiz ben qalalarymyzdy kórgen jaýlarymyz memleketimizdiń osaldyǵyn emes, kerisinshe myqtylyǵyn kórip qorqatyn bolady. Sýret salýǵa kelsek, kóleńkesi bolǵan put jasap oǵan tabyný ǵana kúná" - degen toqtamyn aıtady.
Jalpy, búgingi kúnge deıin sýret pen ónerdiń de damyǵan ortasy Evropa. Bir ǵana "Mona Lızany" kórý úshin mıllıondaǵan týrıst jyl saıyn Parıjdegi Lývrge barady. Ózi salǵan týyndynyń keleshekte Franııa ekonomıkasyna ǵasyrlar boıy mıllıardtaǵan aqsha quıatyny Leonardo da Vınchıdiń túsine de kirmese kerek. Keshe "sýret salý kúná" degen arabtardyń búgingi urpaqtary men baı sheıxtary mıllıondaǵan dollarǵa ǵasyrlar buryn Evropa sýretshileri salǵan týyndylardy jarysa satyp alyp álek. Vashıngton men Moskvaǵa barsańyz mýzeıleri sýret pen óner týyndylaryna tolyp tur. Búgingi kúni órkenıetti elderde óner men mýzeı elge týrıst tartyp, ekonomıkanyń ekinshi tynysyn ashatyn tamasha quralǵa aınaldy. Kerekti shedevr týyndylardy da 4-5 ǵasyr buryn óz elinen shyqqan talantty óner ıeleri salyp ketken. Texnologııaǵa shamamyz kelmedi deıik. Biraq, qylqalam men aq qaǵazdy alyp dúnıeni qaıran qaldyratyn shedevr týyndylardy salýǵa da musylmandardyń aqyly men talanty jetpegen be? Álde, ǵasyrlar boıy dogmatık moldalar men býkvalıster ózderimen qosa xalyqtyń da kryshasyn ketirip kelgen be?
Baýyrjan SERIKBAEV,
FB-daǵy paraqshasynan
