Biıktei beretın Bekmahanov

3537
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2024/02/f701ce58-29f1-405d-8ce5-bb7065e13607.jpeg

Bügın - qazaqtyŋ soŋǧy hany Kenesary han jaiynda alǧaş zertteu jasaǧan ǧalym, tarihşy, ǧylym doktory, professor, Qazaqstan Ǧylym Akademiiasynyŋ korrespondent-müşesı Ermūhan Bekmahanovtyŋ tuǧanyna - 109 jyl.

1915 jyly 15 aqpanda Pavlodar oblysy, Baianauyl audanynda düniege kelgen. 

Ermūhan Bekmahanūly 1937 jyly Reseidıŋ Voronej qalasyndaǧy pedagogikalyq institutyn bıtırgen. Qazaq KSR halyq aǧartu komissariatynyŋ janyndaǧy ǧylymi zertteu institutynda eŋbek etken.

1946-1947 jyldarda Qazaq KSR Ǧylym akademiiasynda jaŋadan qūrylǧan Tarih, arheologiia jäne etnografiia instituty direktorynyŋ ǧylymi jūmys jönındegı orynbasary, 1947 jyldan bastap, ömırınıŋ soŋyna deiın, iagni 1966 jylǧy mamyrdyŋ altysyna deiın Qazaq memlekettık universitetınde özı ūiymdastyrǧan Qazaqstan tarihy kafedrasyn basqardy.

1946 jyly Bekmahanov "Qazaqstan HIH ǧasyrdyŋ 20-40 jyldarynda" atty doktorlyq dissertasiia qorǧap, Kenesary Qasymūlynyŋ köterılısı jaiynda jazyp, oǧan "ūlt-azattyq qozǧalys" degen sipat beredı. Qazaqstan tarapynan baiandama jasap, sol jerde qaǧazsyz söilegen Ermūhandy körgen barlyq halyq taŋqalǧan körınelı.

Alaida Kenesary jazǧany üşın keŋes bilıgı 1952 jyly ony 25 jylǧa sottap, GULAG lagerıne aidalady.

Otan soǧysy jyldary köptegen eŋbek etıp, halyq esınde mäŋgılıkke saqtaldy desek te bolady.

Kenesary Qasymūly köterılısıne "ūlt-azattyq qozǧalys" dep sipat bergenı üşın "Ūltşyl" dep aiyptalyp 25 jylǧa bas bostandyǧynan aiyrylyp jer audarylady. 

"Barlyq talapqa sai eŋbek jazyp jürgenımen, Kenesary köterılısıne qatysty sipat bergenı üşın aiyptaldy" dep jazady akademik Şapyq Şökin.

Közınıŋ tırısınde aqtalmaǧan eŋbekterı, Qazaq elı täuelsızdıgın alǧannan keiın aqtalyp, jaryq köredı.

Pıkırler