Bügıngı künge deiın 6000-ǧa juyq balanyŋ ömırın saqtadyq desek te bolady. Iаǧni, 6000-ǧa juyq terezege balanyŋ qūlap ketuınen saqtaityn tor ornattyq.— Bastapqy kezde qandai qiyndyqtarǧa tap boldyŋyzdar? — Käsıpte qiyndyq är kezde de bolady. «Odan tolyq şyǧyp kettım» dep eşkım aita almaidy. Naryqtyŋ yǧyna jyǧylyp, ikemdı bola bılu kerek. Soŋǧy qiyndyqtyŋ bırı basty materialdarymyzdyŋ Reseiden keluımen bailanysty boldy. Rubl qūnynyŋ joǧarylauyna bailanysty qyzmet qūnyn arttyruǧa tura keldı. Osyǧan orai bızdıŋ önımnıŋ ötımdılıgı joǧalyp, tūrǧyndardyŋ qarjylyq deŋgeiıne qarai önımdı böluge äkep soqty. — Terezelerge tor qoiu käsıbı qanşalyqty sūranysqa ie?
— Terezege tor ornatu — ülken jauapkerşılık. Sebebı bıreudıŋ balasynyŋ ömırı bızdıŋ qolymyzda dep tıkelei aituǧa bolady. Iаǧni, ornatqan tor sätsız şyqsa nemese sapasy naşar bolyp, odan bala qūlap ketse, arty jaqsy emes ekenı aitpasaq ta tüsınıktı. Sol sebeptı būl jūmys tek sapany talap edı. Bız tek osy käsıp arqyly paida tauyp qana qoimai, bala qauıpsızdıgın de qamtyp otyrmyz.Sūranys jaqsy. Almatyda biık üiler köp. Barlyq otbasyda 2 jastan 6 jasqa deiıngı balalar bar. Ärbır ata-ana öz balasynyŋ ömırı üşın qatty qorqady. Bala bolǧan soŋ ony 24 saǧat boiy qarap otyru mümkın emes. Büldırşınder jybyrlap, tereze jaqtauyna şyǧyp ketuı äbden mümkın. Biık qabatty üilerde tūratyndar mūny jaqsy bıledı. Oǧan Nūr-Sūltan qalasynda bolǧan jaǧdai da dälel. Būl jait barlyq qazaqstandyq üşın ülken dabyl boldy. Tūrǧyndar tor ornatu keregın jaqsy tüsındı. Sol sebeptı sūranys artpasa, kemıgen emes. Künıne 10-15 tereze arasynda tapsyrys qabyldaimyz. Är ötınımdı qabyldaǧannan bastap, ekı künnıŋ ışınde ornatyp beremız. — Öz käsıbın aşqaly otyrǧan, ideiasy bar adamǧa tabys tabu üşın qanşa uaqyt kerek jäne qanşa qarjy jetkılıktı?
— Būl sūraqqa naqty jauap beru qiyn. Zertteu kerek. Mäselen, tauar salasy ma älde qyzmet ūsynu ma? Sondai-aq, materialdardyŋ şyǧu tübı qaida, käsıp mezgılge qarai ma, auditoriiasy kımder jäne basqa da sūraqtarǧa jauap tauyp, tolyq saraptama jasaǧan soŋ ǧana ıske kırısken jön. Eŋ bırınşı keŋesım — emosiiaǧa salynbai, azdaǧan somadan bastaityn käsıp türın taŋdav. Osy arqyly naryqty tüsınıp, odan ary keŋeiuge bolady. Startap üşın nesie alyp, käsıp bastau öte qate. Bizneske kredittı tek jüiege qoiylǧan jaǧdaida damu, keŋeiu üşın alady.
— Käsıpker bolǧysy keletın jandarǧa qandai keŋes berer edıŋız?
— Käsıptı qyzbalyqpen bastap ketuge bolmaidy. Būl salada tūraqtylyq joq. Bırde şalqysaŋ, bırde qarajat tūrǧysynan kemıp ketuıŋ mümkın. Sondyqtan ärdaiym boljamda otyrasyz. Jalpy el arasynda «käsıpker bolsaŋ, bos uaqytyŋ bolady. Taŋǧy saǧat toǧyzdan keşkı saǧat altyǧa deiın telmırıp otyrudyŋ qajetı joq. Öz-özıŋe qojasyŋ, aqşaŋ köp bolady» degen ülken aŋyz bar. Bıraq mūnyŋ barlyǧy bırden bola qoimaidy. Ärine, barlyǧy uaqyttyŋ jäne dūrys jüie qūryp, täuekeldı eskerkenıŋızge bailanysty. Sättı käsıpker degenımız — jan-jaqty adam. Būl sözımmen ne aitpaqpyn?! Käsıpker marketingtı tüsınuı şart, käsıpker SMM baǧytyn tüsınuı tiıs, käsıpker PR-dy bıluı kerek, käsıpker sata bıluı qajet, kesıpker komandamen jūmys ıstep, esepke myqty bolu kerek. Iаǧni, odan bırneşe salany bırdei meŋgeruı talap etıledı. Sonda ǧana ısı alǧa basady.
— Sūqbatyŋyzǧa raqmet! Jūmysyŋyzǧa tabys tıleimız!
Äŋgımelesken Diana Asan,
«Adyrna» ūlttyq portaly
