Osydan týra 105 jyl buryn, ıaǵnı 1916 jyly Semeı qalasynda ǵalym, abaıtanýdy ǵylymı negizdeýshi, shákárimtanýdyń negizin qalaýshy, tekstolog, Semeıde Abaı murajaıyn uıymdastyrýshy, ustaz, aqyn, jazýshy, dramatýrg, ádebı aýdarmashy, qoǵam qaıratkeri Qaıym Muhamedhanov dúnıege keldi. "Adyrna" ulttyq portaly abaıtaný ǵylymynda ólsheýsiz úles qosqan ǵalymnyń ómiri jaıly shaǵyn derekterdi usynady.
Qaıym Muhamedhanov bala kezinen qazaqtyń birtýar azamattarynyń tárbıesin kórip ósti. Oǵan sebepker bolǵan ǵalymnyń ákesi Muhamedhan Seıitqululy bolatyn. Muhamedhan Seıitqululy óz shańyraǵyna Alash kósemderiniń basyn jıi qosyp, olardyń at basyn tireıtin úlken úıleri retinde, keńes quratyn ordalary retinde belgili bolǵan. Osyndaı úlken basqosýlar tanymal aqyndar men ánshilerdiń de óz ónerlerin synaıtyn, tanylatyn jeri bolǵan. Qazaqtyń halyq aýyz ádebıetiniń mol muralary kúni-túni jyrlanyp, áni shyrqalyp jatqan qasıetti ortadan jas Qaıymnyń alar tálim-tárbıesi de mol boldy. Muhamedhan Seıitqululynyń shańyraǵynda Alash kósemderi Álıhan Bókeıhanov, Mirjaqyp Dýlatov, Ahmet Baıtursynov, Júsipbek Aımaýytov, Sultanmahmut Toraıǵyrov, Muhtar Áýezov jıi kelip, otyrystyń mándiligin arttyratyn. Qaıym Muhamedhanovtyń ómir jolyndaǵy ultjandylyq, naǵyz ultshyldyq baǵyttyń qalyptasýyna osyndaı maǵynaly basqosýlardyń da sebebi bolǵandyǵyn ǵalym estelikterinen bilemiz. Qaıym Muhamedhanov 1924-1928 jyldary Jańasemeı qalasyndaǵy bastaýysh qazaq mektebinde oqıdy. 1929-1932 jyldarda Semeı qalasy kolhoz jastary mektebinde bilimin jalǵastyrady. 1936-1937 jyldary muǵalimder daıarlaıtyn kýrsta oqıdy. Al 1938-1941 jyldary Semeı pedagogıkalyq ınstıtýtynda oqıdy. Ǵalymnyń eńbek joly da pedagogıkalyq oqý ornymen tyǵyz baılanysta damydy.
Sodan kóp jyl ádebıet pániniń muǵalimi, Abaı murajaıynyń dırektory qyzmetin atqarǵan, «Abaıdyń ádebıet mektebi» taqyrybyna kandıdattyq dıssertaııa qorǵaǵan (1951). Uly Otan soǵysyna qatysqan. Ádebıetke 1930 jyldyń orta sheninde kelgen ol alǵashqyda óleń-jyrlar, dramatýrgııa janrynda birqatar shyǵarmalar jazdy, tárjime jasaýmen de kóbirek shuǵyldan dy. Ádebıet zertteýshi ǵalym retinde Abaı murasynyń tekstologııalyq zertteýlerine mol úles qosty. Abaı tóńiregindegi ataqty ánshiler: Kókbaı, Aqylbaı, Maǵaýııa týraly, ótken zamannyń keıbir muralary jaıynda zertteýler, kólemdi maqalalar jazdy.
Qaıym Muhamedhanov ǵalym, abaıtanýdy ǵylymı negizdeýshi, ári alǵashqy tekstology, ustaz, aqyn, jazýshy, dramatýrg. Shákárimtanýdyń negizin qalaýshy. Qazaq KSR Gımniniń avtory, KSRO Jazýshylar odaǵynyń múshesi, ádebı aýdarmashy, Semeıde Abaıdyń murajaıyn uıymdastyrýshy, Qazaqstannyń Memlekettik sılyǵynyń, Jazýshylar odaǵy syılyǵynyń, Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń jáne Halyqaralyq Abaı akademııasynyń (London) Altyn medaliniń ıegeri, professor, KSRO jáne Qazaqstan halyq aǵartý isiniń úzdigi; Semeı qalasynyń, Aıagóz, Jańasemeı, Abaı aýdandarynyń Qurmetti azamaty; jarııalanǵan 800-den asa ǵylymı eńbektiń avtory. «Abaıdyń aqyn shákirtteri» atty tórt kitaptan turatyn jınaq qurastyrdy.
«Abaı» jýrnalynyń qaıta jaryq kórýine kóp eńbek sińirdi. «Tolqyn», «Maıdannan maıdanǵa», «Er Bilisbaı» pesalarynyń avtory. Ázerbaıjan dramatýrgi Ý.Gadjıbekovtyń «Arshın mol alan», tatar jazýshysy Sh.Kamaldyń «Qajy ápendi úılenedi» pesalaryn qazaqshalaǵan. Shyǵarmalary: Abaı shyǵarmashylyqtyń tekstologııasy. A., «Qazaqstan», 1959; Komıssar Ǵabbasov. Pesalar. A., «Óner», 1984. 1996 jyly «Abaı» enıklopedııasyn shyǵarýdaǵy eńbegi úshin QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty atandy. KSRO jáne Qazaq KSR aǵartý isiniń úzdigi. Semeı qalasynyń qurmetti azamaty. Abaıdyń dúnıejúzilik akademııasynyń altyn medalimen marapattalǵan.
Qazaq rýhanııatyna ólsheýsiz úles qosqan ǵalym 2004 jyly qaıtys boldy.
