Qazaqstan üşın ūlttyq qauıpsızdıktı saqtau – strategiialyq basymdyqtardyŋ bırı. Būl qauıpsızdık ūǧymy bügınde äskeri nemese şekaralyq mäselemen ǧana şektelmeidı. XXI ǧasyrda ūlttyq qauıpsızdık – aqparattyq şabuyldarǧa, ideologiialyq yqpalǧa, äleumettık tūraqsyzdyqqa qarsy ışkı immunitet qalyptastyru degen söz. Osy tūsta jastardyŋ patriottyq tärbiesı erekşe mänge ie bolyp otyr. Osy taqyryp aiasynda qoǧam jastary qandai pıkırde? "Adyrna" tılşısı jastardyŋ pıkırın bılıp şyqty. Tolyǧyraq matreildan oqyŋyz.
Ūlttyq qauıpsızdık jäne patriottyq sana: bailanysy nede?
Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev öz Joldaularynda bırneşe märte jastardyŋ otanşyldyq ruhyn köteru, elge degen jauapkerşılık sezımın qalyptastyru qajettıgın erekşe atap ötken. Ūlttyq qauıpsızdıktıŋ qazırgı anyqtamasy – tek fizikalyq şekara emes, ol – sananyŋ şekarasy. Eger jastardyŋ sanasy böten ideologiiamen ulansa, qauıp syrttan emes, ışten tönuı mümkın.
Jurnalist jäne qoǧam belsendısı Möldır Nūrǧaliqyzy būl jaiynda bylai deidı:
«Jastar TikTok pen Instagram arqyly neşe türlı aqparatty qabyldap jatyr. Olardyŋ qandai mazmūndy qarap jürgenı – tıkelei ūlttyq qauıpsızdıkke äser etedı. Eger bız patriottyq tärbiege män bermesek, erteŋ sol jastar memlekettıŋ emes, syrtqy küşterdıŋ müddesın qorǧaityn bolady. Patriottyq tärbie degenımız – ūltty qorǧaudyŋ ışkı immunitetı», – deidı sarapşy.
Mektep – patriottyq tärbienıŋ bastau būlaǧy
Patriottyq sana eŋ aldymen mektep qabyrǧasynan bastaluy tiıs. Sebebı, bala üşın alǧaşqy tärbieşı – ata-ana bolsa, ūlttyq sana negızderı bılım beru jüiesı arqyly sıŋırıledı.
Aisara Izbasarova, mekteptegı täjıribelı tarih pänınıŋ mūǧalımı, būl baǧytta jastarmen köp jyldan berı jūmys ıstep keledı:
«Patriottyq tärbie tek taqta aldynda Otan turaly äŋgıme aitumen şektelmeidı. Bız oquşylarmen bırge tarihi oryndarǧa ekskursiia jasaimyz, ardagerlermen kezdesemız, äskeri-patriottyq klubtarǧa qatysamyz. Balanyŋ közınde ot paida bolsa, būl – tärbienıŋ nätijesı. Jastar Otandy süiudı kıtaptan emes, naqty äreket pen ülgıden köruı kerek», – deidı ūstaz.
Aisara apaidyŋ aituynşa, qazırgı oquşylar arasynda el taǧdyryna beijai qaramaityn jas buyn ösıp keledı. Bıraq olarǧa dūrys baǧyt berılmese, bos aqparattyŋ qūrbany bolu qaupı de joq emes.
Tarihi jadysyz patriottyq sana bolmaidy
Patriottyq tärbie – būl qūr ūran emes. Ol – bılım, sana jäne tarihi tanymǧa süienuı qajet. Tarihty bılmei patriot bolu mümkın emes.
Arujan Maratqyzy, tarihşy:
«Jastar öz elınıŋ ötkenı men bügının bılmese, bolaşaqty sezıne almaidy. Ūlttyŋ qaiǧysy men jeŋısın, biıgı men küresın sezınbegen adam şynaiy patriot bola almaidy. Bızge eŋ aldymen tarihi jadyny saqtau qajet. Sol arqyly jastarda elge degen qūrmet pen jauapkerşılık qalyptasady», – deidı ol.
Onyŋ aituynşa, mektep pen JOO-larda patriottyq baǧyttaǧy derektı filmder, ömırbaiandyq hikaialar, tanymdyq jobalar jüielı jürgızıluı kerek.
Antikor men ūlttyq qauıpsızdık: jaŋa baǧyt
2025 jyldyŋ köktemınde elımızdıŋ Sybailas jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl agenttıgı – Antikor ūlttyq qauıpsızdık jüiesınıŋ qūramyna qosyldy. Būl – Qazaqstandaǧy qauıpsızdık ūǧymynyŋ auqymy keŋeiıp kele jatqanyn körsetedı. Demek, endıgı qauıp tek syrttan emes, ışkı qauıp-qaterlerden – jemqorlyqtan, äleumettık ädıletsızdıkten, senımnıŋ joǧaluynan tuyndaidy.
Sarapşylar būl qadamdy tarihi jäne qajettı şeşım dep baǧalap otyr. Sebebı jastar arasynda ädıletsızdıkke narazylyq, senım daǧdarysy keŋ tarasa, ol eldıŋ ışkı tūraqtylyǧyna qauıp töndıruı mümkın. Sondyqtan ūlttyq qauıpsızdık tek tankı men dron emes, adaldyq pen ädılet te boluy şart.
Qoǧamdyq belsendılık – patriotizmnıŋ körınısı
Qazırgı jastar erıktılıkpen, qoǧamdyq bastamalarmen jiı ainalysady. Būl – patriotizmnıŋ jaŋa formasy. Ardagerlerge kömektesu, nauqas balalarǧa qol ūşyn beru, senbılıkterge qatysu – bärı de elge, qoǧamǧa qyzmet etudıŋ körınısı.
Möldır Nūrǧaliqyzy:
«Jaqsylyq jasau – patriotizmnıŋ eŋ şynaiy formasy. Eger är jas qoǧamǧa paidasyn tigızuge tyryssa, bız ışkı tūraqtylyqty da, qauıpsızdıktı de saqtai alamyz» – deidı.
Jastarsyz qauıpsızdık joq
Bügıngı jastar – erteŋgı ofiser, injener, jurnalist, zaŋger. Olar – eldıŋ bolaşaǧy ǧana emes, qazırgı qauıpsızdıktıŋ de kepılı. Patriottyq tärbie – ūlttyq qauıpsızdıkke salynǧan myqty ırgetas. Būl tärbie otbasynda bastalyp, mektepte jalǧasyp, qoǧamda şyŋdaluy kerek. Sonda ǧana bız şynaiy, sanaly, adal ūrpaq ösıre alamyz.
Sport pen mädeniet – ūlttyq bırlıktıŋ dıŋgegı
Jastardyŋ boiyndaǧy patriottyq sezımdı nyǧaitudyŋ bır joly – sport pen mädeniettı damytu. Sportta el namysyn qorǧap jürgen jas chempiondar özgelerge ülgı bolady. Älemdık arenada kök tuymyz köterılgende, ärbır qazaqstandyq jüregınde maqtanyş sezımı oianady. Būl – ūlttyq bırlıktı qalyptastyratyn quatty küş.
Sonymen qatar, mädeniet – ūlttyq kodtyŋ ainasy. Teatr, muzyka, ädebiet pen kino arqyly jastar tarihyn, dästürın, bolmysyn tanidy. Soŋǧy jyldary qazaq tılındegı filmder men ūlttyq önerge qyzyǧuşylyq artyp keledı. Būl ürdıs jas buynnyŋ mädeni immunitetın küşeitıp, jahandanu jaǧdaiynda özın joǧaltpauyna jol aşady.
Memlekettık baǧdarlamalar jäne patriottyq jobalar
Memleket jastardyŋ patriottyq tärbiesın damytuǧa arnalǧan türlı baǧdarlamalardy jüzege asyryp keledı. «Jastar jyly», «Ūly dala jastary», «Jas sarbaz» siiaqty jobalar – sonyŋ aiǧaǧy. Būlar tek ūran emes, naqty ıs-şaralar jüiesı.
Mäselen, äskeri-patriottyq klubtar jasöspırımderdıŋ jauapkerşılık sezımın arttyryp, olardy tärtıpke baulidy. Al student jastarǧa arnalǧan qoǧamdyq jobalar – erıktılık mädenietın qalyptastyruǧa jol aşady. Mūndai bastamalar arqyly jas buyn bır jaǧynan eldıŋ äleumettık mäselelerın şeşuge atsalyssa, ekınşı jaǧynan öz elınıŋ damuyna üles qosyp otyrǧanyn sezınedı.
Ūlttyq qūndylyqtardy saqtauda BAQ pen önerdıŋ rölı
Aqparat ǧasyrynda būqaralyq aqparat qūraldary men önerdıŋ yqpaly orasan zor. Jastardyŋ közqarasyn qalyptastyruda teledidardan bastap äleumettık jelıge deiın ülken küşke ainaldy. Sondyqtan BAQ-taǧy kontent tek köŋıl köteru emes, ūlttyq qūndylyqtardy nasihattaityn, patriottyq ruhty köteretın baǧytta boluy şart.
Öner de – patriotizmnıŋ qainar būlaǧy. Küi men terme, poeziia men ädebiet, zamanaui änder men beineleu önerı – barlyǧy da eldıŋ bolmysyn saqtap, jas buynǧa jetkızetın qūral. Eger öner halyqtyŋ jüregıne elge degen süiıspenşılıktı ūialata alsa, ol ūlttyq qauıpsızdıktıŋ de kepılıne ainalady.
