نەگە 5-ماۋسىم كۇنى رەفەرەندۋمعا قاتىسىپ، ۇسىنىستاردى قولداۋ كەرەك؟
سونىمەن، 5-ماۋسىم كۇنى قازاقستاننىڭ جاڭاشا تاريحىندا ەكىنشى رەت رەفەرەندۋم وتكىزىلەدى.
قازاقستان ازاماتتارى پرەزيدەنت توقاەۆ ۇسىنىپ وتىرعان كونستيتۋتسيالىق رەفورماعا قاتىستى ءوز تاڭداۋىن جاسايدى. الىنىپ تاستالاتىن، تولىقتىرىلاتىن جانە وزگەرەتىن باپتار تۋرالى باق از ايتىپ جاتقان جوق، ولاردى قايتالاماي-اق قويايىن.
پلەبيستسيت قارساڭىندا قاڭتار قاندى قىرعىنىنان كەيىن ويانعان، بيلىككە دەگەن كوزقاراسىن ەش بۇكپەسىز دە اشىق ايتۋعا داعدىلانا باستاعان پليۋراليستىك قوعامدا وسى رەفەرەندۋمعا قاتىستى ەكى ءتۇرلى كوزقاراس قالىپتاسقانىن مويىنداۋ كەرەك.
ءبىرىنشىسى – بۇكىلحالىقتىق تاڭداۋعا ازامات رەتىندە قاتىسىپ، «ءيا» دەپ داۋىس بەرىپ، توقاەۆتىڭ رەفورماسىن تولىق قولداۋ.
بۇل ساناتتا بيلىكشىل، وعان شاڭ جۋىتپايتىن، جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىنا ەشبىر كىنارات ارتپايتىن، پرەزيدەنتتىڭ ساياسي فاناتتارى بار. ولار ۇسىنىلىپ وتىرعان وزگەرىستەردى شاك كەلتىرمەيدى، تۇتاسىمەن ءھام تالقىلاۋسىز قابىلدايدى.
ەكىنشىسى – پرەزيدەنتتىڭ بۇل باستاماسىنا ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى اعايىن. بيلىككە كىم كەلسە دە، جاقتىرمايتىن، وزدەرىن پەرمانەنتتى تۇردە وپپوزيتسيا سەزىنەتىن، ەرتەڭ پايعامبار وكىمەتكە كەلسە دە، ونىڭ تىرناعىنىڭ استىنان كىر ىزدەپ، ونىڭ دا كەز كەلگەن باستاماسىنا كۇمانمەن قاراپ، ءتىپتى ول ەلگە قاجەت شەشىم بولسا دا، ونى قابىلدامايتىن، بارىنە راديكالدى باعا بەرىپ، رەۆوليۋتسيانى قالايتىن، كەرەك دەسەڭىز، قانتوگىستەن دە كەت ءارى ەمەس كۇشتەر مەن تۇلعالار.
شىنىن ايتۋ كەرەك، قازىرگى تاڭدا وسى ەكى قوعامدىق ترەندتىڭ اراسى اشىلىپ كەتتى، ءبىر-بىرىمەن بىتىسپەس، مامىلەگە كەلە المايتىن حالگە جەتكەندەي. ول قوعامدىق تەمپەراتۋرانى ءالى دە شەشىلە قويماعان الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇيتكىلدەر مەن توقاەۆتى ءوزىنىڭ جەكە جاۋى سانايتىن ىشتەگى جانە سىرتتاعى «وپپوزيتسيونەرلەر» قارجىسىن دا، كۇش-قايراتىن اياماي، كوتەرىپ جاتىر.
وسىنداي جاعدايدا نە ىستەمەك كەرەك؟
2019 جىلعى پرەزيدەنت سايلاۋىنان كەيىن مەن ۇققان ءبىر جايت بار: وپپوزيتسيانىڭ ءبارى بىركەلكى ەمەس، ول – جاندى ءارى سان الۋان پوزيتسيالار مەن كوزقاراستاردان قۇرالعان، پاليتراسى مەيلىنشە كەڭ اۋقىمدى ورگانيزم.
بىراق، قوعام سەكىلدى وپپوزيتسيادا دا مونوپوليا بولۋى مۇمكىن ەمەس.
جوعارىدا اتالعان راديكالدارمەن بىرگە، بيلىككە ساليقالى دا سابىرلى تۇردە سىن ايتا الاتىن، اقتى - اق، قارانى - قارا دەپ وبەكتيۆتى تۇردە باعالاي الاتىن، ەڭ باستىسى، مەملەكەتتىك جانە ۇلتتىق مۇددەنى دە ەستەن شىعارمايتىن، ەۆوليۋتسيالىق جاڭارۋدى قالايتىندار بار.
مەنىڭشە، بولاشاق وسى قوعامدىق تاڭداۋ جاعىندا.
جاسىراتىن نەسى بار، رەفەرەندۋمعا ۇسىنىلىپ وتىرعان وزگەرىستەردىڭ ءبارى تولىعىمەن مەنىڭ دە كوڭىلىمنەن شىقپاي وتىر. جوبا اراسىنان 25 جىل وپپوزيتسيادا ءجۇرىپ، ءوز ارىپتەستەرىممەن بىرگە كوتەرىپ كەلە جاتقان كوپتەگەن ۇسىنىستاردى تابا الماي وتىرمىن. ول تۋرالى جازدىم دا.
بىراق، وسىناۋ بىربەتكەي دە ىمىراسىز پوزيتسيا ۇستانىپ، رەفەرەندۋمعا مۇلدەم بارماي، ءوزىمنىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىمدى جۇزەگە اسىرماي نەمەسە پلەبيستسيتكە قاتىسىپ، «جوق» دەپ داۋىس بەرسەم، ونىم دۇرىس بولا ما؟
پرەزيدەنت توقاەۆ ۇسىنىپ وتىرعان وزگەرىستەر قابىلدانباي قالسا شە؟ نازارباەۆ كلانى 27 جىل بويىنا جەكە-دارا بيلەپ-توستەگەن جۇيە اتا زاڭ تالاپتارى تۇرعىسىنان باز-باياعى قالپىندا قالماي ما؟ ونداي قۇقىقتىق جاعداي ەسكىنى اڭساۋشى، رەگرەسسيۆتىك كۇشتەرگە دەم بەرىپ، ساياسي رەۆانش الۋعا قۇقىقتىق مۇمكىندىك بەرمەي مە؟ ىشتەي تىنعان ءارى ءبىر بارماعى بۇگۋلى انتيتوقاەۆشىل كۇشتەر ءالى دە الەۋەتىنەن ايرىلا قويعان جوق، ولار بيلىكتىڭ ءوز ىشىندە جانە توقاەۆتىڭ سوڭعى ەكونوميكالىق شەشىمدەرىنەن زارداپ شەككەن وليگوپوليانىڭ اراسىندا تولىپ ءجۇر عوي. ولار ەرتەڭ باس كوتەرىپ، قاڭتار قاندى قىرعىنىن قايتالاسا نە ىستەيمىز؟
بيتكە وكپەلەپ، ورتاق تونىمىزدى ورتەيمىز بە؟ قوعامىمىزدىڭ دامۋىن ءبىر قادام بولسا دا العا جىلجىتۋ مۇمكىندىگىنەن نەگە سانالى تۇردە باس تارتامىز؟
سوندىقتان دا، ەلىمىزدىڭ بولاشاعىنا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراپ، قىزۋقاندىلىققا، ءبىر كەزەڭدىك ەموتسياعا سالىنباي، 5-ماۋسىم كۇنى ءوزىمىزدىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىمىزدى پايدالانىپ، رەفەرەندۋمعا قاتىسىپ، وسى جولعى ۇسىنىستاردى قولداۋ كەرەك دەپ سانايمىن.
بيلىك بولسا، سايلاۋشىلاردىڭ وسى قادامىن ساياسي اۆانس رەتىندە قابىلداپ، 5-ماۋسىمنان كەيىن دە كونستيتۋتسيانى، نەگىزگى زاڭداردى دەر كەزىندە جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان رەفورمالىق باستامالارىن جالعاستىرا بەرسىن! قۇداي قالاسا، حالىق قولداسا، بيلىك كونسە، كونستيتۋتسياعا باسقا دا وزگەرىستەر ەنگىزىلە جاتار!
