Qazaq teatrynyń tarıhy sonaý 1917 jyly Jıdebaıdaǵy Áıgerimniń otaýynda Muhańnyń ózi sandyq ishinde jatyp jasaǵan sýflerligimen ótken «Eńlik-Kebektiń» bıler sahnasy qoıylymy bolǵan eken. Al jańa aptanyń alǵashqy kúni shyǵystyq kórermen úshin has sulýdyń kóz jasyndaı sulý ónermen sýsyndaýdan bastaldy.
Qoıylym edel-jedel eki retten sahnalandy. Ekeýinde de zaly kórermenge lyq toly boldy. Basty rólderde Dýlyǵa Aqmolda, Janargúl Janyamanova, Saltanat Baqaeva, Jandarbek Sadyrbaev syndy tanymal akterlar oınady.
Qoıylymnyń qurmetti qonaǵy retinde ataqty aqyn, «Túrksoı» túrki memleketteri jazýshylar odaǵynyń tóraǵasy Ulyqbek Esdáýletov, aqyn, dramatýrg, drama avtory Baqyt Bedelhan, meanat, teatr demeýshisi Dýlat Tastekeı qatarly zııaly qaýym ókilderi qatysty. Drama – tartysqa toly taǵdyrlardyń, qaıshylasqan tirlik pen arpalysqan ómirdiń shyrmalyp jatqan alańy. Qoıylym arqyly shyrmalyp jatqan shyndyqtyń shynaıy kelbetin kórýge bolady. Qysqasy sóz jetkize almas dúnıeni sahna arqyly tamashalap qaıtty kórermen qaýym. Qoıylym sońynda baspasóz máslıhaty ótip, qurmetti qonaqtar oı bólisti.
“Qoıylymnyń astarynda kóp dúnıe aıtylǵan eken. Ony kórermenmen birge kórip shyqtyq. Kórermen jaqsy qabyldady. Mundaı dúnıeler qoıylýy, aıtylýy kerek dep oılaımyn. Baqyt Bedelhan myqty aqyn ǵana emes, myqty dramatýrg ekendigin buǵan deıin de kórsetken. Endi osy qoıylym arqyly jańadan qurylǵan«ASSYLTAS» zamanaýı teatry qanatyn keńge jaıar dep oılamyn jáne tilektespin. Jańa teatrdyń alǵashqy saparlarynyń birin shyǵystan, Óskemennen bastaýynyń da ózindik sebebi bar. Óıtkeni, Baqyt Bedelhannyń dosy, kýrstasy, Rústem Esdáýletov ShQO drama teatrynyń salynýyna, negizi qalanýyna ter tókken edi. Osylaı dosyn eske alyp jatqanyna Alla razy bolsyn”, – dedi ataqty aqyn, «Túrksoı» túrki memleketteri jazýshylar odaǵynyń tóraǵasy Ulyqbek Esdáýletov.
Baspasóz máslıhaty barysynda qoıylym avtory Baqyt Bedelhan tilshiler saýalyna jaýap berip, dramanyń jazylý barysyn tilge tıek etti.
“Bul óte qysqa merzimde, ıaǵnı, 15 kúnde jazylyp sahna tórine attanǵan shyǵarmashylyq dúnıe. Drama jaıly taldap aıtýdyń qajeti shamaly, kórermen kórip, kókeıge túıip ózine keregin alar. Jalpy jurttyń jyly qabyldaǵanyn osyǵan deıingi qoıylymdar barysynda da kórdik. Óner aldy – qyzyl til. Jaratylys sazdan, sózden bastalsa, tirshilik qyzdan bastalady. Taý aınysa qum bolar, jer aınysa sý bolar, sý aınysa bý bolar, tirshiliktiń tiregi qyzy aınysa ne bolar?! Óleń sózdiń patshasy sóz aınysa ne bolar?! Sol sózben sazdy aınytpaı sahnada sary altyndaı qylyp kórsetý ár azamattyń paryzy dep oılaımyn. Biz soǵan barymyzdy saldyq. Sondaı-aq, jańa teatr men jańa qoıylym arqyly Rústem dosymyzdyń rýhyna sálem sala keldik. Bul – Rústemniń mańdaı teri tógilip, bar kúsh-jigerin salǵan teatry ǵoı. Sondyqtan osy oraıda bul teatrǵa Rústemniń atyn berer ýaqyt kelgenin aıtqym keledi. Ol oǵan laıyq dep oılaımyn. Ony óner súıer jurttyń, jalpy jurttyń qýana qoldaıtynyna senemin”, – dedi aqyn, dramatýrg Baqyt Bedelhan.
Osylaısha jurt teatr zalynan oılanyp, tolǵanyp, shyndyqty drama arqyly bolsyn kórip shyqty. Kórermen qaýymnyń sahna arqyly bolsyn aqıqatqa qol jetkizip shyqqandaı kóńil kúıde bolǵanyn kórdik.
