Ämıre Qaşaubaiūlyna belgı tas ornatylady

3595
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2021/11/zagruzhennoe.jpg
7 qaraşa künı halyqaralyq sahnada alǧaş ret erekşe dausymen qazaqtyŋ än önerın paş etken, dästürlı ännıŋ düldülı Ämıre Qaşaubaiūlynyŋ mäŋgılık mekenı, qabırınıŋ basy jaŋartylyp, belgı tas ornatylu şarasy ötedı.
Būl igı ıstıŋ ideialyq bastamaşysy — «än atasynyŋ» esımın ielengen Şyǧys Qazaqstan oblysy mädeniet basqarmasyna qarasty filarmoniianyŋ direktory, küişı-kompozitor Aibek Bekbosynov bolsa, qarjylyq demeu bıldırgen «Abyraly-Degeleŋ» qoǧamdyq qory, atap aitqanda «Aqşyŋ» korporasiiasynyŋ direktory, qor töraǧasy Marat Qūrmanbaev bastaǧan el azamattary.
Almaty qalasyndaǧy Ortalyq qabırstan (Raiymbek batyr daŋǧyly, 235. saǧat 10:00-de) basynda ötetın şara aiasynda Şyǧys Qazaqstan oblysyna kelgen arnaiy delegasiiamen qatar el aǧalary, ziialy qauym ökılderı, öner maitalmandary qatysady.    Artynşa Ämıre Qaşaubaiūlynyŋ ruhyna arnap, qūran-as berıledı. Ämıre Qaşaubaiūly turaly bırer mälımet keltırsek, QR eŋbek sıŋırgen qairatkerı, marqūm Jarqyn Şäkärımnıŋ zertteulerınde Ämıre tek Parijde, keiınnen aitylyp jürgen Maindaǧy Frankfurtten bölek Strasburg qalasynda, Reseidıŋ İrkutsk, Äzerbaijannyŋ Baku qalasynda än aitqanyn alǧa tartqan.
Ämıre 1925 jyly Parijge barǧanda Mūstafa Şoqaimen jolyqqany sebep bolyp, ekeuınıŋ bır-bırımen bailanysy bar adamdar dep Bırıkken Bas saiasi basqarma (OGPU) tyŋşylarynyŋ tızımıne ılıgedı. 1934 jyly adam qolynan dünieden ötkenı de rastalady.  Ämıre atamyz 1934 jyldyŋ 7 qaraşasy künı Almaty qalasyndaǧy Taşkent dep atalatyn köşedegı ortalyq ziratta jerlengenı belgılı boldy. Ämıre dünieden ötken künı Evgenii Brusilovskii jazǧan qazaqtyŋ tūŋǧyş «Qyz Jıbek» operasy ötken eken. Operaǧa daiyndyq barysynda Ämıre atamyz rolden şettetılıp qana qoimai, jūmystan da aiyrylady. Atamyz kierge kiım, ışerge tamaq tappai sendelıske tüsken künderı ömırden kete bardy.
Ämıre jerlengen jerdıŋ qarausyz qalyp, qai jerge jerlengenı, mürdesı, ziraty joǧalyp 30 jyldan soŋ 1974 jyly üntaspasy tabylyp, köp ūzatpai mürdesın de tapqan oqiǧany Jarqyn Şäkärım bylai dep jazady: «Baba denesın, mürdesın aqymdap jerlegen Äbılmäjın Sapaqov degen aqsaqal äldeqandai bır alapattyŋ bolatynyn sezıp, jerlegen künı zirat janyndaǧy terek aǧaşyna bäkımen «Būl jerge Ämıre Qaşaubaiūly jerlengen» dep jazyp ketken eken. Serke Qojamqūlov, Jüsıpbek Elebekov, Saparǧali Begalin jäne men törteuımız ortalyq zirattan tört kün ızdep tappaǧanymyzdy besınşı kün degende ortamyzǧa Äbılmäjın Sapaqov aralasyp, änşı jerlengen jerdı bır sätte-aq tauyp berdı. Ärine, Ämıre ziratynyŋ orny tūrmaq tūqyly da joq. Jermen jeksen taqyr jer. Tap osy jerde süiegı jatqanǧa balap, osyǧan da quanysyp qūran baǧyştadyq.
Ziialy qauym ökılderınıŋ DD.Qonaevqa jazǧan hatynan keiın Qazaq SSR Ministrler Sovetıne tapsyrylyp, Ämıre müsının tūrǧyzuǧa 5000 rubl bölındı. Osy şeşım negızınde 1974 jyldyŋ 9 şıldesı künı Qazaq SSR Mädeniet ministrlıgınde Ämırege ornatylatyn eskertkış müsınınıŋ eskizı men jobasy bekıtıldı. Eskertkış müsınnıŋ avtory bolyp müsınşı Tatiana Viktorovna Andriuşenko taǧaiyndaldy. Būl 6 metrlık eskertkış edı. Alaida, jūmbaq jaǧdaida ol müsın ornatylmady. Araǧa 58 jyl salyp, 1992 jyly 1992 jyldyŋ 5 qaraşasy künı ǧana Ämıre qabırınıŋ basyna qūlpytas ornatyldy. Qūlpytasty Qazaq SSR eŋbek sıŋırgen ärtısterı, änşı Kenjegül Syzdyqova men onyŋ zaiyby Dmitrii Gusinsov 60 myŋ rubl şyǧaryp jeke qarjatymen tūrǧyzdy. Aşyluyna sanauly künder qalǧanda belgısız adamdar qazan aiynyŋ soŋynda qabır basyndaǧy qūlpytas, qorşaular kül-talqanyn şyǧaryp ketken eken. Bır apta ışınde qalypqa kelgen zirat 30 jylǧa juyq qarausyz, tonalǧan küiı tūrǧan bolatyn.
2007 jyly Jasūlan Qūmarūly degen azamat: «Būl jerde 1888 jyly än atasy - Ämıre düniege kelgen. Qaşaubai qystauy» degen kışıgırım tas belgı qoiǧan bolatyn.  

«Adyrna» ūlttyq portaly.

 
Pıkırler