Körnektı ädebiettanuşy-folklortanuşy, filologiia ǧylymdarynyŋ doktory Bekmūrat Uahatov (1932-1984) artyna öşpes mūra qaldyrǧan qabyrǧaly ǧalymdarymyzdyŋ bırı. Ūly Mūhtar Äuezovtıŋ aq batasyn alyp töl şäkırtı bolǧan, ūstazynyŋ amanat-ösietın aqtap, otandyq folklortanu ǧylymynyŋ köşın alǧa süirep, sony betbūrys äkelgen, nebärı 52 jasynda ömırden ozǧan onyŋ eŋbekterı qazırgı uaqytta türık halyqtarynyŋ mūrasyn zertteuge ūtymdy baǧdar,tiianaqty däiek bolatyn maŋyzǧa ie.
Mūhtar Omarhanūly töl şäkırtı Bekmūratty «Mūratym» dep erkeletıp, qazaq folkloryn zertteitın käsıbi maman etıp qalyptastyrady.Şynynda B.Uahatov – ūly Äuezovtıŋ soŋǧy şäkırtı bolyp qalǧan ärı būl paryzdy adal aqtaǧan tūlǧa. M.Äuezov muzei qorynda saqtalǧan M.Äuezov bloknotynda «III kurs. 1952. 25 mart. Abaevedenie (kollekvium).Uahatov Bekmūrat – otlichno» dep bestık baǧanyŋ astyn syzǧan mälımet bar.Daryndy şäkırtı dissertasiiasyn qorǧaǧanda Mūhtar Omarhanūly onyŋ üiıne baryp, dastarhan daiyndyǧyn aldyn ala közımen tekseredı. Onyŋ sebebın, «Pälı, Mūrat, meimandarǧa saqadai sai daiynmyn deisıŋ, ony öz közımmen teksereiın. Men qonaqqa baram degen soŋ menımen bırge dür köterılıp qazaqtyŋ jaisaŋdary men qasqalary üiıŋe barady» deidı. Üiıne kelgen soŋ dastarhan äzırlıgıne riza bolady, bır kıltipan kiım ılgış osal bolyp şyǧady. «Pälı, Mūrat, būl jaramaidy. Jaǧaly kiımderın igı-jaqsylar ılgende jyrtyp aluy mümkın eken. Menıŋ üiımnen kiım ılgışterdı dereu äkep ornalastyryŋdar», dep tapsyrma beredı, osylaişa süiıktı şäkırtınıŋ är bır qadamyna qamqorlyq jasap otyrady, al ǧalym Bekmūrat Uahatov ta şäkırttık paryzyn adal atqarady.
Bekmūrat Uahatovtyŋ ädebiettanu salasynda jazǧan «Körkemdık ızdenıster», «Talanttar men tuyndylar» sekıldı şyǧarmalary – ǧylymǧa qosylǧan qomaqty üles, qazaq söz önerın jaŋa beleske kötergen şoqtyqty qalamgerlerdıŋ şyǧarmaşylyǧyna berılgen şynaiy baǧa,tereŋ saraptama.
B.Uahatovtyŋ 1974 jyly jaryq körgen «Qazaqtyŋ halyq öleŋderı», 1983 jyly jaryq körgen «Qazaqtyŋ tūrmys-salt jyrlarynyŋ tipologiiasy» degen monografiialyq eŋbekterı tek qazaq halqynyŋ ǧana emes, türık halyqtarynyŋ söz mūrasyn tereŋ baiyptaǧan ırgelı zertteuler bolǧandyǧy aiqyn.
Jalpy būǧan deiıngı kezeŋde qazaq folklortanuynyŋ negızın saluşylar är kezeŋdegı şoqtyqty zertteulerınde halyq şyǧarmasynyŋ barlyq janrlaryn tūtas qamtyp, şolu, sipattau deŋgeiınde zertteu jürgızıp kelgen bolatyn. Bekmūrat Uahatov sonydan soqpaq salyp, būl ürdıske şūǧyl betbūrys jasap, jekelegen bır janrdy, naqtylap aitqanda halyq öleŋderın monografiialyq deŋgeide zerttegen daraboz ǧalym boldy. Onyŋ «Qazaqtyŋ tūrmys-salt jyrlarynyŋ tipologiiasy» degen monografiiasy da osy janrdyŋ mäselesın berısı türık, keŋırek aitqanda türık-moŋǧol keŋıstıgınde qarastyrǧan kemel eŋbek boldy. Körnektı ǧalym osy eŋbekterınde 1960-1970 jyldary Keŋes Odaǧynda, ärırek aitsaq älem folklortanu ǧylymynda qoldanylyp jürgen ozyq metodologiialyq jaŋalyqtardy bılımdarlyqpen igerıp, oraiyn tauyp, orynymen qoldanǧandyqtan da būl monografiialar arqyly tyŋnan jaŋalyq aşa bıldı. Halyq öleŋderın zerdeleudıŋ ūtymdy täsılderın, adaspas baǧyt-baǧdaryn keiıngı ūrpaqqa körsetıp berdı. «Qazaqtyŋ halyq öleŋderı» monografiiasyn qazaqtyŋ qazynaly öleŋ sözınıŋ qūdıret quatynyŋ syryn aşqan, şynaiy sipatyn tanytqan altyn kılt dep baǧalauǧa bolady. Ǧalym būl eŋbegınde tömendegı mäselelerdı şeşıp bergen.
Bırınşı, qazaqtyŋ halyq öleŋderın jüielep, janrlarǧa jıktep, bılgırlıkpen saralady. Ǧalym osy mäselege öleŋnıŋ janrlyq-funksionaldyq erekşelıgın eskere otyryp kırısıp, söz önerınıŋ stadiialyq damuy, tarihi qabat-qatpary tūrǧysynan üŋılıp, zerdelei bıldı. Ol jalpy öleŋdı ekı topqa böldı. Bırınşı top – tūrmys-salt öleŋderı, ekınşı top – lirikalyq öleŋder. Būl jaiynda B. Uaqatov «Tūrmys-salt öleŋderı halyqtyŋ eŋbegı, üi-ışı tūrmysy, nanym-senımı, ädet-ǧūrpy, saltymen bailanysty tuǧandyqtan da, ony tūrmys-salt öleŋderı dep atadyq. Tūrmys-salt öleŋderınıŋ özı üş taraudan tūrady. Bırınşı tarau – kün körıs, käsıppen bailanysty tuǧan öleŋder. Būǧan aŋşylyq, tört tülık, nauryz jaily öleŋder kıredı. Ekınşı tarau – halyqtyŋ eskılıktı nanym-senımınen tuǧan öleŋder... Üşınşı tarau – üi ışınıŋ ädet-ǧūrpymen bailanysty tuǧan öleŋder. Būǧan balalar turaly öleŋder men üilenu salt öleŋderı, mūŋ-şer öleŋderı jatady. Ekınşı toptaǧy öleŋ – lirikalyq öleŋder. Būl öleŋderdıŋ tüp törkını halyqtyŋ köŋıl-küiın, oiyn-sezımın beineleu bolǧandyqtan da, bız būl toptaǧy öleŋderdı jalpaq eldıŋ saltyna qatysy joq qara öleŋ (jastyq öleŋ), tarihi-äleumettık öleŋ dep ekıge böldık» (75-b) dep jazady. Būdan aŋǧarǧanymyz: ǧalym halyq öleŋın negızınen ekıge bölgen, iaǧni ǧūrypqa qatysty, ǧūrypqa qatysty emes öleŋder dep jıktegen. Bır sözben aitqanda, ǧūrypqa tıkelei qatysy joq körkem öleŋderdı lirika dep saralaǧan. Halyq öleŋderın bylaişa jıkteu älemdık folklortanu ǧylymynda ozyq ülgı retınde bügınde de qoldanylyp kele jatqan ürdıs.
B.Uahatov osylaişa oŋ saralau jasau arqyly halyq öleŋderınıŋ stadiialyq damu satysyn da tap basyp körsete bılgen. Ol «Eŋbek-käsıppen bailanysty tuǧan öleŋderdı» halyq şyǧarmasynyŋ eŋ köne, yqylym zamandaǧy ılkı ülgısı retınde zerttegen. Būl öleŋderge aŋşylyq, malşylyq, egınşılık turaly öleŋderdı jatqyzady da, halyq mūrasyn alǧaşqy qauym tarihymen sabaqtastyra zerttep, köne qoǧam ruhaniiatynyŋ qyr-syryna oi säulesın tüsırıp, qazaq söz önerınıŋ qalyptasu däuırıne, arǧy tek-tūrpatyna batyl barlau jasaidy.
Monografiiada būdan keiın «Halyqtyŋ eskılıktı nanym-senımınen tuǧan öleŋderge» jeke oryn berılgen. Bız aityp ketken bırınşı tarauda B.Uahatov halyq öleŋın baiyrǧy şaruaşylyq tırşılıkpen ūştastyrsa, osy tarauda poeziiany köne dünietanymmen tyǧyz bırlıkte qarastyrady da, söz önerınıŋ baiyrǧy bastaulary men tylsym syryna baisaldy taldau jasaidy. «Halyqtyŋ eskılıktı nanym-senımınen tuǧan öleŋder» tarauynyŋ kıtaptaǧy kölemı 38 bet. Tegınde, folklortanuda būǧan deiın qazaqtyŋ köne dünietanymy osyndai keŋ kölemde jäne biık örede eşqaşan talqylanyp körmegen. Dıni nanymǧa-senımge qatysty bolǧandyqtan basynan dau-damai arylmaǧan būl ülgılerdı ol aldymen sol kezeŋdegı ideologiialyq qysymnan eptılıkpen arşyp, araşalap alady da, auqymdy därejede alǧaş märte tereŋ saralau jasaidy. Osy topqa baqsylar saryny, arbau-bailau öleŋder, bädık, bata-tılektı jatqyzady. Bır sözben aitqanda, būl mūralardy magiiaǧa qatysty folklorlyq ülgı dep atauǧa da bolady. «Şaman bır kezdegı emşılık, tamyrşylyq, astronom, meteorologtyŋ, qobyzşy, änşı, siqyrşynyŋ mındetın atqarǧan. Sol üşın halyq olardy qūrmetpen kielı, oqymysty magiia iesı dep eseptegen» dep baqsylyqty zor baǧalaǧan ǧalym özı zerttep otyrǧan salanyŋ bılımdar mamany ekendıgın qazaqtyŋ arǧy-bergı tarihynda kezdesetın äigılı baqsylardyŋ meilınşe tolyq ta anyq tızımın beru arqyly da bıldıredı. “Revoliusiiaǧa deiıngı qazaq auyldarynda ne köp baqsy köp, balger köp, tamyrşy, esepşı (meteorolog), ūşyqşy, jaurynşy, qūmalaqşy degender jüzdep sanalǧan. Solardyŋ ışınde özınıŋ “jyn, saitany” bar, şyn aruaqty, aty-jönı mälım ataqty baqsylar onşa köp emes. Olar bızdıŋ baiqauymyzşa: Qoilybai baqsy, Qoŋyrat ruynan şyqqan Kökşe baqsy, Balaqai baqsy, Şümen baqsy, Şaqar baqsy, Jaman baqsy, Berıkbai (Bekbai) baqsy, Arǧyn Dosmyrza baqsy, Üisın Balqybek baqsy, Bäsentiın Barlybai baqsy, Dauylbai baqsy, Düisembı baqsy, Ūzaqbai baqsy, Eşmūhammet baqsy, Meŋsebai baqsy, Aiapbergen baqsy, Baimaǧambet baqsy, Abu baqsy, Iztıleu baqsy, Bala baqsy, Baieke baqsy t.b.” dep barlyǧy jiyrma tört baqsynyŋ esımın ataidy.
Kelesı tarauşada «Arbau-bailau öleŋderı» taldanady. Arbaudyŋ poetikasyna, qūramyna keŋınen toqtalyp, būndaǧy tüsınıksız sözderdıŋ mänın aşyp beredı. Ǧalym arbaudyŋ poetikalyq qūrylymyn tüzıp tūrǧan «tırek söz» ekendıgın däleldeidı. Būl «tırek-sözderge» uly jändıkterdıŋ aty, nemese şipaly ösımdıkterdıŋ esımı negız bolatynyn anyqtaidy. Mysaly: «Büiı, büiı, büiı şyq,Büiı iesı Qambar şyq...», « Ker, ker, ker jylan,Kerege basty mer jylan...», « Eŋkıl-eŋkıl, eŋkıl qūrt,Eŋkıl basty qara qūrt.Küreŋ basty sary qūrt...» degen arbaularǧa büiı, jylan, qūrt sözderı «tırek söz» bolǧandyǧy aiqyn. Osy türdıŋ kölemınıŋ qysqa boluyn ǧalym bylai dep tüsındıredı: «Öitkenı būl aluandas öleŋderdıŋ sözı köbıne tüsınıksız, maǧynasyz, äiteuır ūiqas üşın tūrǧan är türlı jandy-jansyz zattardyŋ ataulary. Al, mūndai sözdı, tılı auyr öleŋderdı jattap alyp, qaita-qaita töpelep, dem almai aityp şyǧu üşın onyŋ kölemınıŋ barynşa qysqa bolǧany dūrys. Sondyqtan da bolar, arbau öleŋderınıŋ eŋ ūzaq degenı 30–40 jol (ras mūndailar öte az ūşyrasady) bolady da, eŋ qysqasy 8–9 joldan aspaidy».
Kelesı türge ǧalym bädıktı, odan keiın bata-tılektı jatqyzady.Bädıktıŋ, küläpsannyŋ özbek, täjıkte, qaraqalpaqta kezdesetın ülgılerın salystyryp, onyŋ aitys emes, dert köşıru salty kezınde oryndalatyn magiialyq poeziia ekenındıgın däiektı däleldeidı.
Ǧalym ǧūryppen bailanysty tuǧan öleŋderge «Balalar öleŋderı», «Üilenu salt öleŋderı», «Mūŋ-şer öleŋderın» jatqyzady. Būl şyǧarmalardy adamnyŋ tuu-üilenu- qaitys bolu kezeŋderınde oryndalatyn salttarmen tūtastyqta zertteidı. Balalar öleŋderınıŋ poetikalyq erekşelıgı turaly ǧalym «Balalarǧa arnalǧan öleŋderdıŋ jasaluy, körkemdık ädıs, täsılderı de är türlı. Ol bırde dästürlı lirikalyq öleŋderdıŋ körkemdık qūraldaryna negızdelse, endı bırde balalar öleŋderıne tän, özındık stildı paidalanady. Sondai-aq būl öleŋderde kündelıktı tūrmystyŋ naqtyly suretterımen bırge ömırdı tym sūlulap, körkemdep körsetuşılık te joq emes... är aluan qūbylysty, ne şamadan tys köterıp, ne qūldyratyp körsetu balalardyŋ psihologiiasynan, qiial sezımınıŋ ūşqyrlyǧynan tuǧan» dep jazady.
B.Uahatov «Üilenu salt öleŋderıne» toibastar, toitarqar, jar-jar, syŋsu, betaşardy jatqyzady. Ǧalym halyq öleŋın qazaqtyŋ ömır-tırşılıgınıŋ ainasy retınde qarastyrǧandyqtan osy toptaǧy öleŋderdı ǧūryppen sabaqtastyryp zerdeleidı. Halyq öleŋınıŋ bastapqy ekı joly maǧynasyz, qūr ūiqas, ekzotika üşın alynady degen ǧylymda qalyptasqan qasaŋ pıkırge qarsy şyǧyp, oryndy uäj aitady. Öleŋnıŋ bastapqy ekı jolynda (a,a ūiqasynda) psihologiialyq parallelizmder, simvoldar, etnografiialyq bederler, tabiǧat suretterın adamnyŋ köŋıl-küiıne şendestıru, astastyru, balamalau tūrǧanyn oryndy däleldeidı.
Ǧalym syŋsudyŋ poetikalyq erekşelıgın bylai dep taldaidy: “Aitalyq, «Kümısten qūidym qasyqty,Altynnan qūidym asyqty», – degen tärızdı ūiqas tüzep tūrǧan qos joldan soŋ : «Öz qatarym jürgende,Aǧa-ekem nege asyqty», – dep, ūzatylǧaly otyrǧan qyz özınıŋ negızgı aitar oiyna auysady. Al, osy joldardy bıreuler tek ūiqas üşın alynǧan, qazaq ekzotikasynyŋ suretterı dep jür. Bızdıŋşe, būlai dep üzıldı-kesıldı tūjyrym jasauǧa bolmaityn sekıldı. Öitkenı būl joldar tek ūiqas üşın tūrǧan joldar emes. Tarmaq, şumaq, ūiqas ündestıkterın aitpaǧannyŋ özınde būl joldardyŋ ışkı oi-mazmūnynda bıraz jaqyndyqtar bar. Mysaly, “Oramal töktım on keste, Şai kiız tıktım bır keste” degen soŋ, on beske jetpei jat jūrtqa ketıp bara jatqan qyz qaiǧysynyŋ aityluy; “Kümısten qūidym qasyqty” degen soŋ, aǧasynyŋ neden asyqqandyǧyn söz etuı osy joldardyŋ ışkı mazmūn bırlıgın körsetedı. Sondai-aq “Kümısten jügen tökpelı” degennen soŋ “Bız äkege ökpelı” dep äŋgımenı äkesıne qaratyp aituda da köp maǧyna, syr, logika bar”.
Ǧalym mūŋ-şer öleŋderınıŋ tobyna estırtu, köŋıl aitu, joqtaudy jatqyzady. Al, saltqa qatyssyz oryndalatyn lirikalyq öleŋderge qara öleŋ, än öleŋ, tarihi öleŋdı jatqyzady da, osy ülgılerdıŋ söz kestesıne, qūrylymyna, janrlyq erekşelıgıne egjei-tegjeilı taldau jasaidy.
B.Uahatovtyŋ sübelı eŋbekterınıŋ bırı 1983 jyly jaryq körgen «Qazaqtyŋ tūrmys-salt jyrlarynyŋ tipologiiasy» degen monografiiasy ekendıgın aittyq. Ǧalym būl eŋbegınde qazaqtyŋ tūrmys-salt jyrlaryn türık-moŋǧol folklory keŋıstıgınde qarastyryp, tarihi-tipologiialyq, tarihi-genetikalyq täsıldıŋ ūlttyq folklortanu ǧylymynda bekem ornyǧuyna jol-joba körsetedı. Ǧalymnyŋ būl monografiiasy üş taraudan tūrady: «Tūrmys-salt jyrlaryn tarihi-salystyrmaly tūrǧydan zertteudıŋ mäselelerı» tarauynda otandyq folklortanuda tipologiialyq zertteuge qoldanuǧa özı ūsynyp otyrǧan jaŋa ädısnamany igerudıŋ kelelı mäselelerı söz bolady. «Ortaq janr, ūqsas ülgıler» dep atalatyn ekınşı tarauda tösekte basy, töskeide maly qosylǧan, ejelden tarihi tamyry ortaq tuysqan halyqtarda kezdesetın, tegı bır ruhani qazynalar sarapqa salynady. «Tūrmys-salt öleŋderınıŋ poetikasy» degen soŋǧy tarauda halyq öleŋınıŋ äsemdık älemıne jan-jaqty zertteu jasalady.
Ǧalym qazaq öleŋınıŋ janrlaryn tübı bır, bauyrlas qaraqalpaq, özbek, altai, buriat, saha, tatar, qaraşai, täjık siiaqty halyqtardyŋ ülgılerımen salystyra otyryp, bızdegı keibır janrlardyŋ şyǧu tegıne, ortaq bolu sebebıne, özgeşelık sipatyna naqtyly saralau jürgızedı. Mäselen, bärımızge belgılı arbau janry turaly aitsaq, būl janr qazaq, qyrǧyz, qaraqalpaq, tatar folklorynda däl osy atpen tūraqty kezdesedı eken (53-54-b). Äitkenmen, būlardyŋ taqyryby, mazmūny, oryndalu maqsaty är halyqta är türlı bolyp keledı. Mysaly, tatarlar: «Esen-sau keldıŋ be balam,Aq köŋılden saǧan arbau salam», –dep küieu balany arbap qarsy alsa, täjıkte arbaudy balalar aitatyn erekşelıkke ie. Bır sözben aitqanda, tatarda arbau üilenu saltynda jiı qoldanylsa, täjıkte būl janr balalar folkloryna ainalyp ketken. Ǧalym jasaǧan osy tüiınderden bız tuysqan halyqtarǧa ortaq belgılı degen bır şaǧyn janrdyŋ özın zertteude ülken kürdelı mäsele bar ekendıgın aŋǧara alamyz.
Üilenu toiy üstınde aitylatyn öleŋderdıŋ erekşelıgı turaly da ǧalym sony pıkır bıldıredı. «Tatar jūrtynda qūdalardy maqtap, köŋılderın köteretın öleŋder köp taraǧanda, al qazaq arasynda būl öleŋ türı tıptı az ūşyrasady. Sondai-aq, jar-jardy bız ekıge bölınıp, bır jaǧy qyz-kelınşekter toby, ekınşı jıgıtter toby bolyp aitylsa, özbekterde mūny bärı qosylyp bıraq aitady» dep jazady. Sonymen bırge ǧalym betaşardy tek qana qazaq pen qaraqalpaqta ǧana bar ülgı ekendıgın aiqyndaidy.
Al, joqtaudy qyrǧyzşa koşok, täjıkşe, özbekşe märsiia dep aitatynyn jazumen bırge türık halyqtarynyŋ ışınde osy janrdyŋ eŋ körkemı qyrǧyzda saqtalǧanyn eskertedı. Al, bata-tılektı iakut, tatar, aitailyqtar «alǧys» dep baiyrǧy türde sinkrettı qoldanatynyn anyqtai tüsedı.
Osy eŋbektıŋ «Tūrmys-salt öleŋderınıŋ poetikasy» degen soŋǧy tarauynda, älbette, tyŋ tūjyrymdar, sony tüiınder, batyl bailamdar mol. «Mysaly, türkıler öleŋderındegı poetikalyq formalardyŋ bırı – teŋeu köbıne adamnyŋ syrtqy tür-tūlǧasyn suretteu üşın alynsa, metafora ışkı sezımdı beineleuge qyzmet etedı» dep teŋeu men metaforanyŋ halyq mūrasyndaǧy poetikalyq erekşelıgıne tereŋ taldau jasaidy.
Qoryta aitqanda, B.Uahatov qazaqtyŋ halyq öleŋderın berısı türık-moŋǧol, ärısı älemdık keŋıstıktegı körkemdık qūbylystarmen jüielı salystyra baiyptaǧan, osy salany ırgelı de keşendı zerttegen käsıbi maman. Ol būl ülgılerdı zerttep qana qoimai, jalpy ūlttyq folklortanu ǧylymynyŋ teoriialyq-metodologiialyq negızderınıŋ qalyptasuyna zor üles qosyp, bai täjıribe qorytyp, bolaşaq zertteuşılerge adaspas arna qalyptastyryp kettı. Mäselen, B.Uahatovtyŋ «Qazaqtyŋ halyq öleŋderı» monografiiasynyŋ keibır taraulary keiıngı zertteuşılerdıŋ kandidattyq, doktorlyq taqyrybyna ainalyp, örken jaidy. Naqtyraq aitsaq, magiialyq folklordan B.Abylqasymov, al otbasylyq ǧūryp folklorynan K.Matyjanov doktorlyq eŋbek qorǧap, daryndy ǧalymnyŋ oi-tūjyrymdaryn jaŋa leppen damyta tüstı.Bız eŋbek-käsıp, köne-nanym senımder ǧūrpy folkloryn jüielei tüsuge beiımdeldık. Körnektı ǧalym B.Uahatov aldyŋǧy aǧa tolqyn M.Äuezov, E.Ysmailov, M.Ǧabdullinder men jaŋa buyn folklortanuşylar – S.Qasqabasov, E.Tūrsynov, B.Abylqasymovtardy jalǧastyrǧan aralyq bolat buyn bolyp, kezeŋdık dara qūbylysqa ainaldy.
Kezınde äigılı batyr, akademik ǧalym M.Ǧabdullin M.Äuezov atyndaǧy Ädebiet jäne öner instituty folklor bölımın basqarady. Bırde Mälık aǧa jas ǧalym S.Qasqabasovtyŋ talqylauǧa ūsynylǧanymen keşeuıldep tartpada jatqan qoljazbasyn jedel pıkır jazyp, qorǧauǧa ūsynu turaly tapsyrma bergende, özgeler tartynaqtaidy, al B.Uahatov quana qūptap, qamqorlyq jasaidy.Būl mysaldan da B.Uahatovtyŋ bolaşaqty boljaǧan köregendıgı men jastarǧa degen janaşyrlyq qasietın baiqauǧa bolady.
Ömırı qysqa bolǧanymen tereŋ maǧyna men şyǧarmaşylyq önımdılıkke toly ötken, körnektı ǧalymnyŋ qazynaly ǧylymi mūrasyn tügendep, alty tomdyq şyǧarmalar jinaǧyn memleketık baǧdarlama boiynşa jariialau, taǧylymǧa toly ǧibratyn jas ūrpaqqa därıpteu – bügıngı ūrpaqtyŋ paryzy.
Aqedıl Toişanūly,
Türkı akademiiasy sarapşysy, folklortanuşy ǧalym
