10 qazan – bükıl älemde Psihikalyq densaulyqtyŋ düniejüzılık künı atap ötıledı. Būl kün – qoǧamnyŋ psihikalyq saulyqtyŋ maŋyzdylyǧy turaly habardarlyǧyn arttyruǧa, stigmany azaituǧa jäne mamandar, ūiymdar men azamattardyŋ küş-jıgerın bırıktıruge baǧyttalǧan jyl saiynǧy ıs-şara.
Psihikalyq densaulyq – būl tek aurudyŋ joqtyǧy ǧana emes, adamnyŋ ışkı tepe-teŋdık küiı, ol kezde adam küizelıske tötep bere alady, özınıŋ äleuetın jüzege asyrady, jemıstı eŋbek etedı jäne otbasy men qoǧam ömırıne üles qosady.
Soŋǧy jyldary Qazaqstanda psihikalyq densaulyq mäselelerıne erekşe nazar audaryluda.
Densaulyq saqtau ministrlıgı öŋırlermen bırlese otyryp, psihologiialyq jäne psihiatriialyq kömektı küşeitu, reabilitasiialyq jäne profilaktikalyq baǧdarlamalar jelısın damytu, mamandar daiarlyǧyn keŋeitu boiynşa jüielı jūmys jürgızude.
Aldyn aluǧa erekşe nazar
Bastapqy profilaktikaǧa erekşe män berıledı:
➤ küizelıs pen emosiialyq būzylystardy erte anyqtau;
➤ özın-özı retteu jäne küizelıske tözımdılık daǧdylaryn üiretu;
➤ jasöspırımder men jastar arasynda psihologiialyq aǧartu jūmystaryn jürgızu;
➤ otbasy men ata-analardy qoldau baǧdarlamalaryn damytu.
Stigmany eŋseru – ortaq mındet
Köptegen adamdar qorqynyş, stigma nemese qaida jügınerın bılmeu sebeptı kömekke jügınbeidı.
Aşyq esık künderın, aǧartuşylyq aksiialaryn ötkızu, mektep jäne joǧary oqu oryndary psihologtarynyŋ jūmysy – psihiatriialyq jäne psihologiialyq kömek jüiesıne degen senımdı arttyru men kedergılerdı azaitudyŋ maŋyzdy qadamdary.
Psihikalyq saulyqty saqtau boiynşa mamandar keŋesı:
1. Emosiialyq resursty saqtau – eŋbek pen demalysty almastyru, hobbige jäne tabiǧat aiasyndaǧy demalysqa uaqyt bölu.
2. Denenıŋ belgılerın elemeu – aşulanşaqtyq, ūiqysyzdyq, tūraqty şarşau men mazasyzdyq emosionaldy küiıp ketudıŋ belgılerı boluy mümkın.
3. Sezımder turaly aşyq aitu – uaiymmen bölısu, jaqyndarmen söilesu nemese mamandardan kömek sūrau.
4. Kömek sūraudan ūialmau – psihikalyq densaulyqqa qamqorlyq jasau älsızdık emes, jauapkerşılıktıŋ belgısı.
Psihikalyq densaulyqtyŋ düniejüzılık künı Düniejüzılık psihikalyq densaulyq federasiiasynyŋ (WFMH) bastamasymen bekıtılıp, Düniejüzılık densaulyq saqtau ūiymynyŋ (DDŪ) qoldauymen ötkızıledı.
2025 jyldyŋ ūrany — «Psihikalyq densaulyq – är adamnyŋ ämbebap qūqyǧy».
