Prezident sailauyna kımder tüsedı?
21 qazan künı Prezidenttıke kandidattardy tırkeu aiaqtalǧan bolatyn. Osy sailauda 6 kandidat tırkeldı. Odlardyŋ tızımı tömendegıdei:
| Kandidat |
Jasy |
Ūsynǧan qoǧamdyq bırlestık |
| Äbden
Qarakat Jaqsylyqqyzy |
48 jasta |
«Käsıbi äleumettık qyzmetkerlerdıŋ ūlttyq aliansy»
respublikalyq qoǧamdyq bırlestıgı |
| Äuesbaev
Nūrlan Satybaldyūly
|
65 jasta |
«Jalpyūlttyq sosial-demokratiialyq partiia»
respublikalyq qoǧamdyq bırlestıgı |
| Dairabaev Jiguli Moldahalyqūly |
67 jasta |
«Auyl» Halyqtyq-demokratiialyq patriottyq partiiasy»
qoǧamdyq bırlestıgı |
| Qajyken Meiram Zekeşūly |
61 jasta |
«Amanat» Qazaqstannyŋ käsıpodaqtar yntymaqtastyǧy»
respublikalyq käsıpodaqtar bırlestıgı |
| Toqaev
Qasym – Jomart Kemelūly |
69 jasta |
Halyqtyq koalisiia |
| Tūrsynbekova Saltanat Parhatqyzy |
56 jasta |
«Qazaq analary – dästürge jol» respublikalyq qoǧamdyq bırlestıgı |
Kandidattar qandai baǧdarlamalar ūsyndy?
Qūqyq qorǧauşy
Tūrsynbekova Saltanat öz baǧdarlamasyn qoǧamnyŋ jäne balalarymyzdyŋ bolaşaǧyn özgertuı tiıs reformalardy ūsynatynyn jariialady. Kandidat būl özgerıster el damuynyŋ jaŋa traektoriiasynyŋ bastapqy nüktesı boluy kerek dep esepteidı.
Saltanat hanymnyŋ baǧdarlamasy
5 negızgı tarmaqtan tūrady:
- Sot-qūqyqtyq reforma jäne qoǧamdyq qauıpsızdık.
- Bilık instituttaryn demokratiialandyru.
3.Azamattyq qoǧamnyŋ damuy.
- Otbasy institutyn nyǧaitu, halyqty äleumettık qorǧau.
- Biznestı jäne ekonomikalyq damudy qoldaudyŋ tūraqty qūqyqtyq tetıkterın bekıtu.
Kandidat qoǧam qairatkerı retınde «ädılettılık pen äleumettık teŋdıktı qamtamasyz etuge, balalardy, äielderdı, qarttardy jäne mümkındıgı şekteulı adamdardy qorǧau men qoldaudyŋ tiımdı ärı naqty tetıgın qūruǧa baǧyttalǧan maŋyzdy bastamalardy alǧa tartamyn» dep körsetedı.
Keşe
Qasym-Jomart Toqaev Prezidenttıke ümıtker retınde özınıŋ Respublikalyq qoǧamdyq ştabyna baryp
«Ädılettı Qazaqstan: bärımız jäne ärqaisymyz üşın. Qazır jäne ärdaiym» atty sailaualdy baǧdarlamasyn tanystyrdy. Kandidat öz baǧdarlamasynyŋ basty ideologiiasy – ädılettılık qaǧidaty ekenın basa körsettı. «Ädılettılık ideiasy bızdıŋ ärbır şeşımımızden, äreketımızden körınıs tabady. Bızdıŋ basty bailyǧymyz ben bäsekelestık basymdyǧymyz - adam...» dep, atap öttı.
«Jaŋa Qazaqstannyŋ» basty formulasy
«Adam memleket üşın emes, memleket adam üşın».
Toqaevtyŋ baǧdarlamasy üş qaǧidatqa negızdelgen:
Bırınşı qaǧida – ädılettı memleket. «Bız saiasi jaŋǧyrudy däiektı türde jalǧastyryp kelemız. Memlekettık apparattyŋ tiımdılıgın arttyramyz. Sot bilıgınıŋ täuelsızdıgın nyǧaitu. Qūqyq qorǧau salasynda tübegeilı reforma jürgızıp, armiiamyzdyŋ qorǧanys qabıletın arttyramyz. Bız jürgızgen konstitusiialyq reforma men institusionaldyq qaita qūrular Qazaqstannyŋ damuynyŋ tübegeilı jaŋa saiasi modelınıŋ negızın qalady,-dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Ekınşı qaǧida – ädılettı ekonomika. «Būl ädıl ekonomika qūrudy, halyqtyŋ, biznestıŋ jäne memlekettıŋ müddelerın teŋ qorǧauǧa negızdelgen resurstardy tiımdı paidalanudy bıldıredı», - dep atap öttı kandidat.
Üşınşı qaǧida - ädılettı qoǧam. Būl qaǧidat damyǧan äleumettık infraqūrylymdy jäne adam äleuetın ıske asyru üşın keŋ mümkındıkterdı qūrudy, ädıl äleumettık saiasatty jürgızudı közdeidı.
Osy kezdesude Qasym-Jomart Toqaev «Bız bärımız halyq aldynda jauap beremız. Būl bızdıŋ erekşe mümkındıgımız. Tübegeilı özgerıster men qataŋ şeşımderdıŋ uaqyty keldı. Basqa mümkındık bolmaidy. Bız elımızdı damu men progrestıŋ baǧanaly jolyna şyǧaruǧa, ädıl Qazaqstan qūruǧa mındettımız», - dep özınıŋ tarihi taŋdauyn jasauǧa şaqyrdy. Baǧdarlamanyŋ keşendı jäne halyqtyŋ barlyq toptaryna baǧyttalǧanyn atap ötuge bolady. Q.Toqaevty qoldaityn koalisiia qūramynda qazır 25 ke juyq qoǧamdyq bırlestık bırıkkenın atap ötken jön.
Meiram Qajykennıŋ baǧdarlamasynyŋ basty baǧyty – adam. Baǧdarlamanyŋ atauy
«Örkendeudıŋ negızı bırlıkte» dep atalady. Adam onyŋ tüsınıgınde är türlı qasietter men märtebeler: näresteden bastap egde jasqa deiın, äiel nemese er adam bolsyn; senuşı, agnostik nemese ateist; jūmyspen qamtylǧan nemese jūmyssyz, erekşe qajettılıkterı bar adamdar nemese zeinetker; jaldamaly jūmysşy nemese käsıpker. Baǧdarlama qabıletterdı damytu jäne olardy ömırde jüzege asyru üşın barlyq mümkındıkterge teŋ qol jetımdılıktı qūruǧa baǧyttalǧan. Meiram myrza jastarǧa erekşe nazar audarady – basty qūndylyqtary adamnyŋ bostandyǧy, qadır-qasietı men äl-auqaty bolyp tabylatyn qazırgı qoǧamdy kım qūruşy dep qaraidy. Jalpy kandidattyŋ baǧdarlamasy bırşama jan-jaqty ekenın aita ketken jön.
«Auyldan şyqqan jıgıt»
Jiguli Dairabaevtyŋ baǧdarlamasy dala demokratiiasynyŋ prinsipterı, joǧary ruhani-adami mädeniet, quatty agrarlyq sala jäne baquatty öŋırler tärızdı bızdıŋ basty ūlttyq artyqşylyqtardy barynşa ıske asyruǧa negızdelgen jaŋa Qazaqstandy qūruǧa baǧyttalǧan. Jiguli myrza babalar jolyn dala demokratiiasyn damytu dep tüsınedı. «Ol memleket basşysynyŋ pragmatizmı, ony qorşaǧan ortanyŋ danalyǧy, azamattyq qoǧamdaǧy ädılettılık üstemdıgı saqtaluyn, eŋ bastysy olardyŋ sauatty üilesımınıŋ qamtyluy tärızdı üş qarapaiym qaǧidadan» tūrady dep körsetken eken.
Dairabaevtyŋ baǧdarlamasy «Auyl» partiiasynyŋ saiasi platformasyna säikes keletının aitqan jön.
Özın oppozisiia dep sanaityn
«Jalpyūlttyq sosial-demokratiialyq partiia» atynan sailauǧa tüsken
Nūrlan Äuesbaev feisbuktaǧy äleumettık paraqşasynda özınıŋ sailaualdy ştabynyŋ jūmysty bastaǧanyn jariialady. Kandidat eldı bırlesuge şaqyra otyryp, naqty özgerısterge qol jetkızuge bolatynyn bıldırdı.
«Qūrǧaq sözben emes, naqty ıspen däleldeimız. Jemqorlyqtyŋ deŋgeiın tömendetu, jekelegen oligarhtardyŋ emes qatardaǧy qazaqstandyqtardyŋ äl-auqatyn köteru, qarausyz qalǧan auyldarǧa qoldau körsetu, damytu basty nazarymyzda» dep jazady oppozisiialyq kandidat. JSDP özın oppoziialyq dep ataǧanymen ol barlyq oppoziialyq küşterdı bıldırmeitının atap ötken jön. Qalǧan oppozisiia ökılderı bastary bırıkpedı nemese öz ortalarynan laiyqty kandidat ūsyna almady. Būl da qazırgı oppozisiianyŋ jaǧdaiy osy. Bıraq, bızge balamaly ideialar ūsyna alatyn oppozisiia instituty qajet.
Kandidat
Qaraqat Äbdennıŋ sailaualdy baǧdarlamasyn
https://abden.kz/ resursynda ornalastyrǧan. Qaraqat hanym osy sailaudaǧy negızgı ūstanymyn «Otbasyǧa, Qoǧamǧa, Otanyma ne keregın men bılemın!» dep jariialaǧan eken. Kandidattyŋ baǧdarlamasy äleumettık sipatta bolǧandyqtan otbasy, balalar, jastar men qariialarǧa baǧyttalǧan. «Ädemı qartaiu» — qazaq qariiasynyŋ armany. «Jasym kelgende saqalymdy saudaǧa salmasam, aqylşy bola alsam, eşkımnen tılenbesem» deidı. «Qazyna qariialarymyzdyŋ osy armanynyŋ ışınde qanşama äleumettık mäsele jatyr» dep, Qaraqat Äbden qarttarǧa jaǧdai jasamaqşy.
Küzdıŋ osy suyq künderı, kandidattarǧa ystyq bolatyn siiaqty. Kandidattar men olardyŋ jaqtastaryna sailauşylardy olarǧa dauys beruge ǧana emes, eŋ aldymen osy sailauǧa qatysuǧa ügıtteuı kerek. Ol üşın elektoratqa qolaily sözderdı jäne olardy halyqqa jetkızudıŋ tiımdı ädısterı men tetıkterın taŋdau maŋyzdy.
Al menıŋ oiymşa, elektorattyŋ eŋ basty sūranysy – ädılettılık. Äleumettık ömırde, ekonomikada jäne saiasatta. Onyŋ qamtamasyz ete alǧan küşke qoǧam senetını belgılı.
Eldos JŪMAǦŪLOV, saiasattanuşy
