Älem özerıp jatqanda qoǧamymyz özgermese, tarihtyŋ şaŋyna kömılıp qalady. Bıreudıŋ jetegınde jürıp küneltudıŋ keleşegı küŋgırt ekenın uaqyt körsettı. Endeşe tılşı mamandyǧynyŋ ırgesın bekıtıp, bügının baǧdarlap, keleşegın kemeldı etetın kez äldeqaşan kelgen. äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūllttyq universitetınıŋ Jurnalistika fakultetınde ötken döŋgelek üstelde ǧalymdar osyndai oi aitty. Nege?
Sebebı, sonau 2010-2011 jyldardan bermen qarai, Jurnalistika mamandyǧyn oqytatyn fakultetterdıŋ köptıgı, olardyŋ sanyn azaitu arqyly sapasyn köteru söz bolyp keledı. Bızdıŋ oiymyzşa, sanyn azaitu arqyly sapasyn köteru - dialektikanyŋ zaŋyna qaişy. Kerısınşe dialektikanyŋ san sapaǧa ainalady degen öz zaŋdylyǧy bar. Sondyqtan, elde syni oilai bıletın adamnyŋ, taldai bıletın mamannyŋ köptıgı jaqsy emes pe?
Sol köpke baǧdarly bılım berudı, oqytu ädıstemesın tüzeitın oidy oilaǧan abzal. Al jurnalistikany bıtırgen tülekterdıŋ mamandyq boiynşa qyzmet etuı, bolmasa basqa salaǧa auysyp ketuı basqa mäsele.
Prezidenttıŋ «Ädılettı Qazaqstan: bärımız jäne ärqaisymyz üşın» sailaualdy tūǧyrnamasyn talqylauǧa jinalǧan ǧalymdar oqu ornynyŋ ışındegı tılşılerdı daiyndaityn bölımnıŋ bolaşaǧyn nege söz ettı?. Öitkenı, eldıŋ kemeldenuın, äleumettıŋ älauqatyn qoǧam nazaryna ūsynyp otyru - sol tılşıler qauymynyŋ mındetı.
Mındettı mınsız atqaru üşın tereŋ bılım kerek ekenı anyq. Alaida sanyn azaitu, qysqartu arqyly sapany köteremız deu qanşalyqty qisyndy. Bızdıŋ elımızdıŋ ekonomikasynyŋ öndırıstık quatynyŋ damymauy, şikızat azba bailyqty tereŋ öŋdemei eksporttau, äleumettık jaǧdaidyŋ oŋalmauyna halyq sanynyŋ az boluy sebep desek qisynǧa kele me? Joq, kelmeidı. Būl önerkäsıptık ekonomikanyŋ dūrys jolǧa qoiylmauy, ıs önerınıŋ, ıskerlıktıŋ basynda jaltaq basşylardyŋ otyruy, jaǧympazdyqtyŋ, jalǧan esep berudıŋ saldarynan tuyndaǧan jaǧdai.
Auylşaruaşylyǧy qūrdymǧa ketkennen keiın amalsyz qalaǧa aǧylǧan adamdarǧa arnalǧan ırgelı jūmys oryndarynyŋ aşylmauy, olardy qaita oqytyp, jataqhanamen, baspanamen qamtamasyz etpeudıŋ äserınen tuyndady. «Auylşaruaşylyǧyn qūrdymǧa kettı» dep nege aityp otyrmyz. Jer kölemı jaǧynan toǧyzynşy oryndy ala otyryp, sol jerde egın egıp, mal baǧyp, basqa da auyldyq jerde döŋgeletuge bolatyn şarualardy ılgerılete almaǧan auyl tūrǧyndary igılıktı oilap, qalaǧa köştı. Esesıne qalalyq jerlerde baspana mäselesı bügınge deiın kürmeuı tarqatylmaǧan taqyryp bolyp qaldy.
Basylymdardan, telearnalardan san salanyŋ ǧalymdary men mamandary turaly aqparattar legı tūraqty körsetılmei, auyldaǧy tūrmys körınbei, änşıler, ärtıster turaly baǧdarlama köp bolǧannan keiın sol önımdı körıp, sıŋırıp ösken jastardyŋ jaŋa tolqyny änşı, ärtıs bolǧysy keledı. Būl közge körınbese de, bır-bırımen sabaqtasyp jatqan dünie. Aqparattyq qūraldar arqyly taratylyp, qalyptasyp jatatyn oi qūndylyqtary. Sodan qoǧamda aqparattyq-tehnikalyq, öndırıske qajettı mamandyqtarǧa baryp jatqandar sirek. Irı öndırıs oryndaryn salu üşın äuelı soǧan qajettı myqty mamandardyŋ şoŋyryn qalyptastyru qajet.
Memleket basşysy elımızde osyndai mäselelerdıŋ qordalanyp qalǧanyn aitty. Halyqqa mümkındıkter beretın jäne örkeniettı eldı bırge qūruǧa şaqyrdy. Ol: «Bızdıŋ bır ǧana maqsatymyz bar. Būl – Ädılettı Qazaqstandy qūru. Şyndyǧyn aitqanda, elımızde äleumettık salada, ekonomika men saiasatta köptegen jüielı mäsele qordalanyp, azamattardyŋ memleket pen bilıkke degen senımsızdıgı arta tüstı. Būl memleketımızdıŋ tūraqty damuyn tejeidı, ūlttyŋ jasampazdyq mümkındıkterın şekteidı.
Sondyqtan memlekettık saiasatymyzda ädılettılık ideiasy eŋ maŋyzdy boluy tiıs. Bızdıŋ bükıl ūlttyq ideologiiamyz Ädılet ideiasymen sıŋetın bolady. Bız qabyldaǧan ärbır şeşımnıŋ, ärbır äreketımızdıŋ negızınde ädıldık ideiasy bolady. Bızdıŋ basty bailyǧymyz ben bäsekelestıkte artyqşylyǧymyz – adamdar. Sondyqtan bız «adam memleket üşın emes, memleket adam üşın» degen formulany berık ūstanatyn bolamyz. Ädıl Qazaqstandy qūru üşın bız özara bailanysty üş qaǧidaǧa negızdelgen jaŋa memlekettık saiasatqa köşemız», - dedı. Sondyqtan, būl maqsat ärbır otandasymyzdyŋ maqsaty bolu kerek.
Nūrlan ASQARŪLY,
äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetı
Jurnalistika fakultetınıŋ aǧa oqytuşysy,
äleumettık ǧylymdarynyŋ magistrı
Ūqsas jaŋalyqtar
