Bügın, 2022 jyldyŋ 25-nauryzynda Almaty qalasyndaǧy S.D.Asfendiiarov atyndaǧy QazŪMU-da Düniejüzılık tuberkulezge qarsy küres künıne arnalǧan respublikalyq ǧylymi-täjıribelık konferensiia jūmysyn bastady, dep jazady "Adyrna" ūlttyq portaly.
Respublikalyq konferensiiany Qazaqstan Respublikasy Ūlttyq ftiziopulmonologiia ǧylymi ortalyǧy, JİTS, tuberkulez jäne bezgekpen küresu jönındegı Jahandyq Qordyŋ Qazaqstan Respublikasyndaǧy tuberkulez komponentı boiynşa Grant jobasy, S.D. Asfendiiarov atyndaǧy QazŪMU, Qazaqstan ftiziatrlarynyŋ qauymdastyǧy ūiymdastyrdy.
Konferensiiaǧa Qazaqstan Respublikasy Densaulyq saqtau ministrlıgınıŋ ökılderı, halyqaralyq serıktester – USAID, Qazaqstan Respublikasyndaǧy ETICA jobasy, «AFEW Kazakhstan», «Kameda» qoǧamdyq qory ökılderı, tuberkulezge qarsy ūlttyq baǧdarlamanyŋ konsultanttary, tuberkulez salasyndaǧy ükımettık emes ūiym ökılderı qatysty.
Düniejüzılık densaulyq saqtau ūiymy tuberkulez älemdegı eŋ qaterlı jūqpaly auru bolyp qalǧanyn mälımdeude.
Tuberkulez ındetıne tosqauyl qoiu jaǧynan Qazaqstannyŋ tuberkulezge qarsy ūlttyq qyzmetı oŋ nätijelerge qol jetkıze aldy.
QR DSM medisinalyq kömektı ūiymdastyru departamentı direktorynyŋ orynbasary Gülnär Qasenova: "Qazırgı uaqytta Qazaqstanda tuberkulezdı anyqtau men emdeudıŋ zamanaui jyldam ädısterın engızudıŋ arqasynda tuberkulezben syrqattanu men ölım-jıtım körsetkışterı tūraqty türde tömendep keledı. Mäselen, 2021 jyly tuberkulezben auyru körsetkışı 100 myŋ adamǧa şaqqanda 35,9 qūrady. 2012 jylǧy 100 myŋ adamǧa şaqqanda 81,7 körsetkışımen salystyrǧanda tuberkulezben auyru 2,3 esege azaidy. 2021 jyly tuberkulezden bolǧan ölım-jıtım körsetkışı 1,7 qūrap, 2012 jylǧy 100 myŋ adamǧa şaqqanda 7,4 körsetkışımen salystyrǧanda 4,4 esege azaidy",-dep mälımdedı.Stop TB halyqaralyq ärıptestıgınıŋ ökılı Luchika Ditiu Qazaqstannyŋ tuberkulezge qarsy ūlttyq baǧdarlamasy taŋdanarlyq jetıstıkterge qol jetkızgenın atap öttı.
Al USAID-tyŋ Ortalyq Aziiadaǧy öŋırlık missiiasynyŋ direktory Lourens Hardi: Bügınge deiın eldegı tuberkulezben auyru körsetkışı 250 paiyzǧa,al ölım körsetkışı 700 paiyzǧa tömendedı. IýSAİD Qazaqstanǧa aldaǧy uaqytta da tuberkulezben, äsırese därıge tözımdı tuberkulezben küresıne kömektesetın bolady, - dedı.QR ŪFǦO direktory Mälık Ädenov tuberkulezdıŋ epidemologiialyq ahualymen tanystyryp ötıp, COVID-19 ındetınıŋ tigızgen saldaryna qaramastan 2020-2021 jyldary tuberkulezben auyru körsetkışın tömendetuge qol jetkenın mälımdedı. Sonymen bırge tuberkulezden köz jūmǧandar sany ösken joq. Degenmen älı de özektı mäseleler bar. Qazaqstan äzırge därıge tözımdı tuberkulez auyrtpalyǧynan arylmaǧan 30 eldıŋ qatarynda. Elımızde tuberkulez tegın emdeledı. Al ony anyqtauda, diagnostikasynda gendı-molekuliarly tehnologiialarǧa negızdelgen eŋ soŋǧy ozyq ädıster qoldanylady. Halyq tuberkulez turaly habardar bolǧan saiyn, būl auru turaly jalǧan, jaŋsaq pıkırler azaiǧan saiyn tuberkulezdı erte anyqtau, iaǧni ony sättı emdeu de jeŋıldei tüsedı. Halyqtyŋ tuberkulez turaly habardarlyǧyn arttyru maqsatynda Düniejüzılık tuberkulezge qarsy küres künıne orailastyrylǧan tuberkulezge qarsy ailyq ötkızıldı. Ailyq aiasynda äleumettık jelıler, telearnalar men radio arqyly halyqqa keŋ kölemde aqparat taratu jūmystary jürgızıldı; jurnalister, blogerler, studentter men ükımettık emes ūiym ökılderı arasynda baiqau ötkızıldı. Jäne bügın baiqau jeŋımpazdaryna baǧaly syilyqtar tabys etıldı.
"Adyrna" ūlttyq portaly
