Memleket Basshysynyń naýryz aıyndaǵy Joldaýyn bárimiz asyǵa kúttik.
Qańtar oqıǵasy, memleketke jasalǵan opasyzdyq pen qastandyq, bıliktiń joǵarǵy eshelonyndaǵy ózgerister, mańyzdy tulǵalardyń tutqyndalýy, geosaıası daǵdarys – aınalamyzdaqalyptasqan osy faktorlardyń barlyǵy suraqtarǵa jaýap talap etti.
Búgin el Prezıdenti Qazaqstan halqyna Joldaýyn jarııalady. Qandy qańtar oqıǵasynan beri ótken osy eki aıdyń ishinde qyrýar isteratqaryldy. Jańa zańdar qabyldandy. Tergeýjalǵasýda. Uıymdastyrýshylar qandaı qyzmet atqarsa da jazalanady, dedi Q.Toqaev.
Jalpy, Joldaýdyń baǵyty lıberaldy depesepteımin. Nege ekenin – taldap kóreıik.
Memleket basshysy saıası reformalar paketinusyndy. Basqarý júıesi sýperprezıdenttik túrinen kúshti parlamenti bar prezıdenttik respýblıkaǵa, esep beretin memleket júıesine ózgertý usynyldy. Kúshti parlament ádil de adal saılaýmen ushtasyp, saılaýshylardy tolǵandyratyn ózekti máselelerdi sheshetin halyq bıliginiń tıimdi tutqasyna aınaladydep oılaımyn.
Partııalyq qurylymdardy memlekettikapparatpen biriktirý durys emes, sondyqtan Prezıdent óz mindetterin oryndaý kezeńinde partııaǵa músheligin toqtatady. Bul oblysákimderine de qatar qoldanylady. Zań júzinde bekitilgen mundaı norma basqa partııalardyń elimizdiń saıası ómirine tolyqqandy qatysýyna múmkindik beredi.
Prezıdenttiń eń jaqyn týystaryna saıasılaýazymdar men kvazımemlekettik qurylym basshylaryna tyıym salý – bul usynysty parlament zaly qoshemetpen qarsy aldy.
Ózgerister saılaý júıesine de qatysty. Senattaǵy prezıdenttik kvota 15-ten 10 depýtatqa deıin qysqarady. Qazaqstan halqy Assambleıasybudan bylaı senatorlyq laýazymǵa 5 kandıdatty(buryn 10 bolatyn) saılamaıdy, tek usynady. Jalpy, depýtattar sany qysqartylady. EndiMájilis qabyldaǵan zańdardy Senat tek maquldaıtyn nemese maquldamaıtyn bolady. Osylaısha Parlamenttiń tómengi palatasynyń róli kúsheıedi.
Sonymen qatar, Prezıdent Májiliske saılaýdyń aralas júıesin engizýdi usyndy: depýtattardyń 70 paıyzy proporıonaldy, 30 paıyzy majorıtarlyq negizde saılanady. Bul partııaǵa qatyspaıtyn kandıdattyń saılaýǵa túsýine múmkindik beredi, sonymen qatar halyqtyń saılaýǵa degen senimdiligin arttyrady.
Parlament respýblıkalyq bıýdjettiń sapalyoryndalýyna baqylaýdy kúsheıtedi, ol úshin Joǵary aýdıtorlyq palaty qurylatyn bolady.
Memleket basshysy usynǵan máslıhattardaǵy ózgerister olardyń táýelsizdigin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan. Mysaly, Máslıhat tóraǵasynyń qyzmeti engiziledi. Oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń ákimderin taǵaıyndaý kezinde máslıhatqa keminde eki kandıdatýra engiziledi, daýys berý qorytyndysy boıynsha jańa ákim taǵaıyndalady.
Saılaýda bergen ýádelerin oryndamaǵan depýtattardy mandattarynan aıyrý usynylyp otyr. Halyq ókilderi jumysynyń nátıjeli bolýyna baǵyttalǵan bul norma kandıdatqa óz daýysyn bergen halyqtyń paıdasyna jumys isteıtini sózsiz. Eger depýtat saılaýaldybaǵdarlamanyń ornyna tek urandar usynyp, isjúzinde ózekti máselelerdi sheshpese, oǵan máslıhatta oryn joq.
Partııalardy tirkeý deńgeıin azaıtý, áleýmettik jelilerde úgit-nasıhat jumystaryn zańnamalyq turǵydan bekitý, saılaý kezinde BAQ-tyń, baıqaýshylardyń jáne ÚEU-nyń qarjylyq esepberýi - ártúrli saıası alypsatarlyqtardy boldyrmaı, saılaý júıesin barynsha ashyq etýúshin jasalǵan.
Áıelder men balalarǵa qatysty zorlyq-zombylyq úshin jaza kúsheıtiledi. Búginde áleýmettik jeliler men BAQ-ta zańdy nemeseazamattyq kúıeýinen zardap shekken áıelder, qatygezdikke ushyraǵan balalar týraly maqalalar jıi jarııalanyp otyrdy. Bul norma burynnan qoǵamdyq suranysqa ıe, Prezıdenttiń mundaı bastamasy qoǵamnyń kez kelgen kózi ashyq, sanasyjoǵary múshesin qýantpaı qoımaıdy.
Memleket basshysy kásibı BAQ-qa erekshe nazaraýdardy: buqaralyq aqparat quraldary týraly zań qaıta qaralady. Prezıdent jýrnalısterditapsyrystar men kóleńkeli alymdarǵa boı aldyrmaýǵa, klandyq kúreske túsýge jol bermeýgeshaqyrdy. Memleket pen halyqtyń múddesi únemi birinshi orynda turýy kerek.
Abaı, Jetisý, Ulytaý óńirleriniń qurylǵany týraly habardy tek Semeı, Almaty, Jezqazǵan oblystarynyń turǵyndary ǵana emes, bárimiz ystyq yqylaspen qarsy aldyq. Bul óńirlerdiń damýyna tyń serpin berip, oblystyq memlekettikorgandardyń júgi men shalǵaı eldi mekenturǵyndarynyń oblys ortalyqtaryna barýynjeńildetedi.
Jalpy, Memleket Basshysynyń sózi bárimiz úshin taza aýa jutqanmen teń boldy. Eski júıeden bas tartý, áleýetti toqyraýǵa jol bermeý, saıasıjúıeni reformalaý, memlekettik menedjmentkejańa, barynsha qatań talaptar qoıý, azyq-túlik qaýipsizdigine erekshe kóńil bólý. Bul úshin bizdiń barlyq múmkindikterimiz bar, dedi Memleketbasshysy.
Biz Jańa Qazaqstanǵa qadam attaǵaly turmyz, ómirimizdi ózgertýge degen aıqyn kózqarasymyz benjigerimiz bar. Biz barshamyzǵa túsinikti ádil zańdarǵa sáıkes, adamgershilik pen progressıvtiqoǵamda dál qazir baqytty jáne baqýatty ómir súrgimiz keledi.
Biz muny isteı alamyz.
Aıda Abıbýllaeva, oblystyq máslıhat depýtaty, "Qazposhta" AQ Qyzylorda oblystyq fılıalynyń basshysy
