Baspana, ınjenerlik ınfraqurylym, elektr júıeleri, qalany abattandyrý, jol jóndeý jumystary, jabaıy saýda men ózge de ózekti máseleler tóńireginde Óńirlik kommýnıkaııalar alańynda ótken brıfıngte Taldyqorǵan qalasynyń ákimi Áset Masabaev baıandady. Qala ákiminiń buqaralyq aqparat quraldary ókilderine 2022 jylǵy atqarylǵan jumystardyń nátıjelerin tanystyryp, aldaǵy jylǵa josparlarymen bólisti.
Qala ákiminiń málimdeýinshe, ákimshilikke kelip túsken barlyq máseleler sheshimin tabýda.
Búgingi kúnge kópshilikti tolǵandyratyn eń bir ózekti másele – baspana máselesi. Búgingi kúni oblys ortalyǵynda baspana kezeginde 15 myńǵa jýyq azamat tirkelgen. Kópshilik óz kezegin kútip,baspanaly bolýǵa nıet etip júrgende, keı nıeti teris azamattar óz paıdasyna qyzmet etken. Máselen, búgingi kúnge deıin Taldyqorǵanda myńǵa jýyq páter zańǵa qaıshy qoldanysqa berilgen.
«Zań talaptaryn buzyp qoldanysqa berilgen 1 026 páterdiń 210 memlekettik organdardyń balansyna berilse, 147 fakt boıynsha Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl qyzmetiniń arnaıy tekserýinde.
Búgingi kúni turǵyn úı komıssııasymen 457 ótinim qaralyp, olardyń 223 oń sheshimin tapty, 107 ótinim boıynsha is sot qaraýyna joldandy. Basqa ótinimder berilý barysynda taǵy da qaralyp, ýaqytyly sheshimder shyǵarylmaq », - dedi Taldyqorǵan qalasynyń ákimi.
Páterdi ıelený bir bólek, onyń sapasy múlde bólek másele. Qala basshysy Áset Masabaevtyń aıtýynsha, ákimshilikke osy máselege qatysty kóptegen aryz-shaǵymdar túsedi.
«Jylytý maýsymy bastalǵan sátten jylý júıelerine qatysty kóptegen aryzdar tústi. Basty sebep merdigerler iske qosqan jylytý júıeleriniń jumysynyń nasharlyǵy. Máselen, Bolashaq shaǵyn aýdanynyń №12,13,14 turǵyn úıleriniń jylytý júıeleri bitelgen, osy sebepten jylý toǵyzynshy qabattan joǵary kóterile almady. Osy máselege qatysty barlyq aryzdar qaralyp, 23 kópqabatty úıde oryn alǵan aqaýlar jóndeldi», - deıdi ákim.
Taǵy bir mysal. Ótken jyly Birlik shaǵyn aýdanynda iske qosylǵan eki turǵyn úıde qarasha aıynda tehnıkalyq qabatta ystyq sý krany isten shyǵyp, 9 páterdi sý basty. Bul aqaýdy merdiger kompanııa kepildik mindettemisi esebinen ózi qalpyna keltirip, jóndeý jumystaryn júrgizdi.
Jańa baspanalardyń sapasy máselesi búginde bizdiń basty nazarymyzda deıdi qala ákimi. Osy sebepten qurylys normalaryn buzǵany úshin 3 merdigerge 2,5 mln.teńge qarajat kóleminde ákimshilik salyq salynǵan. Bir merdiger, «Lıder NK» JShS múlde lıenzııasynan aıyryldy.
Turǵyndar men BAQ ókilderi arasynda apatty baspanalar máselesi de kóp talqyǵa túsedi. Taldyqorǵanda jalpy sany 114 páteri bar 15 apatty turǵyn úı bar.
Áset Masabaev bul baspanalar jaıynda: «Ótken jyly qalanyń turǵyn úı fondyn jańartý baǵdarlamasy aıasnda Kıvılev kóshesi boıyndaǵy 4 turǵyn úı ıeleriniń máseleleri sheshildi. 2023 jyly qalǵan 82 páter ıesine jalpy somasy 1,2 mlrd.teńge qarajatqa jańa páterler alýdy josparlap otyrmyz», - dep atap ótti.
Bıylǵy jyly Álimjanov kóshesindegi eki 60 páterli turǵyn úı qoldanysqa berilmek. Páterler aǵymdaǵy jyldyń aqpan aıynda bólinedi.
«Odan bólek jańa páterlerge maýsym aıynda 1000-nan astam taldyqorǵandyq qol jetkizbek. Jalpy eseppen 35 turǵyn úıdi el ıgiligine tapsyrylmaq. 2023 jyly Taldyqorǵanda jeke qurylys kompanııalary esebinen 275 páterli 6 kópqabatty turǵyn úı qoldanysqa engiziledi. Sondaı-aq, 9 shaǵyn aýdanda 218 páterli 6 úıdiń qurylysy bastalady», - deıdi Taldyqorǵan qalasynyń ákimi.
Taldyqorǵanda kógildir otynǵa qosylý jumysy qaýyrt júrgizilýde. Qańtar aıynyń aıaǵyna deıin Úıtas saıajaıynyń turǵyndary da tabıǵı gazǵa qol jetkizedi. Eki myńǵa jýyq turǵyn úıge kógildir otyn qoljetimdi bolady.
«2022 jyldyń qyrkúıeginde bastalǵan 8-shaǵyn aýdanǵa gaz qubyryn tartý jumystary ústimizdegi jyldyń naýryz aıynda aıaqtalyp, 16 turǵyn úı kógildir otynǵa qosylýǵa múmkindik alady. Bıyl 2 nysan boıynsha jobalaý jumystary óz máresine jetpek, onyń biri qalany gazdandyrýdyń negizgi jobasyna enbegen jeliler men Moınaq aýylyndaǵy jeliler qurylysy», - dep atap ótti Áset Masabaev.
Aıta ketý kerek, áli de 4 myńǵa jýyq kógildir otynmen qamtylmaǵan jer telimderi bar. Bul Qaratal, Qyzyltas, Merekelik, Balyqty, Sarybulaq, Almaly, Aybulaq, 1-bólim saıajaı qaýymdastyqtary. Oblystyq energetıka basqarmasynyń málimetinshe, bul ýchaskelerge gaz tartý boıynsha jobalaý jumystary bıyl bastalmaq.
«Oblys ákiminiń tapsyrmasyna sáıkes, tabıǵı gazǵa qosylý qunyna monıtorıng júrgizildi, anyqtalǵandaı qazandyq qunyn qosa eseptegende kógildir otynǵa qosylý quny 450 myńnan 600 myń teńgeni quraıdy. Qosylý qunyn tómendetý úshin búgingi kúni «Jetisý Gaz Servıs» kommýnaldyq memlekettik mekemesi arqyly montajdaıtyn mekemelermen arnaıy kelisimshartqa otyrý syndy usynystar qaralýda. Konsorıým kelisimshartyna sáıkes barlyq qajetti materıaldar óz qunyna sáıkes satylatyn bolady. Bul jumys qosylý qunyn 25-30 paıyzǵa tómendetpek. Sondaı-aq, kommýnaldyq mekeme arqyly qajetti materıaldar men qazandyqtar bólip tóleý arqyly satyp alýǵa múmkindik berilmek», - dep túsindirdi qala ákimi.
Kóppáterli turǵyn úıler, mektepter, ákimshilik ǵımarattardyń qurylysynyń tabıǵı ósýin eskere otyryp, jylý qýatynyń tapshylyǵy kútilýde, onyń aldyn alý úshin Taldyqorǵan qalasyn jylýmen jabdyqtaýdy damytýdyń 2038 jylǵa deıingi shemasyn ázirleý qajet.
«Biz bul jumysty «Qaznıpıenergoprom ınstıtýty» jáne «Qazaq santehproekt» JShS-larymen birlesip bastadyq. Bul shema «Baskýat» qazandyǵynyń júktemesin azaıtýǵa, magıstraldyq jylý jelilerin aınalyp ótýge, aldaǵy 15 jylǵa arnalǵan jylý júktemesi boıynsha qalanyń damýyn anyqtaýǵa múmkindik beredi. Jalpy, bul bizge jylýmen jabdyqtaýdyń jańa kózderi men jylý joldaryn keńeıtý nemese salý qajettigin taǵy bir márte anyqtaýǵa múmkindik beredi», - deıdi Áset Masabaev:
Taǵy bir asa mańyzdy másele – taza aýyz sýmen qamtý. 2023 jyly Taldyqorǵanda 85,2 km sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelilerin salý josparlanǵan
«Aǵymdaǵy jyldyń 2-jartyjyldyǵynda 141 kóshede uzyndyǵy 71 km sý jáne káriz jelilerin salý jónindegi joba iske asyrylady. Sondaı-aq, Ulan áskerı qalashyǵynda, Jastar1/1 jáne Erkin aýylynda jelilerdi salý jáne rekonstrýkııalaý qolǵa alynady. Aybulaq saıajaıynda sýmen jabdyqtaý jelileriniń jumysy tolyǵymen aıaqtalyp, 700-ge jýyq turǵyn taza sýmen qamtamasyz etildi. Sonymen qatar, naýryz aıynda Qyzyl tas jáne Qaratal saıajaıynyń 6 myńǵa jýyq turǵyny taza aýyz sýǵa qol jetkizedi», - dep habarlady spıker.
Jol máselesine toqtalsaq, búgingi kúni Taldyqorǵan joldarynyń 82% qanaǵattanarlyq jaǵdaıda.
2022 jyly oblys ortalyǵynyń 45,4 shaqyrymy jóndeldi. Qalanyń 20 kóshesinde 10,5 km jańa jol salyndy. Degenmen, 12 kóshede 7,8 km jospardan artta qalýshylyq bar. Munyń sebebi - keıbir merdiger uıymdardyń jumysyna salǵyrttyǵy.
Máselen, ortasha jóndeý boıynsha sharttyq mindettemelerin oryndamaǵan «Iarýs» JShS jáne «StroıProekt-21» JShS merdigerleriniń isteri sot qaraýynda.
«Bıylǵy jyly jalpy 18,3 km jańa jol salý jáne 67,3 km jol jóndeý josparlanýda. Qurylys Jastar-1, soltústik-batys jáne 8,9 shaǵyn aýdandarynda josparlanýda. Jóndeý jumystary Shyǵys jáne ońtústik-shyǵys aýdandarynda, Ótenaı, Eńbek aýyldyq okrýgterinde josparlanǵan. Aybulaq jáne Sarybulaq saıajaılarynda 43 kóshege qıyrshyq tas jabyny qamtamasyz etilmek», - deıdi Taldyqorǵan qalasynyń ákimi Áset Masabaev.
Taldyqorǵanda kólik júrgizýshileriniń jol erejelerin saqtaýyn qamtamasyz etip, joldaǵy qaýipsizdik máselesin qadaǵalaý maqsatynda 5 kóshede «Sergek» beınebaqylaý kameralary ornatylǵan bolatyn. Olar: Balpyq bı – Jansúgirov, Úshtóbe tas jolynyń Batys bóligi men Almaty tas jolyna shyǵa beriste, Jansúgirov kóshesindegi Polıtehnıkalyq kolledj janynda jáne Birjan sal men Gaýhar ana kósheleriniń qıylystarynda ornalasqan.
«Komıssııanyń sheshimimen qosymsha jol-kólik oqıǵalary jıi tirkeletin ári qaýipti jol ýchaskelerine qosymsha 30 «Sergek» kamerasyn,100 jalpy baqylaý kameralaryn, 25 jyldamdyqty qadaǵalaýǵa arnalǵan beınekameralar ornatý máselesi sheshildi», - deıdi ákim.
«Kommerııalyq maqsattaǵy paıdalanylmaǵan jerlerge keletin bolsaq, qalanyń ońtústik-batys bóliginde 1997-2021 jyldar aralyǵynda qoldanysqa berilip, ıgerilmegen 110 jer telimi anyqtaldy. Anyqtalǵan zań buzýshylyqtarǵa qatysty tıisti shara qabyldaý úshin aqparat oblystyq Jer resýrstaryn basqarý departamentine joldandy», - dep atap ótti oblys ortalyǵynyń ákimi Áset Masabaev.
Aǵymdaǵy jyly qalany abattandyrý jumysyna da kóp kóńil bólinedi.
Aldabergenov, Jeltoqsan, Nazarbaev prospektisi men Eńbek aýylynda jańadan 4 skver salynady. Qaıta qurý jáne jóndeý jumystary 2 saıabaqta júrgiziledi, bul ortalyq saıabaqtyń eski bóligi jáne Jastar parki. Barlyq saıabaqtar men skverlerde avtomatty sýarý júıesin, vorkaýt aımaǵyn salý, oryndyqtar men maf ornatý, jasyl jelekterdi otyrǵyzý qarastyrylǵan.
Aýyldyq okrýgter de nazardan tys qalmaıdy. 2022 jyly Eńbek aýylynda shaǵyn fýtbol alańy men balalar alańqaıy salynady. Qala mańyndaǵy, Jastar-2 turǵyn kesheninde jáne Moınaq aýylynda balalar alańdary salyndy, al Ótenaı aýylynda jumys istep turǵan shaǵyn fýtbol alańyna jóndeý jumystary júrgiziledi. Sondaı–aq, Jastar-2 shaǵyn aýdanynda 330 sharshy metr aýmaqty quraıtyn 380 oryndyq jańa meshit salynady.
Aǵymdaǵy jyly qurylys jumystary qarqyndy júrgiziledi. Oblys ortalyǵynda 1,3 gektar aýmaqty quraıtyn Muz alańynyń qurylysy bastalady. Ol 2023 jyldyń shilde aıynda jospar sáıkes aıaqtalady. Odan bólek, Voleıbol kesheniniń qurylysynyń jobasy jasalýda. Keshen 6 shaǵyn aýdanda 1,2 gektar aýmaq jerdi qamtymaq.
«Jaıly mektep» baǵdarlamasy aıasynda qalada 4 jańa mektep qurylysy josparlanǵan, olar Jastar-2 shaǵyn aýdany, Kóktal, Batys shaǵyn aýdany men qalanyń Shyǵys bóliginde ornalasady. Jańa mektepterdiń qurylysy qalanyń ózge mektepteriniń júktemesin azaıtyp, oqýshylarǵa sapaly bilim alýǵa múmkindik berýge baǵyttalǵan.
Baspasóz brıfıngin qorytyndylaı kele, Áset Masabaev 2023 jyly barlyq baǵyttaǵy jumystar oń qarqyn alyp, kóterilgen árbir másele óziniń jeke baqylaýynda bolatynyn jetkizdi.
