«Nur Otan» partiiasy Saiasi keŋesınıŋ keŋeitılgen otyrysynda Elbasy jariialaǧan «Eldıktıŋ jetı tūǧyry» qaǧidattarynyŋ maŋyzdylyǧy partiia janyndaǧy «Miras» respublikalyq qoǧamdyq keŋesınde talqylandy.
Keŋeske Qazaqstan Respublikasy Parlamentı Senaty men Mäjılısınıŋ deputattary, uäkılettı ministrlıkter men ziialy qauym ökılderı, sarapşylar, Keŋes müşelerı qatysty. Keŋes töraǧasy, QR Parlamentı Mäjılısınıŋ deputaty Janarbek Äşımjan jetı tūǧyrdy elımızdıŋ ärbır azamatyna jetkızıp, bolaşaq ūrpaqtyŋ boiyna sıŋırudıŋ maŋyzdylyǧyn alǧa tartty.
«Elbasy būl mäselelerdı sonau alǧaş Prezident bolǧan künnen bastap ünemı köterıp keledı. 2017 jyly Tūŋǧyş Prezidenttıŋ «Bolaşaqqa baǧdar: ruhani jaŋǧyru» atty maqalasy jariialanyp, sonyŋ negızınde «Ruhani jaŋǧyru» memlekettık baǧdarlamasy qabyldandy. Būl baǧdarlama elımız üşın bır sılkınıs boldy. Sebebı är adam ruhani jaŋǧyrudy özınen bastau kerek. Balany şyr etıp düniege kelgen künnen bastap dūrys tärbie berıp, ana tılın üiretıp, ūlttyq qūndylyqtarymyzdy sanasyna sıŋdıruımız kerek», - dedı Keŋes töraǧasy.
«Eldıktıŋ jetı tūǧyry» atty qaǧidattarjiyntyǧynda «Jer – ata-baba mūrasy, halyq qazynasy» degen Elbasy ony bolaşaq ūrpaqqa miras etu – ortaq boryşymyz ekenın basa aitqan bolatyn. Osy oraida jazuşy, QR memlekettık syilyǧynyŋ laureaty Älıbek Asqar täuelsızdık tūǧyryna qonǧan 30 jylda köptegen oŋ reformalardy jüzege asyrǧan elımızdıŋ basty jetıstıkterınıŋ bırı retınde şekarany tolyqtai zaŋdastyryp, bekıtuımız ekenın aitty.
«Esın jiyp, etegın qymtaǧan eldıŋ eŋ bırınşı qolǧa alatyn basty mäselesı – şekara şebın bekemdeu bolatyny anyq. Būl tūrǧyda Elbasymyz Nūrsūltan Nazarbaev Täuelsızdıgımızdıŋ alǧaşqy jyldarynan-aq qimyldap, qaisarlyqpen qairat körsetıp, memlekettık şekarany şegendep, halyqaralyq kelısım-şarttardy bekıtıp aldy.Sondyqtan, Qazaqstannyŋ şekara mäselesın şeşudegı eŋ basty nätijesı – bolaşaq ūrpaqqa beibıt jäne tūraqty şekarany qaldyru. Körşı eldermen qalyptasqan jaqsy qarym-qatynasty odan ärı damytu jäne yntymaqtastyqty ūlǧaitu», - dedı Älıbek Asqar.
«Eldıktıŋ jetı tūǧyryn» tiianaqtau men tūlǧalandyru – jaŋa buynǧa amanat. Būl – L.N. Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ prorektory, filologiia ǧylymdarynyŋ doktory, professor, akademik Dihan Qamzabekūlynyŋ paiymy. Ol jaŋa buyn dep 30 jylda täuelsız elde düniege kelgen 9,5 millionnan astam adamdy aityp otyr.
«Būl räsımnıŋ Jarǧy tärtıbıne sai özındık qataŋ reglamentı bolsa da, partiia damuynyŋ jaŋa belesı retınde jariialanǧany qoǧamdy eleŋ etkızdı dep sanaimyz. Osy oraida Nūrsūltan Äbışūly «Mäŋgılık el» mūratyn tūrlauly etudıŋ jetı tūǧyryn esımızge saldy. Olar: täuelsızdık, bırılıkpen kelısım, qasiettı jer, otbasy men salt-dästür, ūlt mädenietı, bılım men eŋbek, pragmatizm. Elbasy mūny «Eldıktıŋ jetı tūǧyry» dep atady. Älbette, būl tūǧyrdy tiianaqtau men tūlǧalandyru – jaŋa buynǧa amanat. Tüptep kelgende, būl – toǧyz millionnyŋ elşıldıgı men käsıbilıgın anyqtaityn körsetkış bolyp bekitını sözsız. Osy jolda bılım jäne ǧylym salasynyŋ aldynda zor memlekettık jäne qoǧamdyq mındetter tūr. Mūny kezeŋ-kezeŋmen, jüiesımen oryndauda namysty, jauapty azamattar aianyp qalmaidy dep oilaimyz», - dep tüiındedı ǧalym.
Jiynda söz alǧan QR Parlamentı Senatynyŋ deputaty Dinar Nöketaeva «Eldıktıŋ jetı tūǧyry» qaǧidattar jiyntyǧyn qoǧamdaǧy auyzbırşılıktı nyǧaityp, tūraqty damu üşın auadai qajet qūndylyq dep atady. Ol bügınde elımızdıŋ bılım men eŋbek salasynda qol jetkızgen tabystaryna toqtaldy.
«Täuelsızdık jyldarynda 1,5 myŋnan astam jaŋa mektep salyndy. Älem standarttaryna sai keletın Nazarbaev Universitetı men 21 Nazarbaev Ziiatkerlık mektepterı qūryldy. Täuelsızdık jyldarynda bılım men ǧylymdy odan ärı damytudyŋ berık ırgetasy qalandy. «Bolaşaq» halyqaralyq stipendiiasy Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ bastamasymen qūrylyp, 1993 jyldan berı jūmys ıstep keledı. Sodan berı osy bıregei stipendiia boiynşa köptegen qazaqstandyq älemnıŋ üzdık oqu oryndarynda bılımın jetıldıruge mümkındık aldy. Elbasy «tabystyŋ kıltı üzdıksız bılım alu men tynymsyz eŋbek etu» ekenın ünemı aityp keledı. Jalpy alǧanda Elbasy sanamalap ötken būl qūndylyqtar ärbır jastyŋ jetıstıkke jetu, qoǧamǧa paidaly adam bolyp, önım beru jolyndaǧy basty qaǧidalaryna ainaluy tiıs», - dedı senator.
Öz kezegınde QR Parlamentı Mäjılısınıŋ deputatyLäzzat Ramazanova qaǧidattar jiyntyǧynda aitylǧan «Otbasy men salt-dästür – qoǧamnyŋ altyn dıŋgegı» bölımıne qatysty öz oiyn ortaǧa saldy. Qazaqstannyŋ erteŋgı kelbetı qandai bolatyny bügınde ärbırımızdıŋ otbasymyzda tärbielenıp jatqan ūl-qyzdarymyzǧa bailanysty degen ol, elımızdıŋ ärbır audanynda Otbasyn qoldau ortalyǧyn aşu kerek dep esepteidı.
Elbasynyŋ «Konstitusiiany qasterleu, memlekettık tıldı bılu, ūlttyq qūndylyqtardy qadırleu – är azamattyŋ paryzy» degen sözımen Nūr-Sūltan qalasyndaǧy Türık etnomädeni ortalyǧynyŋ töraǧasy, «Miras» respublikalyq qoǧamdyq keŋesınıŋ müşesı Äsker Piriev te tolyqtai kelısedı.
«Esterıŋızde bolsa, 90 jyldardyŋ basynda älemnıŋ köptegen etnosaralyq, dınaralyq qaqtyǧystar boldy. Sol kezde Batystyŋ jäne Europanyŋ köptegen saiasattanuşylary, jazuşylary, «filosoftary» şyny kerek, Qazaqstannyŋ keleşegı jarqyn degen joq. Al 1995 jyly Elbasymyzdyŋ bastamasymen Qazaqstan halqy Assambleiasy qūryldy. Onyŋ maqsaty – jalpy qazaqstandyq etnosaralyq kelısım modelın körsetu. Rasynda osy model jaŋaǧy aitylǧan türlı gipotezalarǧa ǧajap jauap boldy dep esepteimın. Elbasymyz «Qazaqpen qazaq qazaqşa söilessın»dep aityp edı. Menıŋ aitarym, qazaq pen qazaq qana emes, qazaqstannyŋ ärbır azamaty bır-bırımen qazaqşa söilesuı kerek jäne ärbır azamatymyz būl menıŋ elım, menıŋ tılım deitın zaman keldı», - dedı Ä.Piriev.
«Aiqyn» gazetınıŋ bas redaktory, «Nur Otan» partiiasy janyndaǧy «Miras» respublikalyq qoǧamdyq keŋesı töraǧasynyŋ orynbasary Nūrmūhamed Baiǧaraev «Eldıktıŋ jetı tūǧyry» aiaq asty jariialanǧan konsepsiia men ideialardyŋ jiyntyǧy emes degendı alǧa tartty.
«Būl – Elbasy osyǧan deiın jariialaǧan «Jalpyǧa ortaq eŋbek qoǧamy», «Ruhani jaŋǧyru»maqalalary men «Mäŋgılık El» ūlttyq ideiasynyŋ zaŋdy logikalyq jalǧasy. Mūndaǧy soŋǧy altauy eŋ alǧaşqy qaǧida Täuelsızdıktı nyǧaituǧa baǧyttalǧan dep oilaimyn. Öitkenı Täuelsızdık joq jerde, joǧarǧyda aitylǧandardyŋ eşbırı bolmaidy. Al qandai da bır halyq, özınıŋ bolaşaǧy üşın saiasi şeşım qabyldauda strategiialyq baǧyt-baǧdaryn belgıleude erkın bolmasa, onda tolyqqandy memleket jaily söz qozǧau mümkın emes», - dedı ol.
Sondai-aq, osy jiynda söz alǧan dästürlı jyrşy-termeşı, Qazaqstan Respublikasynyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Aigül Elşıbaeva Elbasynyŋ saiasatyndaǧy qazaq ruhaniiatyn jaŋǧyrtu üşın jasalyp jatqan barlyq ıske ūltyn süietın ärbır azamat öz ülesın qosuy kerek dep esepteidı.
Elbasy jariia etken qaǧidattarǧa ün qosqan käsıpker Talǧat Düisekeev pragmatizm prinsipterı boiynşa elımızdegı ärbır adam özınıŋ mümkındıkterı men şama-şarqyn mūqiiat eskeruı tiıs degendı alǧa tartty. Al trevel-bloger, azamattyq jurnalist «Miras» respublikalyq qoǧamdyq keŋesınıŋ müşesı Iаkov Fedorov elımızdegı etnosaralyq bırlık pen kelısımnıŋ maŋyzdylyǧyna toqtala kele, qazaq mädenietı, qazaq tılı bırıktıru qūraly bolu tiıs dep qadapaitty.
Sonymen qatar, osy jiynda Almaty qalasy «Miras» aimaqtyq qoǧamdyq keŋesınıŋ töraiymy Qaragöz Süleimenova, Soltüstık Qazaqstan oblysy «Miras» aimaqtyq keŋesınıŋ töraǧasy Bırjan Jalǧasbaev, Şyǧys Qazaqstan oblysy «Miras» aimaqtyq keŋesınıŋ töraiymy Aigül Baijanova söz alyp, «Eldıktıŋ jetı tūǧyry» qaǧidattar jiyntyǧyna qatysty öz oilaryn ortaǧa saldy.
“Adyrna” ūlttyq portaly
