Aqparattyq ortada qazaq tılın üiretetın, tıldı öz betınşe oquǧa arnalǧan türlı qūraldardyŋ jarnamasy köbeiıp keledı. Ondai qūraldardyŋ köbeigenı qūptarlyq jäit.
Bıraq, sonyŋ arasynda tıldıŋ zaŋdylyǧy men qalyptasqan ǧylymi negızın eskermeitın, tıldıŋ qadırın qaşyryp, tılşıler qauymyn ūialtatyn ädıstemelık qūraldardyŋ kezdesuı – Halyqaralyq «Qazaq tılı» qoǧamyn alaŋdatyp otyr.
Avtorynyŋ käsıbi bılıgı kümän tuǧyzatyn osyndai oqu qūraly turaly aqparat bügın Tengrinews saity arqyly tarady.
Tıl märtebesıne nūqsan keltırıp, ony üirengısı kelgen ortanyŋ yqylasyn būzatyn mūndai oqulyqtardyŋ taraluyn şekteu – tıl janaşyrlarynyŋ ortaq mındetı. Qazaq tılın üiretu – tıl arqyly qazaq mädenietı men ruhaniiatyna qūrmet qalyptastyratyn asa jauapty mındet. Sondyqtan tıl üiretuşı qūral da sol biık jauapkerşılıkke sai boluy qajet.
Mektep pen oqu oryndaryna ūsynylǧan oqulyqtar arnaiy tekserısten ötetını belgılı. Alaida, jeke tūtynuşyldarǧa arnalǧan oqu qūraldaryna ondai talap joq. Būl erkın naryq pen senzuraǧa tyiym erejelerınen şyǧady.
Degenmen de, tılımızdıŋ märtebesın köterıp, onyŋ qoldanys aiasyn keŋeituge jauapty eŋ ırı qoǧamdyq ūiym retınde Halyqaralyq «Qazaq tılı» qoǧamy öz tarpynan oqu qūraldaryna ǧylymi-ädıstemelık saraptama jasap, qoldanysqa ūsynylatyn oqu qūralarynyŋ tızbesın ūsynady. Jaqyn uaqytta Til.kz saitynda osyndai oqu qūraldary jinaqtalǧan bölek paraqşa şyǧady.
Sonymen qatar, qazaq tılın üirenuşı ortaǧa mynany eskertkımız keledı:
Bırınşıden, tıl üirenuge arnalǧan qūraldyŋ avtoryna nazar audaryŋyz. Ol kım? Ǧylymi därejesı bar ma? Osy salada naqty täjıribesı men zertteulerı jaryq körgen be? Būl sūraqtardy qoiu arqyly sız tıl üiretuşı qūralǧa nemese adamǧa degen naqty talaptaryŋyzdy anyqtai alasyz.
Ekınşıden, būl qūral qai baspadan şyqqan? Qandai mamandar qarap, saraptap, maqūldaǧan? Lingvistikalyq nemese ädıstemelık keŋesterdıŋ süzgısınen ötken be? Būl sūraqtar sızdıŋ taŋdauyŋyzdy jeŋıldetıp, taŋdaǧan qūralyŋyzdyŋ sapasyn aiqyndaidy. Eger oqu qūraly senımdı baspadan, bılıktı redaktorlar men sala mamandarynyŋ saraptauynan ötpese, onyŋ jaqsy oqulyq boluy ekıtalai.
Halyqaralyq Qazaq tiki qoǧamy
