Qaraǧandy oblysynyŋ mektepterınde oquşylar logikalyq oilau men strategiialyq taldaudyŋ negızderın şahmat arqyly üirenude. «Şahmat negızderı» pänı bastauyş synyptardyŋ oqu baǧdarlamasyna engızılıp, balalardyŋ zeiının, este saqtau qabıletın jäne analitikalyq oilau daǧdylaryn damytuǧa baǧyttalǧan. Joba alǧaş ret 2023 jyly öŋırdıŋ bes pilottyq mektebınde ıske qosylyp, 2025 jylǧa qarai 90-ǧa juyq oqu ornyn qamtydy.
Bügınde şahmat sabaqtary tek qala mektepterınde ǧana emes, auyldyq eldı mekenderde de oqytylady — būl balalarǧa intellektualdyq damu üşın teŋ mümkındık beredı. Būqar jyrau audanynyŋ Petrovka auylyndaǧy Älkei Marǧūlan atyndaǧy mektepte būl pän üşınşı jyl qatarynan jürgızılıp keledı. Mūǧalım Roza Ahattyŋ aituynşa, oquşylardyŋ şahmatqa qyzyǧuşylyǧy jyldan jylǧa artyp keledı.
– Şahmat balalardy oilanuǧa, salystyryp saralauǧa, logikalyq qorytyndy jasauǧa üiretedı. Qazır bızde üş synypta sabaq ötedı, jäne balalar jaqsy nätijeler körsetıp jür. Ötken jyly olar Qarqaralyda ötken turnirge qatysyp, al biyl küzde «Auyl sport» oblystyq jarysynda bırınşı oryn ielendı. Üş oquşy respublikalyq turnirge joldama alyp, taǧy ekeuı ekınşı jäne üşınşı oryndarǧa ie boldy, – dedı pedagog.
Balqaş qalasyndaǧy Säken Seifullin atyndaǧy №7 mektep-gimnaziiasy da 2023 jyly jobanyŋ pilottyq qatysuşylarynyŋ qatarynda boldy. Mūnda şahmat synyby Qazaqstan şahmat federasiiasynyŋ qoldauymen tolyq jabdyqtalǧan – taqtalar, figuralar, demonstrasiialyq stendter ornatylǧan. Būǧan deiın mektepte üiırme bolǧanymen, balalar tek dälızde ornalasqan üstelderde oinaityn. Bastauyş synyp mūǧalımı Aiman İsabaeva sol kezde şahmat negızderın bıletın jalǧyz pedagog bolǧanyn eske alady.
– Qazır bızde toǧyz synypta şahmat sabaqtary ötkızıledı. Aldymen oiynnyŋ negızderın – erejelerın, figuralardyŋ atauy men jürısın, qarapaiym kombinasiialar men taktikalyq täsılderdı üiretemız. Ülken synyptarda oquşylar şahmattyq esepter şyǧaryp, grossmeisterlerdıŋ partiialaryn taldaidy, strategiialardy meŋgeredı. Būl oiyn balalardyŋ zeiının, este saqtau qabıletın, logikasyn damytyp, oidy jüielı qūruǧa jäne aldyn ala josparlauǧa baulidy. Mūndai daǧdylar äsırese matematika sabaqtarynda ülken kömek beredı, – deidı ūstaz.
Bügınde «Şahmat» pänı qazaq jäne orys tılderınde bılım beretın 195 synypta engızılgen, ony tört myŋǧa juyq oquşy oqyp jür. Bastauyş synyp mūǧalımderı üşın Qazaqstan şahmat federasiiasy ūiymdastyratyn tegın bılıktılıktı arttyru kurstary tūraqty ötkızıledı. Oqytu jylyna ekı ret — oflain jäne onlain formattarda jürgızıledı.
Mektepterdı qajettı oqu qūraldarymen qamtu keşendı türde jüzege asuda: şahmat taqtalary, figuralar, demonstrasiialyq jiyntyqtar men ädıstemelık materialdar satyp alynyp jatyr.
Būl jūmys oblystyq jäne jergılıktı biudjetter, sondai-aq Qazaqstan şahmat federasiiasynyŋ qoldauymen jürgızılude.
