Bügın Rahymjan aǧa Otarbaevtyŋ tuǧan künı. Oqyrmanǧa Otarbaev kündelıgınen üzık jazba bölıseiın:
***
Eşkımge tabynǧan emespın. Bıraq tälım alǧan aǧa jazuşylarym az emes. Ä.Nūrpeiısovtyŋ öz şyǧarmalaryna ögei közben qaraityn qatygezdıgı, Ä.Kekılbaevtyŋ är söilemınen menmūndalap tūratyn jan şuaǧy, D.İsabekovtyŋ sättı iumory, T.Nūrmaǧanbetovtyŋ oqiǧa oinatuy, M.Baiǧūttyŋ ädemı baiandau täsılı, N.Däutaevtyŋ ötkır oilary keiıngı tolqynnyŋ qaisysyna bolsa da ülgı bolarlyq. Men de şama-şarqymşa solardan söz mänerın alǧan şyǧarmyn. Bıraq ärkımnıŋ özındık oilau jüiesı, oi närı bolary haq. Menıŋ şyǧarmalarymda näzık köŋıl-küi men astaŋ-kesteŋ asau tolqyn jaǧalasyp jatsa, bälkım tuyndy tabiǧaty soǧan sūranyp tūrǧan şyǧar. Mınezım de bırde – qatty, bırde – tättı-au deimın. Jalpy, avantiuristık qanymda bar. Qaibır jetıskennen deisıŋ…***
Janyŋdy kelıge salyp jazasyŋ. Söz bailau, obraz jasau, tabiǧat dırılı, uaqyt mölşerı, bärı-bärı qiialyŋnan tuyp jatsa, azap emei nemene? «Şyŋǧys hannyŋ köz jasy» hikaiatyn jazu üstınde älgı aitqan azapty anyq sezındım. Qarama-qaişylyǧy köp tūlǧanyŋ soŋǧy dem üzer şaqtaǧy oiy, ökınışı ne boldy eken? Al, tolǧan! Qalamyŋnyŋ ūşynan säule şaşyrap, surettep kör!***
Ylǧi saiaqtau jüremın. Sondai şaqta jolyqqan bıreu: – Jalǧyz kele jatyrsyŋ ǧoi, – degen. – Joq, – dedım. – Jan-jaǧymnan keiıpkerlerım qaptap erıp keledı…
***
Söz – kie. Ony asa qasterlep ūstamasaŋ, ornymen qoldanbasaŋ bola ma? «Kiesı ūrady» deitın edı ǧoi atam qazaq. Dünienı myzǧytpai söz ūstap tūr. Ūnamdy, ūnamsyzy bolar. Bärıbır – söz! Sondyqtan qadırın qaşyryp aludan qorqam. Qorqyp syilau degen bar. Äne, qūrmet tūtudyŋ eŋ kökesı – sol! Sondyqtan sözben oilau kerek. Oinau – künä! Bıraq künä, sauapty myna būlaǧai zamanda kım eskerıp jatyr? Jūrt ädebietten, jalpy öner ataulydan alşaqtap kettı. Bır künı köşede, bazarda, biznes ortalyǧynda, äuejaida jūrttyŋ sözın baqtym. Bar-joǧy 30-40 sözdıŋ aiasynda tıl qatysady eken. Qory sol! Sonymen qarym-qatynas jasaidy, tırlık keşedı, bala ösıredı, toi jasaidy, kelısedı, ketısedı… Jaǧamdy ūstadym! Qanyŋdy erıtıp, süiegıŋdı balqytqan qazaqtyŋ mäiektı tılı qaida kettı? Jylanqaraǧy joq sūrqai sözderge künımız qarap qalǧany ma? Älde şynaiy ömır tılı bır basqa, ädebi tıl basqa ma?***
Qalyŋ roman jazsam, būrqyratyp köp tomdyǧymdy şyǧarsam qadırım artady dep oilaityŋdar barşylyq. Keşırersız, ol tek öz halqyŋnyŋ auditoriiasyndaǧy qajettılık. Al, älem ädebietı üşın sız eşkım de emessız. Endeşe eŋse köterıŋız. Köp dauysty horǧa öz ünıŋızdı qosyŋyz. Bır şyǧarmaŋyzben bolsa da küllı oqyrmannyŋ oiyn siqyrlaŋyz. Taŋdaiyna tättınıŋ sölı tepkendei tamsansyn. «Pah, şırkın qatarynan oza şapqan myna qazaqty-ai!» – dese ūltqa merei emes pe? Ol üşın şyǧarmanyŋ qalyŋy, jūqasy qajet emes. Eŋ basty ölşem –körkemdık jäne aitar oida! Mysaly, Nobel syilyǧyn alǧan Hemingueidıŋ «Şal men teŋızı» bar-joǧy 40-50 bettık tuyndy. Alyp bara jatqan oqiǧa joq. Teŋızden balyq aulaǧan şal. Qarmaqqa ılıkken olja. Alys jaǧalau. Azapty jetek. Aqyry ne boldy? Dıttegen jerge jetkende ülken balyqtyŋ qaŋqasy ǧana qalǧan. Ūsaq jyrtqyştar bar tättı etın talap jegen… Adam ömırı de sol ǧoi. Jas kezde bärı menıkı deisıŋ. Aqyry armanyŋnan da, alǧa qoiǧan maqsatyŋnan da ajyrap, jaǧalauǧa qaŋqa süirep şyǧasyŋ.***
Qazaqty jaqsy körem desem, senbeisıŋ. Jek körem desem, künähar bolam.
Qaragoz Simadil FB paraqşasynan
