Ziialy qauym Prezident atyna hat joldady, dep habarlaidy "Adyrna" tılşısı.
Bırqatar ziialy qauym qarqyndy türde damyp jatqan dıni-radikaldy baǧyttarǧa qarsy. Memlekettıŋ güldenıp jatqan sätınde qoǧamǧa kez kelgen salafitterdıŋ, gülenşılerdıŋ, süleimenşılerdıŋ, qūranitterdıŋ, sofylardyŋ sondai-aq özge de dıni sekta ökılderınıŋ kırıp ketpeuın qadaǧalau kerek deidı olar. Bügınde qoǧam dertıne ainalǧan terıs dıni aǧymdar islam dını atyna kır keltırıp otyrǧanyn basa aityp, el aǧalary Prezidenttıŋ atyna hat joldady.
QR Prezidentı Q.Toqaev myrzaǧa, QR Parlamentı Senatynyŋ töraǧasy M.S.Äşımbaev myrzaǧa, QR Parlamentı Mäjılısınıŋ töraǧasy E.J.Qoşanov myrzaǧa, QR Bas prokurory B.Asylov myrzaǧa QR Ūlttyq qauıpsızdık komitetınıŋ Töraǧasy E.A. Saǧymbaev myrzaǧa
Aşyq hat!
Elımızde dıni-radikaldyq baǧyttar küş alyp keledı. Soŋǧy kezderı tıptı qarqyndy türde damuda. Oǧan dälel - ūlttyq qūndylyqtarymyz, ūlttyq erekşelıkterımızge airyqşa şabuyldar jasalyp jatqany. Būdan bylai memleket tarapynan naqty şaralardy qolǧa almasa, mülde keş bolatyny sözsız. Onyŋ üstıne Özbekstan men Qyrǧyzstan salafittık-uahabittık jat ideologiiaǧa tyiym saludy qolǧa aldy. Özbekstan tıptı zaŋ şyǧaryp ülgerdı. Eger bızdıŋ elımızde de memleket naqty zaŋ qabyldamasa, körşı elderdegı terıs dıni aǧym ökılderı Qazaqstanǧa qarai aǧylady. Sondyqtan Memleket tarapynan zaŋ qabyldau jönınde şeşım şyqqany köpşılık tarapynan qoldau tauyp otyr. Osy künderı tuystar, jastar, tıptı bır otbasy müşelerı dın mäselesımen bır-bırımen arazdasyp, bır dastarqan basyna otyra almaityn jaǧdaiǧa jettı. Būl ūltty bölşekteu saldary ūlttyq qauıpsızdıkke de orasan zor nūsqan keltırmek. Memlekettık qyzmettıŋ kez kelgen türınde salafitterdıŋ, gülenşılerdıŋ, süleimenşılerdıŋ, qūranitterdıŋ, sofylardyŋ sondai-aq özge de dıni sekta ökılderınıŋ kırıp ketpeuın bilık qatal qadaǧalauy tiıs. Terıs dıni aǧymdar islam dını atyna kır keltırıp otyrǧanyn da basa aituymyz kerek. Alda qaita qaralatyn zaŋ jobasyna ǧalymdar, ūstazdar, aqyn-jazuşylar, jurnalister, öner adamdary, jalpy, qoǧam belsendılerı özıŋızge tömendegıdei ūsynystar joldaidy: 1. Qoǧamdyq oryndarda niqab, paranja (bettı tolyqtai bürkep jauyp) kiıp jüruge tyiym salynsyn; 2. Salafilık belgıdegı mūrtsyz saqal qoiuşylar, qysqa balaqtylar qataŋ qadaǧalauǧa alynsyn; 3. Memlekettık organdardyŋ, sol mekemege qarasty jartylai memlekettık ūiymdardyŋ dıni ügıt-nasihatpen ainalysuyna tyiym salu qajet. Sebebı qandai baǧyttyŋ naqty dūrys ekenın bılmesten-aq ärbır mekeme özderınşe nasihattyq jūmystar jürgızedı. Būl zaŋǧa qaişy. Köŋılı taza, nietı dūrys jas tolqyn özderı de sonysyn tüsınbei arandatuşy toptardyŋ qarmaǧyna topyrlap tüsıp jatyr. Dıni aǧymdardyŋ müddesın kökseitın memlekettık qyzmetkerler bar bolsa, olar qyzmetten ketuı tiıs. 4. Äleumettık jelıdegı ärtürlı dıni aǧymdardyŋ ūlttyq ideologiiaǧa qauıp töndıretın ügıt-nasihattaryna toqtam jasaǧan jön. Äsırese, äleumettık jelılerdegı terıs dıni aǧymdarǧa jasalǧan ügıt-nasihattar qataŋ qadaǧalanuy tiıs. Äleumettık jelıdegı uaǧyzdar tekseruden ötuı qajet. 5. Ärtürlı dıni aǧymdarǧa syrt elderden qoldau jasalyp otyr. Olardyŋ qarjy közderın anyqtap, şetten qarjylandyru joldaryna tyiym salynuy kerek. Ūlttyq qauıpsızdık komitetı batyl äreket jasauyn talap etemız. 6. Soŋǧy 30 jylda ūlttyq ideologiianyŋ ornyn dıni ideologiia basyp, jastar öz tamyrynan, öz tegınen, ūlttyq bolmysynan jerıp jatyr. Sol sebeptı ūlttyq qūndylyqtardy damytatyn arnaiy memlekettık baǧdarlama qabyldanuy qajet. Sonyŋ aiasynda jüielı, naqty jūmystar jürgızıluı kerek. 7. Eldı damytatyn, kögertetın – dın emes, ǧylym men bılım. Ǧylym men bılımge jastardy tartudyŋ, qyzyqtyrudyŋ ädıs-täsılderı zerdelenıp, ǧylym men bılım salasyn nasihattaityn jobalar jüielı ıske asuy tiıs. 8. Bügınde ideologiia salasy bos qalǧandyqtan, onyŋ ornyn ärtürlı dıni aǧym jetekşılerı, uaǧyzşylar toltyruda. Blogerler men änşıler, uaǧyzşylar jastar elıkteitın tūlǧalarǧa ainalyp otyr. Sonyŋ ornyn eldı naqty damytatyn ǧalymdar, tarihşy-etnograftar, käsıpkerler, jalpy, eŋbek adamdary basuy tiıs. Osy baǧytta jobalar arnaiy ıske asyrylyp, barlyq BAQ ūiymdasqan türde jūmyldyryluy kerek. 9. Elımızde jyl saiyn meşıtter qarqyndy türde salynyp jatyr. Kei jaǧdaida būl qūrylys jūmystaryna memlekettık qoldaudyŋ da bar ekenı sezıledı. Būdan ärı meşıtterdıŋ ornyna balabaqşalar men mektepter, universitetter (jataqhanalar) salynuy kerek. Balabaqşa jetıspeidı, kezekte tūrǧandardyŋ sany esepsız. Mektepte balalar 2-3 auysymda oqidy. Universitetterdıŋ jataqhana mäselesı de öte özektı. Studentterdıŋ tek 1-kursta oqityndary ǧana jataqhanada jatuǧa mümkındıgı bar. Byltyrǧy jylǧy esep boiynşa Almaty qalasynda sol 1-kurs studentterınıŋ nebärı 40 paiyzy jataqhanamen qamtylǧan. Al meşıtter aptasyna bır kün ǧana, onyŋ özınde sol jūma künınıŋ tüs mezgılınde ǧana paidalanylady. Al ǧylym men bılım aluy tiıs jastar päteraqysyn töleu üşın oqudyŋ ornyna jūmys ısteuge mäjbür bolyp otyr. Tolyq bılım alu üşın olardy tolyqtai jataqhanamen qamtamasyz etu qajet. Käsıpkerlerdı osy baǧyttaǧy qūrylys jūmystaryna yntalandyrǧan jön. Memleket tarapynan qoldau qajet. 10. Memlekettık mekemelerde (M.Tazabekov bır kezde qūqyq qorǧau organdarymen kezdesu ötkızdı), universitetterde, mektepterde (äsırese, sport mektepterınde) dın ökılderımen kezdesuler ötkızuge tyiym salynuy qajet. Olardyŋ ornyna tarihşy-etnograftarmen, ǧalymdarmen, eŋbek adamdarymen kezdesulerdı köbeitken dūrys. Atauly mekemelerde dıni räsımder, dıni ıs-şaralar ötuıne de tyiym salynuy kerek. Aş qūrsaq studentterge jataqhanada auyzaşar jasap berıp, uaǧyzşylar öz aǧymynyŋ qaqpanyna op-oŋai tüsıredı. Bügınge deiın osy jaǧdai qalyptasyp otyr. Är auylda ekı meşıtten. Ekeuı de bos qaŋyrap tūrady. Tek jūma künı tüste bıreuıne ǧana kısıler jinalady. Al sol auyldarda mädeniet oşaqtary joq. Jol naşar. Qauıpsız bassein joq. Jyl saiyn jazda balalar suǧa aǧyp, özenderge batyp ketıp jatyr. 11. Talim tv, “Halyq arna” siiaqty telearnalar jabylyp, onyŋ ornyna ǧylym men bılım turaly telearnalar köptep aşyluy qajet. Memlekettık aqparat qūraldaryndaǧy (“Qazaqstan”, “Qazaq radiosy” siiaqty ) dıni baǧdarlamalar jabylyp, ornyn ǧylym turaly jobalar basuy kerek. Būl baǧdarlamalar qazırdıŋ özınde zaŋǧa qaişy jūmys ıstep tūr. Memleket dınge qarajat salmauy kerek. Dın uaǧyzdary tek meşıt pen medresede ǧana aityluyn jıtı qadaǧalau qajet. 12. Meşıtterge sadaqadan, zeketten tüsetın qarajattarǧa aşyq jüie arqyly baqylau ornatyluy qajet. Sebebı eldıŋ qarajaty qandai da bır terroristık ūiymdardy, radikaldyq toptardy qarjylandyruǧa jūmsaluy äbden mümkın. Halyqtyŋ da meşıtke berıp jatqan öz qarajattarynyŋ qalai jūmsalyp jatqanyn körıp-bılıp otyruǧa tolyqtai qūqyǧy bar. 13. Sport salasyndaǧy salafitterdı anyqtap, qataŋ baqylauǧa alu kerek. Sporttaǧy salafitter daiyndyqtan ötken «halifat äskerlerı» ekenın jaqsy tüsınuımız kerek. Sport salasyndaǧy äsıredınşıldıktı toqtatu üşın jas sportşylarǧa ūlttyq qūndylyqtyŋ dänın egu kerek jäne qoǧamdyq sport türın damytyp, auyldarda sport keşenderın köptep saludy qolǧa aluymyz tiıs. 14. Türmedegı salafizmnıŋ damuyna toqtau salynuy tiıs. Abaqtyda tärbie qūraly retınde ūlttyq qūndylyqtar negızge alynǧany jön. Türmedegı salafittık aǧym ökılderı de dap-daiyn «halifaat äskerlerı» ekenın bır sät te esten şyǧarmau kerek. Būl – ūlttyq qauıpsızdıkke tönıp tūrǧan ülken qauıp. Osy künı türmedegı namazhandar abaqtyǧa qamalǧan pedofilder men qyz zorlauşylardy qorǧaularyna alyp, qamqorlyq jasaityndyqtary da aşyq aityla bastady. 15. Äskeriler arasynda da äsıredınşılderdıŋ paida bolǧany jaily aqparattar tarap jür. Polisiia, keden qyzmetkerlerı, jalpy qūqyq qorǧau salasy boiynşa mamandardyŋ, äskerilerdıŋ arasynda profilaktikalyq jūmystar jürgızılıp, qataŋ tyiym salynyp, qadaǧalau kerek. Onyŋ ornyna, ūlttyq tarih pen salt-dästürı, batyrlar jyrlaryn oqytyp, olardyŋ boiyna otansüigıştık qasietterdı damytuǧa köŋıl bölınuı tiıs. 16. Dıni kıtaptar qaita süzgıden ötıp, zerttelıp, saraptalyp qana ūsynyluy kerek. Radikaldyq ideialar tarap jürgen kez kelgen kıtaptyŋ kıtap dükenderındegı satylymy toqtatylyp, kıtaphanalardan da joiyluy kerek. 17. Oŋ men solyn tanymaityn, 18 jasqa tolmaǧan jastardyŋ meşıtke baruyna qataŋ tyiym salynuy kerek. Mektep jasyndaǧy balalar mekteptegı bılımdı bırınşı orynǧa qoiuy kerek. Tiısınşe medreselerge şäkırtterdı mektep baǧdarlamasyn oqyp şyqqannan soŋ ǧana qabyldaityn jaŋa jüie qajet. Sebebı medresede dınge basa nazar audarylyp, adamǧa qajettı jalpy bılım dūrys oqylmai qalady. Sondyqtan, moldalar sanaǧa syimaityn, qisynsyz uaǧyzdar aitady. 18. İmamdardyŋ bılım deŋgeiın är kez köterıp otyru qajet. Olarǧa otandyq tarih, salt-dästür, folklor jäne taǧy basqa ūlttyq qūndylyqtar turaly oqytyluy kerek. Jaratylystanu ǧylymdary boiynşa da kurstardan ötıp, sauattylyqtaryn arttyru qajet. Özbekstanda 1990-şy jyldary şetelden bılım aluǧa tyiym salynǧan eken. Bızge de imamdardyŋ şet elderde dıni bılım aluyna şekteu qoiyluy kerek. 19. Äielderdıŋ qūqyqtyq märtebesın köteru. «Talaq» ūǧymy boiynşa äielderdıŋ äleumettık qūqyqtary taptaluda. Olardyŋ tızımı jasalyp, densaulyǧy teksereluı kerek. Memleket em-dom jäne psihologiialyq kömek körsetuı qajet. «Talaq» aityp qyzdardy tastap ketetın er-azamattarǧa qoldanylatyn jaza küşeitıluı tiıs. Meşıttegı nekeler tek memleket beretın neke kuälıgı arqyly ǧana qataŋ jürgızılgenı jön. Talaq etu saldarynan zardap şekken analardyŋ balalaryna da qoldau jasaluy kerek. Balalaryna psihologiialyq kömek körsetken jön. 20. Elımızde qalyptasyp otyrǧan dıni ahualdyŋ jaǧdaiy öte kürdelı. Sol sebeptı Mädeniet jäne aqparat ministrlıgınıŋ qūramyndaǧy Dın ısterı komitetın bölıp alyp, jeke-dara derbes Dın ısterı agenttıgın qūru kün tärtıbınde tūr. Bügınde Dın ısterı komitetındegı qyzmetkerlerdıŋ zaiyrly ūstanymdaryna kümänmen qarauşylar da kezdesedı. Dın ısterı agenttıgınde bılıktı ärı mınezdı basşy jäne zaŋǧa sai zaiyrlyq ūstanymdy tu etetın mamandar qyzmet etuı tiıs. Ol jerde qandai da bır aǧymdar müşelerınıŋ kırıp ketıp, öz müddelerın jüzege asyruyna mümkındık berılmeuı tiıs. Osy jerde zertteuler, saraptamalar, jobalar äzırlenıp, oqytu jūmystary jürgızıluı kerek. Älbette, mūndaǧy mamandar joǧary deŋgeidegı daiyndyqtan ötkızılıp, ünemı sūryptalyp, aimaqtaǧy äkımdıkterge basqarma basşylyǧyna ūsynylyp otyruy tiıs. 21. Bügınde elımızde jekemenşık dıni balabaqşalar sany artyp otyr. Jasyryn dıni tälım-tärbie beredı. Balalarǧa arnalǧan dıni qaiyrymdylyq mekemelerı de köp. Äleumettık jaǧdaiy qiyn ata-analardyŋ barlyǧy derlık osyndai qaiyrymdylyq mekemelerge balalaryn beredı. Būl mekemeler türkiialyq dıni aǧymdar tarapynan qarjylandyrylady. Radikaldyq aǧymdar jetımder üiın de aşyp, balalardy dın arqyly tärbieleudı jüielı qolǧa alǧaly da ondaǧan jyl boldy. Qaŋtar oqiǧasynda qaraqşylyq jasaǧan da, äskermen qaqtyǧysqa tüsken de solar boluy mümkın. 22. Osy künderı uaǧyzşylar tarapynan qazaqtyŋ dombyra siiaqty aspaptaryna, ūlttyŋ qasiettı ūǧym-tüsınıkterıne tıl tigızu jiılep kettı. Ūlttyq qūndylyqtarymyzǧa tıl tigızu, kez kelgen balaǧattau türlerı, ruhani mädenietterımızge baǧyttalǧan kez kelgen şabuyl zaŋ aiasynda tyiym salynyp, joǧary tölemdı aiyppūl negızınde jazalanuy tiıs. Qoryta kele, Mūhtar Äuezovtyŋ “El bolamyn deseŋ, besıgıŋdı tüze” degen ūlaǧatty sözın esımızge alǧymyz keledı. Būl sözdıŋ astarynda ūlttyq tärbienı ūlyqtau kerektıgı turaly ülken män bar. Balabaqşadan bastap ūlttyq qūndylyqtardy, ǧylym men bılımdı nasihattap, jas tolqynnyŋ boiyna sıŋıretın auqymdy jobalar, ırgelı jūmystar jürgızıluı kerek. El bolaşaǧy üşın bügın äreket jasamasaq, erteŋ mülde keş bolmaq. Qol qoiuşylar: Töregeldı Şarmanov, ŪǦA akademigı, m.ǧ.d., professor, Qazaq taǧamtanu akademiiasynyŋ Prezidentı Dosmūhamed Kışıbekov, ŪǦA akademigı Orazaly Säbden, Qazaqstan ǧylymdar odaǧynyŋ Prezidentı, QR Memlekettık syilyqtyŋ iegerı, akademik Ermūrat Bapi, QR Parlament mäjılısınıŋ deputaty, jurnalist, qoǧam belsendısı Qazybek İsa, QR Parlament mäjılısınıŋ deputaty, aqyn Abzal Qūspan, QR Parlament mäjılısınıŋ deputaty, zaŋger Rinat Zaiytov, QR Parlament mäjılısınıŋ deputaty, aitysker aqyn Samat Nūrtaza, QR QR Parlament mäjılısınıŋ deputaty Baian Raqyşev, ŪǦA akademigı Iаsin Ūzaqov, Keŋes Odaǧynyŋ eŋbek sıŋırgen önertapqyşy, akademik, t.ǧ.d., professor Hangeldı Äbjanov, ŪǦA akademigı, tarih ǧylymynyŋ doktory, professor Tynyştyqbek Äbdıkäkımūly, aqyn, QR Memlekettık syilyqtyŋ iegerı Zeinep Ahmetova, jazuşy-etnograf Baǧdat Müptekeqyzy, etnograf, «Qyran» bürkıtşıler federasiiasynyŋ atqaruşy direktory Tölegen Bükırov, t.ǧ.k., QR Qūrmettı metallurgı, Qaraǧandy oblysy jäne Jezqazǧan qalasynyŋ Qūrmettı azamaty Sūltanälı Balǧabaev, jazuşy, dramaturg, QR Eŋbek sıŋırgen qairatkerı Babaqūmar Qinaiatūly, etnoraf, tarih ǧylymynyŋ kandidaty Äbdıraşit Bäkırūly, etnograf, filosof Berdaly Ospan, etnograf, mädeniettanuşy, muzykant Mūhtar Taijan, saiasatker, ekonomist Sūltan-Han Aqqūly, alaştanuşy, älihantanuşy-ǧalym, halyqaralyq jurnalist, «Alaş» ǧylymi-zertteu institutynyŋ direktory Qaiyrbek Kemeŋger, L.N.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetı Qazaq ädebietı kafedrasynyŋ meŋgeruşısı, filologiia ǧylymdarynyŋ kandidaty Qanat, Aitkül Qūdaibergenovter, QR Eŋbek sıŋırgen artisterı, «Qūrmet» ordenınıŋ iegerlerı Sovetqazy Nūrsilla, qoǧam qairatkerı Ahmetbek Nūrsila, käsıpker, motivator Erlan Töleutai, önertanuşy, änşı-kompozitor Qanat Jünıs, akter, änşı, aqyn, dramaturg Jarylqap Qalybai, jurnalist, qoǧam belsendısı Erzat Kärıbai, biolog, tarihşy Almas Mūstafa, qolöner şeberı, suretşı, «Dala sazy» şeberler ortalyǧynyŋ direktory Qūsmilia Nūrqasym, ädebietşı, memleket qairatkerı Janūzaq Äkım, ekonomist, qoǧam belsendısı Erbolat Baiat, Ş. Uälihanov atyndaǧy Kökşetau universitetınıŋ professory, PhD doktor, aqyn, jazuşy, ädebiettanuşy, folklortanuşy Baibota Qoşym-Noǧai, aqyn, Halyqaralyq «Alaş» ädebi syilyǧynyŋ iegerı, «Qūrmet» ordenınıŋ iegerı Amanqos Mekteptegı, türıktanşy, filologiia ǧylymynyŋ kandidaty Tättıgül Qartaeva, etnoraf, äl-Farabi atyndaǧy QazŪU-dyŋ professory Täuke Altynbekov, tehnika ǧylymynyŋ doktory Aigül Orynbek, Prezident janyndaǧy Ūlttyq qūryltai müşesı, qūqyqqorǧauşy, zaŋger Orynbasar Jänıbekov, qoǧam qairatkerı Ramazan Qūrmanbaev, Aşarşylyq qūrbandary qauymdastyǧynyŋ töraǧasy Erkın Raqyşev, rejisser, qoǧam belsendısı, Almaty qalasy mäslihatynyŋ deputaty Adai Abdıldinov, «Qazaqstan animasiialyq studiialar qauymdastyǧy» ZTB töraǧasy Jūmaş Kenebai – Kökbörı, qoǧam qairatkerı, aqyn, publisist Sūltan Erdäulet, täuelsız jurnalist Nūrlybek Quaŋbaev, «Jeltoqsan qoǧamy» ūiymynyŋ töraǧasy Mūrathan Şoqan, aqyn, «Tūlǧa-Dostyq» qoǧamdyq qorynyŋ töraǧasy Şynquat Baijanov, zaŋger Säbit Şıldebai, tarih ǧylymynyŋ kandidaty, QR Ortalyq memlekettık arhivınıŋ direktory Därenbek Nysanbaev, därıger-kardiolog, PhD doktor, m.ǧ.k. Rustem Aşetaev, qoǧam belsendısı Aidarhan Daulybaev, sport şeberı, Keŋes odaǧy äskerilerı arasyndaǧy boks chempiony Äset Tūiaqov, Auǧan soǧysynyŋ ardagerı, Qūrmettı säuletşı Quanyş Ospan, aqyn, Maǧjan Jūmabaev atyndaǧy Aqmola oblystyq ämbebap ǧylymi kıtaphanasynyŋ direktory Arman Nūrmūhamedov, tarihşy, jurnalist Abylaihan Äşımhan, aqyn, Qazaqstan jazuşylar odaǧynyŋ müşesı Aian Qajybai, Ş. Uälihanov atyndaǧy Kökşetau universitetınıŋ «Qazaq tılı men ädebietı» kafedrasynyŋ professor-assistentı, f.ǧ.k. Bauyrjan Ramazan, «Jebe» qoǧamdyq qorynyŋ müşesı Serjan Erıkov, bloger, videooperator, monajer, «S-studio» studiiasynyŋ negızın qalauşy Nūrislam Äbdıl, teatrtanuşy, Aqmola oblystyq Ş. Qūsaiynov atyndaǧy qazaq muzykalyq drama teatrynyŋ körkemdık jetekşısı Berık Ataev, Ş. Uälihanov atyndaǧy Kökşetau universitetınıŋ oqytuşysy, magistr Talapker Uäliev, Ş. Uälihanov atyndaǧy Kökşetau universitetınıŋ aǧa oqytuşysy Bolat Boranbai, filologiia ǧylymynyŋ kandidaty, Qorqyt ata atyndaǧy Qyzylorda universitetınıŋ qauymdastyrylǧan professory Bolat Näukenūly, qoǧam qairatkerı Käkım Hasambai, akter, rejisser, ūstaz Mergen Toqsanbai, Qazaqstan Jazuşylar odaǧy Aqmola oblystyq filialynyŋ direktory, «Ruh-Aldaspan» qoǧamdyq bırlestıgınıŋ töraǧasy, Aqmola oblystyq mädeniet basqarmasynyŋ sarapşysy Quat Ahmetjanov, jurnalist, bloger, diktor Oŋǧar Qabden, aitysker aqyn, bloger Marǧūlan Ermaǧanbetūly, qoǧam belsendısı, BasQaru qorynyŋ direktory Duman Ramazan, jazuşy, dramaturg, «Abylaihannyŋ armany», «Joşy» dramalarynyŋ avtory Ömır Şynybekūly, pedagog, Y. Altynsarin tösbelgısınıŋ iegerı Aiman Saǧidolla, ūstaz, qoǧam belsendısı Serık Mäliev, jurnalist, «Altyn Orda» portalynyŋ direktory Aibar Oljai, PR mamany Amangeldı Keŋşılıkūly, synşy, Halyqaralyq «Alaş» ädebi syilyǧynyŋ laureaty Baqyt Bedelhan, aqyn Ömırjan Äbdıhalyq, jazuşy, «Araşa» internet portalynyŋ jetekşısı Qanat Äbılqaiyr, jazuşy Arman Äubäkır, jurnalist, «Adyrna» ŪEB qoǧamdyq qorynyŋ Prezidentı Jūmat Qūnanbai, Prezident küzet qyzmetınıŋ ardagerı, Auǧan soǧysynyŋ ardagerı Tūrarbek Qūsaiynūly, dın zertteuşısı, qūqyqqorǧauşy Beibıt Moldahmetūly, «Social project management» ortalyǧynyŋ direkory Būǧybek Sanduov, suretşı-dizainer, Auǧan soǧysynyŋ ardagerı Düisen Maǧlūmov, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı, jurnalist, jazuşy Şäken Tūrar Sättarqyzy, “Qara şaŋyraq” QB direktory, QR Jurnalister odaǧynyŋ müşesı Serık Särsekeev, «Qazaqstandyq salalyq temırjol, avtomobil, äue jäne su kölıgı qyzmetkerlerınıŋ käsıbi odaǧy» qoǧamdyq bırlestıgınıŋ «Astana» filialynyŋ töraǧasy, medisina ǧylymynyŋ kandidaty Tolqyndat Töleşov, zapastaǧy polkovnik, Ūlttyq qorǧanys universitetınıŋ oqytuşysy Aigül Bolathanqyzy, jurnalist Bauyrjan Qaraǧūzūly, aqyn, «Mädeniet» portalynyŋ jetekşısı Älihan Jaqsylyq, jazuşy-dramaturg Nūrsäule Tolqyn, aqyn, ssenarist Ashat Qasenǧali, saiasattanuşy Erjan Tölek, jurnalist Nūrgeldı Äbdıǧaniūly, Abai.kz aqparattyq portalynyŋ Bas redaktory. Halyqaralyq TÜRKSOI syilyǧynyŋ iegerı Erlan Eleu, aqyn, därıger, käsıpker Talas Orazbai, multiplikator, Quantfilim kinostudiiasynyŋ jetekşısı Roza Asanova, QazŪÖU Qorqyt ata atyndaǧy ǦZO ǧylymi qyzmetkerı Jıbek Dosybaeva, ardager ūstaz Rabiǧa Sauyt, zeinetker Ospan qajy Süleimenūly, qoǧam qairatkerı, aǧartuşy-ūstaz, Eŋbek ardagerı, «Qūrmet belgısı ordenı» iegerı, Mädeniet qairatkerı, aqyn, sazger, küişı Ädılet Amangeldı, «Qara şaŋyraq» QB qūryltaişysy Sanduǧaş Nūrqanova, «Qara şaŋyraq» QB qūryltaişysy Altynai Täŋırbergenova, «Qara şaŋyraq» QB qūryltaişysy Qajymūrat Näsiūly, Tarih jäne qoǧamdyq ǧylymdar akademiiasynyŋ akademigı, ardager-ūstaz, QR Oqu ısınıŋ üzdıgı, ölketanuşy-şejıreşı Ötegen Aişuaqov, «Ūlttyq müdde» QB müşesı, «Elorda biler keŋesı» QB müşesı Baqytgül Kärıbai, zeinetker-ūstaz, Qorqyt baba mūralaryn nasihattauşy Fanida Nūrbaeva, Y. Altynsarin medalınıŋ iegerı, «Esıl tolqyndary» ardagerler halyqtyq ansambılınıŋ jetekşısı Sanduǧaş Seidahmetova, Mädeniet qairatkerı, QR kıtaphana ısınıŋ ardagerı Äsemgül Qūlymbetova, Y. Altynsarin medalınıŋ iegerı Erbol Beiılhan, aqyn, jazuşy, Qazaqstan Jazuşylar Odaǧynyŋ müşesı, Mädeniet salasynyŋ üzdıgı, Halyqaralyq poeziia akademiiasynyŋ Akademigı Tıleuǧaly Ämırtaiūly, ardager ūstaz, Halyqaralyq Jazuşylar Odaǧynyŋ müşesı, Qazaqstan Jurnalister Odaǧynyŋ müşesı, Qaraǧandy oblysynyŋ bılım beru salasyna eŋbegı sıŋgen qyzmetker Niqanbai Omarhanov, QR Auyl şaruaşylyǧy salasynyŋ üzdıgı, Qaraǧandy oblystyq qoǧamdyq keŋesınıŋ müşesı, qoǧam belsendısı Tūŋǧyşbai Mūqan, QR Bılım beru salasynyŋ üzdıgı, QR Mädeniet salasynyŋ üzdıgı, Qazaqstan Jurnalister Odaǧynyŋ müşesı, ölketanuşy, qoǧam belsendısı Aŋǧar Smaǧūlov, eŋbek ardagerı, jazuşy, ölketanuşy, şejıreşı, Qazaqstan Jurnalister Odaǧynyŋ müşesı, qoǧam belsendısı Säken Keldıbaev, zeinetker, qoǧam belsendısı Tūrar Şäken, tarihşy-etnolog, «Qara şaŋyraq» RQB direktory, QR Jurnalister Odaǧynyŋ müşesı Asmagül Qūlymbetova, zeinetker ūstaz, Y.Altynsarin medalınıŋ iegerı Saǧynyş Seidahmetova, QR Mädeniet qairatkerı,QR kıtaphana ısınıŋ ardagerı Fanida Nūrbaeva, Y.Altynsarin medalınıŋ iegerı, «Esıl tolqyndary» Ardagerler halyqtyq ansamblınıŋ jetekşısı Baqytkül Kärıbai, zeinetker ūstaz, Qorqyt baba mūralaryn nasihattauşy Bibısara Äubakırqyzy, QR PǦA akademigı, psihologiia ǧylymdarynyŋ doktory, professor, Qazaq psihologiialyq qoǧamynyŋ müşesı, E.A. BÖKETOV atyndaǧy Qaraǧandy memlekettık universitetınıŋ eŋbek sıŋırgen qyzmetkerı Küläş Ahmetova, filologiia ǧylymynyŋ doktory, professor, Tūrsynbek Käkışūlynyŋ jary Omar Jälelūly, abaitanuşy Qūrmanǧazy Rahmetov, qoǧam qairatkerı, jeltoqsanşyŪqsas jaŋalyqtar
