Shovınıst Óskemendegi 28 basshysy atyp óltirmek bolǵan. Ol Qazaqstan tarıhynda «Pýgachev búligi» degen ataýmen qaldy «Pýgachev» bastaǵan top eldiń shyǵys óńirin Qazaqstannan kúshtep bólip almaq bolǵan. Qarýly shabýyl arqyly bılikti tóńkermek bolǵan topty reseılik Kazımırchýk Vıktor Vladımırovıch basqarǵan. Kazımırchýktyń «Pýgachev» jáne «Emelıan» degen eki laqap aty bolǵan. Ol aýyr qylmystary úshin uzaq jylǵa sottalyp shyqqan soń 1993-94 jyldary Iýgoslavııa aýmaǵynda soǵysqa qatysqan. Áskerı shabýyldy jetik meńgergen «Pýgachev» RF Memlekettik Dýma depaýttartary jáne reseılik qaltaly kásipkerlermen jaqsy baılanysqan. Ulty polıak Vıktor Bas barlaý basqarmasynyń podpolkovnıgi sheninde áskerı qyzmet te atqarypty. Ol Shyǵys Qazaqstandy elden kúshpen bólip alyp, «Orys Altaıy» avtonomııasyn qurmaq bolǵan. UQK onyń jolyn kesý úshin uzaq ýaqyt jasyryn kúres júrgizgen.
«V.Kazımırchýk 1990-shy jyldardyń aıaǵynda Máskeýde ózi uıymdastyrǵan, biraq ádilet organdarynda tirkelmegen «Rýs» qoǵamdyq-patrıottyq uıymyn basqarǵan. Shamamen 1997 jyly «Altaı qurylysshysy» oblystyq gazetiniń burynǵy bas redaktory V. Chernyshovpen jolyǵady. 1998 jyldyń jazynda Kazımırchýk birinshi ret Shyǵys Qazaqstanǵa keledi. Kazaktardyń radıkaldy qanatymen baılanysqan oblystyń jáne qalanyń saıası ómiriniń ataqty radıkaldary oblystyq máslıhattyń depýtaty N. Ivanov pen A. Dashkovqa ol Chernyshovtan eki kepildemelik hatty alyp keledi. 1999 jyldyń jazynda Pýgachev jáne Chernyshov birlese otyryp Shyǵys Qazaqstanǵa keldi. Vedomstvonyń ortalyq apparatynyń úılestirýimen UQK ShQO boıynsha departamentiniń qyzmetkerleri keıinirek anyqtaǵandaı, sol kezde-aq «Rýs» uıymynyń kóshbasshysy oblysty Qazaqstannan bólip alý josparyn oılastyryp júrgen. «Rýs» uıymy Kazımırchýk pen Chernyshovtyń Óskemenge keletin kezinde RF Memlekettik Dýmasyna, Shyǵys Qazaqstan oblysynyń jurtshylyǵyna úndeý daıyndady. Úndeýde ShQO-da qalyptasqan áleýmettik-ekonomıkalyq jáne saıası jaǵdaılardyń negatıvti jaǵyn tilge tıek etedi. Sonymen qatar bul úndeý arqyly kómek te suraıdy... Al Shyǵys Qazaqstan oblysynyń bıligin qarýly kúshpen basyp alý týraly oıy, óziniń aıtýy boıynsha, Kazımırchýk Máskeýge kelgennen keıin paıda bolǵan, sol úshin top uıymdastyrady», - delingen QR UQK taratqan aqparatynda.
Toptyń negizgi bóligi Reseı azamattarynan jáne bireýi Moldova azamatynan quraldy. Olar jaqtastaryn Óskemen qalasynan da tabady. Búlikshiler kalıbri 5,45 mm bolatyn 270 patron, F-1 granatasy jáne Kalashnıkov avtomatynyń 4 magazıni syndy qarýlardy Omby qalasynan satyp alady. Pýgachev «Omskoe vremıa» gazeti tilshileriniń tórt jalǵan kýáligin jasaǵan. Osy kýálikterdiń kómegimen uıym músheleri Óskemendegi oblys jáne qala ákimshilikteriniń, quqyq qorǵaý organdary departamentteri men basqarmalardyń ornalasý mekenjaılaryn, áskerı bólimderdiń oryndaryn, olardyń jumys kestesi men qarýlanýy boıynsha naqty aqparatty jınap, halyqtan saýalnama júrgizedi. Al sol ýaqytta oblystaǵy jaǵdaı shynymen de turaqtylyq aýylynan alys bolǵan. Iri jáne orta kásiptiń, oblystaǵy uıymdardyń tólem boıynsha qaryzy óte joǵary, orystildi halyqtyń kóptep kóship jatqan. Turaqsyzdyq «órtiniń» shyǵýyna tek «sirińke» jetpeı turǵan. Otty osy Pýgachev bastaǵan top «jaǵýǵa» daıyndalǵan.
«Sol ýaqytta Pýgachev toby Óskemenge deıin jetti. Osy mezgilde kóshbasshy óz komandasynyń aldyna naqty mindetti belgiledi: Shyǵys Qazaqstan oblysynyń bıligin qarýly kúsh qoldaný jolymen basyp alyp, sol jerde «Rýsskıı Altaı» avtonomııasyn qurý. Óz maqsatyna jetý úshin Pýgachev jan-jaqty daıyndaldy. Topty basqarýda áskerı elementterdi engizdi – baıanat, buıryq berý tártibi, uıym ishindegi rólderdi bólip berdi, ózin komandır etip taǵaıyndap, orynbasaryn shtab bastyǵy etip belgiledi. Ustalǵannan keıin uıym shtabynda tintý júrgizgen UQK qyzmetkerleri tóńkeristiń ıdeologııalyq jáne teorııalyq turǵydan daıyndalýyna tańǵalady. Alynǵan zattar arasynda – anarhızm jónindegi tarıhı jáne praktıkalyq kitaptar, «Deklaraıonnye polojenııa OPO «Rýs», «Rýsskıı naıonalızm ı naıonalnyı vopros v Rossıı», «Deklaraııa Naıonalnogo bloka» jáne t.b. taqyryptaǵy saıası oppozıııalyq zertteýshilerdiń jumystary tabyldy. Pýgachev shtabynyń negizgi jumysy qalanyń strategııalyq obektileri, arnaýly qyzmet jumysy, qalanyń jáne oblystyń basshylary jóninde aqparat jınaýǵa baǵyttaldy. Ol úshin top músheleri áskerı bólimshelerde baqylaý júrgizgen, Qarýly Kúshter jáne IIM ofıerlerimen kezdesý joldaryn tynymsyz qarastyrady, olardyń kóńil-kúıleri jóninde barlaý jumystaryn júrgizedi, qarýdy satyp alý nemese urlap alý múmkinshiligin izdestiredi. Abyroı bolǵanda, áskerı qyzmetshilerdiń eshqaısysy Kazımırchýk jáne onyń kóterilisshileriniń usynystaryna qyzyǵýshylyq tanytpaǵan», - dedi Komıtettiń baspasóz qyzmeti.
Oılaryn iske asyrý úshin Pýgachev Óskemen aýmaǵynan tysqary jerlerden de sybaılas tabýǵa tyrysady. Tóńkeriske degen halyqtyń pikirin anyqtaý úshin «Soıýz ofıerov» qoǵamdyq uıymynyń jáne «Omskoe vremıa» gazetiniń jýrnalısteri retinde top músheleri Semeı men Aıakózge de barady. Sapar barysynda UQK ShQO boıynsha departamentiniń ǵımaratyna shabýyl jasaýdy Rıdder beketiniń atamanyna usynady. Kazımırchýk jergilikti kazachestvonyń qoldaýyna úlken úmit artty. Alaıda toptyń teris pıǵylyn Joǵary Ertis orys kazachestvo qaýymdastyǵynyń múshesi Iý. Bessmertnyh qoldamaı, jaǵdaıdy joryq atamany S. Chýlkovqa aıtady. Joǵary Ertis orys kazachestvosy qaýymdastyǵynyń basshylary keıinirek resmı túrde «Pýgachev jáne onyń sybaılastarynyń kazaktarmen eshqandaı baılanysy joqtyǵyn» málimdeıdi.
«Orys Altaıy» týraly armandar
Kazachestvo usynystan bas tartqannan keıin Pýgachev bıznesmender, depýtattar jáne qoǵamdyq belsendiler arasynda odaqtastaryn uıymdastyryp, qoldaý kórsetkenderge bolashaqta qurylatyn avtonomııadan laýazymdy qyzmetter usyndy. Kazımırchýk-Pýgachevtiń jospary boıynsha «Orys Altaıy» avtonomııasy eki aýmaqtan «quralýy» kerek edi – QR Shyǵys Qazaqstan oblysy jáne RF Taýly Altaı avtonomdy respýblıkasy. Avtonomııa basshylyǵyn Memlekettik Keńes atqarady. Negizgi portfelder boıynsha Ivanov – tóraǵa, Kazımırchýk – qaýipsizdik, Atıashev – ekonomıka salalaryna jaýap beredi.
«Bolashaq avtonomııa basshylarynyń qolynda eń birinshi kezekte sottalatyn nemese joıylatyn adamdardyń tizimi boldy. 28 adam terrorshylardyń qurbany bolý kerek edi: oblystyń joǵary basshylary, ShQO jáne Óskemen qalasynyń quqyq qorǵaý organdarynyń barlyq basshylary, iri bıznesmender men kásipkerler, uıymdasqan qylmystyq top kóshbasshylary. Pýgachevtiń jospary boıynsha tóńkeris túnde, quqyq qorǵaý qurylymdaryna shabýyl jasaýdan bastalýy kerek edi.Terrorshylardyń esebi boıynsha tańerteń kelgen ofıerler ǵımaratta toıtarys bere bastaǵanda, Kazımırchýk toby atysty bastaıdy. Ári qaraı alańǵa qala turǵyndary shyǵady. Olarǵa qaraı jónsiz atys nemese ot shashýdy tastaý tobyr arasynda jappaı tártipsizdikti arandatqan bolar edi. Shartarapqa aqparattyq agenttikterden habarlamanyń taralýy: Óskemende atys-shabys bolyp jatyr… Saraptamashylardyń oıynsha, mundaı jaǵdaıdy basýǵa turaqty armııanyń da kúshi jetpeı qalar edi.Biraq Kazımırchýk-Pýgachev shtabynda eń basty nárse eskerilmeı qalǵan. Olar Óskemenge kelgennen bastap UQK nazarynda júrgen. 1999 jylǵy 19 qarashanyń túninde, Kazımırchýk josparlaǵan oqıǵanyń bastalýyna birneshe saǵat qalǵanda, jergilikti ýaqyt boıynsha 22 saǵat 53 mınýtta top shtabynyń Almaty kóshesindegi 52-24-úıinde ornalasqan mekenjaıyna Komıtet qyzmetkerleri basa-kóktep kirdi. Uıymnyń joly bola qalǵan jaǵdaıda jarııalaýǵa daıyndap otyrǵan josparlaryn, basqa da qujattaryn jedel qyzmetkerler tárkiledi», - dedi oqıǵanyń josparyn jarııalaǵan UQK.
«Orys Altaıynyń» basshylyǵy ózderin joǵary saıası deńgeıde kórsetpek bolǵan. «Deklaraııa» (Halyqqa arnalǵan úndeý) qabyldap, «QR quramyndaǵy ózin-ózi basqaratyn avtonomdy Orys Altaıy aýmaǵynyń mártebesi týraly» jáne «Orys Altaıy Memlekettik Keńesiniń №1 Jarlyǵynyń» jobalary syndy kóptegen qujattardy jarııalaýǵa daıyndap qoıǵan. Ekstremıstik árekettegi Kazımırchýktyń qarýly tobyna aıyp taǵý úshin barlyq jınalǵan materıal jetkilikti bolǵan.
«Oblys ortalyǵynda birqatar ekstremıstik is-áreketterdi júzege asyrýdy josparlaǵan adamdar tobyn UQK anyqtap, óz ýaqytynda aýyzdyqtady. Onyń jetekshisi Reseı azamaty. «Rýs» uıymy – Reseı Federaııasynyń memlekettik qurylymyna eshqandaı qatysy joq jáne tirkelmegen qoǵamdyq-saıası birlestik bolyp tabylady. Bolǵan jaıt halyqtyń jáne meniń qatty ashýyma tıdi. Shyǵys Qazaqstan turǵyndarynyń saıası ekstremıstik arańdatýshylyqqa túsip qalmaýyna danalyǵy jetetinine jáne bárimizge ortaq úıimizdiń tynyshtyǵy men beıbitshiligin saqtaıtynyna senimdimin», - dedi sol kezdegi Shyǵys Qazaqstan oblysynyń ákimi V.L. Mette.
HH ǵasyrdyń sońynda reseılik jáne qazaqstandyq arnaýly qyzmetterdiń kómegimen «Orys Altaıy» degen taqyryp jabylǵanmen, HHI ǵasyrda jaǵdaıdy qaıta jańǵyrtý áreketteri, ultaralyq shıelinisti arandatý jáne eki eldi, eki halyqty arazdastyrý pıǵylyn báleqor reseı jazýshysy, ultshyl, RF-da tyıym salynǵan «Ulttyq-bolshevıkter partııasynyń» kóshbasshysy Edýard Lımonov jalǵastyrady. Onyń kózi Kazımırchýk sııaqty Shyǵys Qazaqstanǵa túsedi. 2001 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysynyń aýmaǵyna qarýly qaqtyǵys jolymen kúshtep kirip, «Ekinshi Reseıdi» ornatý maqsatymen RF Altaı Respýblıkasynyń Ýst-Koksovskıı aýdanyndaǵy Bannyı selosynda qarýly topty jattyqtyratyn baza qurady (ShQO shekarasyna jaqyn).
«Bul jerde jaýyngerlik jáne taktıkalyq daıyndyq sabaqtaryn uıymdastyrady, onyń ishinde QR aýmaǵynda jaýyngerleriniń týrıster keıpindegi «barlaý joryǵyn» ótkizedi. Reseılik jáne qazaqstandyq arnaýly qyzmettiń birlesken is-sharalarynyń arqasynda Lımonovtyń destrýktıvti oıy der kezinde ashylyp, joly kesildi. Ol tutqyndalyp, keıinirek qarýdy zańsyz saqtaǵany úshin jáne terrorızm boıynsha sottaldy. 2003 jyly bosap shyqqannan keıin, Lımonov birneshe ret arandatýshylyq málimdemeler jasap júrgenimen, naqty qadamdarǵa barmady. Ol 2020 jyly qaıtys bolǵansha ýltraradıkaldy shovınıstik pozıııada qala berdi», - dedi Komıtettiń baspasóz qyzmeti.
"Adyrna" ulttyq portaly
