قازاقستان ازىق-تۇلىك شىعىندارى بويىنشا ەڭ ناشار ەلدەردىڭ وندىعىنا كىردى. بۇل تۋرالى finprom.kz حابارلادى، دەپ جازادى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
وتكەن جىلى، فاو مالىمەتىنشە، الەمدە ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ رەكوردتىق ءوسىمى بايقالدى. 2022 جىلدىڭ سوڭىندا فاو ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ يندەكسى (فابي) ورتاشا ەسەپپەن 143,7 تارماقتى قۇرادى، بۇل 2021 جىلمەن سالىستىرعاندا 18 تارماققا جوعارى.
فابي اي سايىنعى جانە جىلدىق باعا وزگەرىستەرىن كورسەتەدى. 2022 جىلعا ارنالعان كورسەتكىشتەر العاشقى ايلاردا رەكوردتىق كورسەتكىشتەردىڭ تىركەلۋىنە بايلانىستى دەرەكتەردى جيناۋ باستالعاننان بەرى (ياعني، 1990 جىلدان بەرى) ەڭ جوعارى بولىپ شىقتى.
بۇل رەتتە 2022 جىلعى جەلتوقساندا فابي ورتاشا ءمانى 132,4 تارماقتى قۇرادى، بۇل قاراشامەن سالىستىرعاندا 2,6 تارماققا از. قۇلاۋ 2022 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا باستالدى، ول كەزدە يندەكس 158,4 تارماقتى قۇرادى (ناۋرىز ايىندا — 159,7 تارماق). يندەكستىڭ تومەندەۋىنە وسىمدىك مايىنىڭ الەمدىك باعاسىنىڭ كۇرت تومەندەۋى اسەر ەتتى.
2022 جىلعى جەلتوقساندا ازىق-تۇلىكتىڭ نەگىزگى ساناتتارى اراسىندا ەڭ ۇلكەن كورسەتكىش ءداندى داقىلدار بويىنشا تىركەلدى: 147,3 تارماق. بۇل قاراشامەن سالىستىرعاندا 2,9 تارماققا از، بىراق 2021 جىلدىڭ جەلتوقسانىمەن سالىستىرعاندا 6,8 تارماققا ارتىق. ماماندار استىق جيناۋ ناۋقانىنان كەيىن جەلتوقساندا استىق ساتۋ جاعدايى جاقسارعانىن، بۇل ەكسپورتتاۋشىلار اراسىنداعى باسەكەلەستىكتىڭ كۇشەيۋىنە بايلانىستى، ناتيجەسىندە بيداي باعاسىنىڭ تومەندەۋىنە اكەلگەنىن اتاپ ءوتتى.
وسىمدىك مايى باعاسىنىڭ يندەكسى قاراشادان 10,3 تارماققا، 2021 جىلعى جەلتوقسانمەن سالىستىرعاندا 34,1 تارماققا تومەندەپ، 144,4 تارماقتى قۇرادى. يندەكستىڭ مۇنداي تومەندەۋى پالما، سويا، راپس جانە كۇنباعىس مايلارىنىڭ الەمدىك باعا بەلگىلەۋلەرىنىڭ تومەندەۋىنە بايلانىستى بولدى.
ءسۇت ونىمدەرى باعاسىنىڭ يندەكسى قاراشادان 1,5 تارماققا، 2021 جىلعى جەلتوقسانمەن سالىستىرعاندا 10,1 تارماققا جوعارى 139,1 تارماقتى قۇرادى. بۇل سەگمەنتتەگى جاعداي كەلەسىدەي: ىرىمشىكتىڭ الەمدىك باعاسى نەگىزىنەن كۇشتى الەمدىك سۇرانىسقا، سونداي-اق ەكسپورتتىق ۇسىنىستىڭ ءبىرشاما شەكتەلۋىنە بايلانىستى كوتەرىلدى. كەرىسىنشە، سارى مايدىڭ جاھاندىق باعاسى التىنشى اي قاتارىنان تومەندەۋىن جالعاستىردى، بۇل يمپورتتىق سۇرانىستىڭ جالعاسۋى مەن قىسقا مەرزىمدى قاجەتتىلىكتەردى وتەۋ ءۇشىن ىشكى قورلاردىڭ مول بولۋىنا بايلانىستى.
قانت باعاسىنىڭ يندەكسى 2022 جىلعى جەلتوقساندا 117,2 تارماقتى قۇرادى، بۇل قاراشادان 2,8 تارماققا جانە 2021 جىلعى جەلتوقساننان 0,7 تارماققا جوعارى. قانت باعاسىنىڭ كوتەرىلۋىنە اۋا-رايىنىڭ قولايسىز جاعدايلارى قانت ەكسپورتى بويىنشا الەمدە ەكىنشى ورىندا تۇرعان ۇندىستانداعى ەگىن جيناۋعا اسەر ەتەدى دەگەن قورقىنىشپەن جانە تايلاند پەن اۋسترالياداعى قانت قامىسىن وڭدەۋدىڭ كەشىگۋىمەن تۇسىندىرىلەدى.
ەت باعاسىنىڭ يندەكسى 113,8 تارماقتى قۇرادى، قاراشادان 1,4 تارماققا تومەندەدى، بىراق 2021 جىلدىڭ جەلتوقسانىنان 2,8 تارماققا جوعارى. 2022 جىلعى جەلتوقساندا يندەكستىڭ تومەندەۋى سيىر ەتى مەن قۇس ەتىنىڭ الەمدىك باعاسىنىڭ تومەندەۋىنە بايلانىستى بولدى، بۇل شوشقا جانە قوي ەتى باعاسىنىڭ ءوسۋىن ءىشىنارا وتەدى.
Statista مالىمەتىنشە، الەمدىك ينفلياتسيا 2021 جىلى 4,7% قۇرادى جانە 2022 جىلى 8,8% بولادى دەپ بولجانۋدا. ساراپشىلار 2027 جىلى 3,3%-عا دەيىن تومەندەيدى دەپ بولجايدى.
ازىرگە الداعى بىرنەشە جىلعا بولجام مىناداي: 2023 جىلى — 6,5%، 2024 جىلى — 4,1%، 2025 جىلى — 3,6%، 2026 جىلى — 3,4%.
Ourworldindata مالىمەتىنشە، 2021 جىلى ازىق-تۇلىك تاۋارلارى نيگەريا، ميانما جانە كەنيا سياقتى كەدەي ەلدەردەگى تۇتىنۋشىلىق شىعىنداردىڭ ەڭ ۇلكەن ۇلەسىن الدى: تيىسىنشە 59%، 56,6% جانە 56,1%.
بۇل كورسەتكىش بويىنشا ەڭ ناشار ەلدەردىڭ وندىعىنا بانگلادەش، لاوس، انگولا، قازاقستان (بۇل جەردە ازىق-تۇلىك شىعىندارى جالپى شىعىننىڭ 49,4%-ى), وزبەكستان (46,5%) كامەرۋن جانە ۋگاندا دا كىردى.
ەڭ ناشار ەلدەردىڭ قاتارىندا تمد-نىڭ ەكى ەلى عانا بولسا، باسقالارىندا جاعداي جاقسىراق. ماسەلەن، مىسالى، رەسەيدە شىعىنداردىڭ 29%-ى ازىق-تۇلىككە جۇمسالدى، ابىزبەن ايىرماشىلىق جەر مەن كوكتەي.
رەيتينگتەگى ەڭ ۇزدىك كورسەتكىشتەر اقش، سينگاپۋر، ۇلىبريتانيا، يرلانديا جانە شۆەيتساريادا.
