Májilis depýtaty Ǵanı Hamzın ıfrlyq damý mınıstri B. B. Mýsınge baıandama málimdedi, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.
Ǵanı Hamzın óz sózin bylaı baıandady:
Jańa retteýshi saıasat týraly zań jobasyn talqylaý barysynda ekonomıka mınıstrligi bıznestiń elektrondyq eseptiligine tolyǵymen kóshýdi usynǵan bolatyn. Alaıda, 1178 aýyldyń ınternetke qol jetimdiligi joq ekeni belgili boldy. Sonymen qatar, aýyldarda ǵana emes, qalalarda da sıgnal óte álsiz jerler bar. Adamdar kóp jınalatyn jerlerde júktemeniń joǵarylaýyna oraı da baılanys turaqsyz bolyp otyr.
Eger mindetti elektrondyq eseptilik týraly norma iske asyrylǵan bolsa, búkil el boıynsha myńdaǵan kásipkerler syrtqy faktordyń kesirinen qysymnyń astynda qalar edi.
Bul másele ınternettiń qol jetimdiligine ǵana qatysty emes, ol jalpy uıaly baılanystyń sapasy týraly máseleni ýshyqtyrdy.
Búgingi tańda memlekettik qyzmetterdiń 90% derlik avtomattandyryldy, ıfrlandyrý bıznes-proesterge de belsendi engizilýde.
Qazirgi zaman talaby halyqtan, ásirese kásipkerlerden únemi baılanysta bolyp, aǵymdaǵy máselelerdi sheshýdi talap etedi.
Munyń bári qol jetimdi uıaly baılanystyńómir sapasynyń basty krıterııleri men standarttarynyń ajyramas bóligine aınalýyna ákeledi.
Kerisinshe, aýmaqtardy jabý jáne baılanystyń turaqtylyǵy problemalary «sandyq teńsizdik» problemasyn týdyrady. Senimdi mobıldi ınterneti bar kásipkerler men azamattar basqalardan sózsiz artyqshylyqqa ıe bolady.
Keıde bul artyqshylyqty aqshamen emes, adamdardyń taǵdyrymen ólsheýge bolady. Osylaısha, pandemııa bastalysymen sot otyrystary da onlaın formatqa kóshti. Proeske qatysýshynyń pozıııasy avtomatty túrde sıgnaldyń turaqtylyǵyna táýeldi bolady.
Kóptegen salalardaǵy kásipkerler qazirdiń ózinde qurylys salasyndaǵy E-Qurylys nemese taýarlardy mindetti tańbalaýdaǵy Data Matrix kody sııaqty esepterdi onlaın rejımde tapsyrýda. Baılanys problemalaryna baılanysty olardyń esepteri birneshe saǵat, tipti birneshe kún boıy «júkteledi». Goszakup.gov.kz portalynda barlyǵy teń bolǵan jaǵdaıda, birinshi bolyp ótinish bergen adam jeńimpaz dep tanylady, ıaǵnı ınterneti jyldam jumys jasaıtyn adam jeńedi.
Aǵymdaǵy jyly sizdiń mınıstrligińiz baılanys sapasynyń tómendigi úshin operatorlarǵa 100 mln teńgege aıyppul saldy. Ótken jyly olardyń jalpy tabysy 884 mlrd.teńgeni quraǵan, ıaǵnı aıyppul tek nól bútin júzden bir paıyzdy qurady.
Bul resmı ortasha jalaqysy 250 myń teńgebolǵan jaǵdaıda, avtoáýesqoılardyń barlyq aıyppuldary bir jyl ishinde 300 teńgeni quraıtynymen teń.
Sonymen qatar, avtokólik júrgizýshisijyldamdyqty arttyrǵannyń ózinde aıyppul 14 585 teńgeni quraıdy, ıaǵnı ortasha jyldyq jalaqynyń jarty paıyzy (0,5%); nemese baılanys monopolısterine jyl boıyna aıyppul salǵannan 50 ese kóp.
Biraq olardyń buzylýy myńdaǵan azamattar men kásipkerlerge zııan tıgizedi.
Bul tek aıyppuldarǵa ǵana qatysty emes. Eger qazirgi operatorlar qalypty baılanysty qamtamasyz ete almaıtyn bolsa, atap aıtqanda, bazalyq stanııalarda únemdese, onda naryqta básekelestikti yntalandyrý ýaqyty keldi. Osyǵan baılanysty, «Aq jol» depýtattyq frakııasy:
1. Búkil el aýmaǵynda uıaly baılanystyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etý, ıfrlyq teńsizdik problemasyn joıý;
2. Internet jyldamdyǵynyń eń tómengi shegin arttyrý;
3. Baılanys operatorlarynyń aıyppul mólsherin múmkindiginshe arttyrý (qarapaıym azamattardyń aıyppuldary men kiristeriniń proporııalaryna mólsherles);
4. Bazalyq stanııalardyń qajetti tyǵyzdyǵyn qamtamasyz etý jáne olardyń «qosalqy» operatorlarmen artyq júktelýine jol bermeý;
- 5. Ilon Mask jaqynda jarııalaǵan Starlink júıesin qosa alǵanda, qazirgi oıynshylarmen úlestes emes jańa baılanys operatorlarynyń Qazaqstan naryǵyna kirýimen máseleniń sheshimin tabýdy jedeldetý. Sapa men qol jetimdiliktiń eń jaqsy quraly árqashan adal básekelestik bolyp tabylady.
”Adyrna” ulttyq portaly
