Qazaq velosport tarihyn bır ǧana maqala töŋıregınde aityp tügesu mümkın emes. Öitkenı taqymy ertoqymǧa qajalǧan köşpelı qazaqtyŋ velosiped deitın temır tūlpardyŋ jalyna qol salǧanyna bır ǧasyrdan astam uaqyt bolypty. Elımız tūtas ǧasyr boiyna ǧalamnyŋ ǧalamat bäsekelerınde özıne tän bäsıresınen qaǧylyp körgen joq. İä, «bız jeŋıske bırge jettık» degenmen jekelegen tūlǧalardyŋ arqasynda eŋselı belesterdı eŋsere aldyq. Al olar jaily söz qozǧau bügıngı ūrpaqtyŋ asyl mındetı.
Sondai tūlǧalardyŋ bırı velosporttan Qazaqstannyŋ tūŋǧyş älem chempiony (1989), KSRO eŋbek sıŋırgen sport şeberı (1989), Medison jarysynda (1988, 1989) jäne toptyq jarysta (1985, 1986, 1989) Odaqtyŋ bes dürkın chempiony, bırneşe dürkın kümıs jäne qola jülde iegerı Marat Quanbaiūly Satybaldiev:
Seksiiaǧa jazylyp su jaŋa sporttyq velosiped tızgındegen körşı balaǧa qarap qyzyqtym. Onyŋ üstıne seksiiadaǧylarǧa velosiped tegın berıledı. 1982 jyly Qyzylorda qūramasymen Almatyǧa barǧanda men alǧaş ret velotrektıŋ ne ekenın kördım. Bastapqyda qorqynyş boldy, alǧaşqy jarystyŋ özınde jarys märesıne ekınşı kelgenım maǧan senım ūialatty. 1982 jyly Mäskeude ötken halyqaralyq jarystarda komandalyq esepte üşınşı oryn aldyq. 1984 jyly Krylatskiide (Mäskeu) trekte bırınşı ret öner körsetken kezde, KSRO ūlttyq qūramanyŋ jattyqtyruşylarynyŋ nazaryna ılındım. Bükılodaqtyq jarysta 4-şı orynǧa ie boldym. 1985 jyly Klaipedada (Latviia) KSRO chempionatynda toptyq jarysta jeŋıske jettım, Keŋes Odaǧynyŋ alǧaşqy altyn medalın jeŋıp aldym. Al qaraşa aiynda litvalyq şabandoz ekeumız alǧaşqy halyqaralyq jarystarǧa qatysyp bastadyq. Sol jyldary tıptı sosialistık elderge barlyǧyna rūqsat berılmedı, tek ırı partiia jetekşılerı, äigılı suretşıler men üzdık sportşylar kapitalistık elderge baratyn. Velosporttyŋ arqasynda maǧan şetelge jol aşyldy. Fransiiaǧa! Oilap körıŋızderşı?! Äuejaidaǧy ätırdıŋ hoş iısı älı esımde. Keşkı Parijde seruen jasap, mäŋgı ūmytpastai äser alǧan edım. Sodan keiın şetelge saparlar ädetke ainaldy.Jeŋıs joly. M. Satybaldiev KSRO qūramasynda 1986-1990 jyldary öner körsettı. Osy uaqyt ışınde onyŋ basty bäsekelesı Marat Ganeev boldy. 1986 jyly Kolorado Springs qalasynda ötken Älem chempionatyna da ekeuı bırge qatysty.
Būl chempionat 1986 jyly AQŞ-ta öttı. Är elden ekı qatysuşy öner körsettı. Men Odaq chempiony retınde bardym, M. Ganeev vise chempion retınde. Basşylyq bızge bylai dedı: jarystyŋ jartysy, iaǧni şamamen 70-75 ainalym dara jüremız, sodan keiın ūpaiy azy köbıne kömekke auysady. Nätijesınde, qaşyqtyqtyŋ bırınşı jartysynda bız basqa elderdıŋ ökılderımen ǧana emes, bır-bırımızben de bäsekeles boldyq. Iаǧni ekeumız de köp küş jūmsadyq. Jarystyŋ ortasynda Ganeevke qaraǧanda säl köp ūpai jinaǧandyqtan, ol maǧan kömekke keldı. Bıraq sol kezde men de, ol da şarşaǧandyqtan, nätijesınde men törtınşı orynǧa ie boldym. Keiın 1987 jyly Odaq chempionatynda Ganeev jeŋıske jettı. Men-ekınşımın. Älem chempionatyna Avstriiaǧa taǧy da Maratpen bırge bardyq. Ol keŋestık velosport tarihyndaǧy trektegı toptyq jarysta alǧaşqy Älem chempiony atandy. 1988 jylǧy KSRO jazǧy chempionatynda Seuldegı olimpiadaǧa ırıkteu öttı. Marat finalda jeŋıp, Olimpiadaǧa qatysyp üşınşı oryn aldy. 1989 jyly KSRO bırınşılıgınde men jeŋıske jetıp, Älem chempionatyna Fransiiaǧa qazaqstandyq Vadim Kravchenkomen bırge bardyq. Menıŋ bar qorqynyşym Lionda Vadim finalǧa şyqpai qala ma dep qatty uaiymdadym. Degenmen Kravchenko finalǧa ötıp, maǧan altyn aluǧa kömektestı. Sol Älem chempionatynda soŋǧy onjyldyqtaǧy myqty nemıs sprinterı - Erik Sabel öner körsetken. Jeŋıske jetken kezde, basynda ne bolǧanyn tolyq tüsınbedım. Älem chempiony ekenıme sene almadym! Mäskeude Marat Ganeevpen qonaqüide otyrǧanda: «Men jüz paiyz senımdımın, sen Lionda jeŋe almaisyŋ», - degen edı. KSRO tarihynda trektegı toptyq jarysta jalǧyz Älem chempiony bolǧysy kelgen-au. Men bolsam, tarihta esımım qalatynyn tıptı sezınbedım, degenmen Ganeev pen menen basqa osy baǧdarlamada keŋestık şabandozdardan eşkım jeŋıske jetken joq. Osy jeŋısım üşın maǧan Almatydan bır bölmelı päter berdı. Alǧaş ret KSRO chempiony atanǧanda Qyzylordadan üş bölmelı päter bergen.Sporttyq mansap. Sol 1989 jyly küzde Latviialyq bapker alty kündık trekte käsıbi komanda sapynda öner körsetuge Belgiiaǧa şaqyrady. 1989 jyldyŋ soŋynda «Chelek» käsıbi komandasymen kelısımşartqa otyryp, bır mausym öner körsetedı. Mansabyn 1991 jyly aiaqtady. Sporttyq mansabyn aiaqtaǧannan keiın, basqa sportşylar siiaqty özınıŋ kündelıktı problemalarymen betpe bet keldı. Bıraq qiyndyqtarǧa qasqaia qarsy tūra bıldı:
Şynymdy aitsam, 29 jasymda ärı qarai sporttan öz bolaşaǧymdy elestete almadym. Mümkın, säl üzılıs jasap, sodan keiın oralu kerek pa edı... bıraq sol kezde mansabymdy aiaqtaityn sät kelgenın tüsındım. Äitse da ärı qarai ne ısterımdı bılmei jürdım – öitkenı būǧan deiın 15 jyl boiy men üşın oilanyp, menıŋ ömırımdı josparlap otyrǧan jüienıŋ bır bölıgı boldym. Maǧan biznespen ainalysudy ūsyndy. Bıraq sauda jasauǧa ūialatynmyn, tanystar körıp «Älem chempiony sauda jasap bazarda otyr» dep aita ma dep jasyrynyp jürdım. Bıraq eger men ūialsam, menıŋ otbasymdy kım asyraidy dep oilandym? 1 jyl boiy Qyrǧyzstanǧa qatynadym. Sodan soŋ Qytaiǧa, Qūljaǧa bardyq. 1992 jyly baraholkadan Abai jäne Pravda daŋǧyldarynyŋ qiylysyndaǧy Almaty bazaryna köştık. Men Türkiiaǧa, Qytaiǧa, Päkıstanǧa bet aldym. Osy uaqytta menı jattyqtyruşy bolyp jūmys ısteuge şaqyrǧan, bıraq jalaqysy jas otbasy üşın az bolǧandyqtan bas tarttym. 1993 jyly avtobizneske auysyp, Germaniiadan kölık tasi bastadyq. Basynda kölıkter tez satylǧanymen, ärı qiyndai tüstı. Osylaişa bazarǧa qaita oraldym. 1996 jyly bazardan ketıp, būrynǧy «Voentorg» dükenıne köştık. Ömırde nebır qiyn kezder öttı, bıraq qazır bärı oidaǧydai, eşnärsege ökpem joq. Qazırgı qalpymdy saqtau üşın tau velosipedın satyp aludy oilap jürmın. Keide älı künge deiın startqa keşıgıp, bır jerge bara jatqandai asyǧyp, jarysty qalai jeŋemın dep jürgen tüster köremın... dep özınıŋ eŋbek jolyn esıne alady.Bügınde qazaq velosporty aldyŋǧy aǧa buyn Marat Quanbaiūly men ını buyn Aleksandr Vinokurov syndy chemipondarymyzdyŋ eren eŋbegı men tökken terınıŋ nätijesınde zaŋǧar şyŋǧa köterıldı. Velosportqa laiyqty ızbasarlar daiarlau maqsatynda «Astana Qazaqstan Team» komandasy qūryldy. Mūnyŋ barlyǧy velosport mektebınıŋ ırgesın qataituǧa negızdelgen alǧy şarttardyŋ bırı. Mıne, osyndai ūrpaqtar sabaqtastyǧynyŋ arqasynda daryndy şabandozdarymyz älemdık velododalarda el namysyn qorǧap, bairaǧymyzdy biıkterden tüsırmei keledı. «Astana» käsıbi sport klubynyŋ bas serıktesı – «Samūryq-Qazyna» ŪÄQ» AQ, qūryltaişysy – Turizm industriiasy men sportty qoldau qory Oralbai MERGENBAIŪLY
