Qazaqta Serálideı serke de ótken (Vıdeo)

4362
Adyrna.kz Telegram

Osydan 124 jyl buryn, 1896 jyly akter, ulttyq kásibı teatr óneriniń negizin qalaýshylardyń biri, Qazaqstannyń Halyq ártisi, KSRO jáne Qazaq KSR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, Soıalıstik Eńbek Eri Seráli (Serke) QOJAMQULOV dúnıege keldi.

Qostanaı oblysynyń Qarabalyq aýdanynda ómir esigin ashqan. Troıkidegi Ýazıfa mektebinde, Orynbor qalasyndaǵy Tatar halyq aǵartý ınstıtýtynda oqyǵan. Osy jyldary «Musylmandar klýbynda» B.Maılınniń «Qalamqas», «Betim-aý, qudaǵı ǵoı», «Qasqyrbaı», «Neke qııar» t.b. shaǵyn pesalarda rólderdi oınaǵan.

1925 jyly Qyzylorda qalasynda tuńǵysh uıymdastyrylǵan Qazaq drama teatryna I.Baızaqov, Á.Qashaýbaev, E.Ómirzaqov, Q.Qýanyshbaev, J.Shanındermen birge Qojamqulovtyń shaqyrylýy onyń akterlik ómirine dańǵyl jol salǵan eleýli oqıǵa boldy. Osy tusta sahna ómirinen tájirıbesi mol Qojamqulov teatrdyń alǵashqy rejısseri retinde qyzmet etti.

Teatr 1926 jyly qańtardyń 13-de resmı túrde ashylyp, birneshe spektakldi sahnaǵa shyǵardy. Ol 30-shy jyldardan bastap «Raıhan», «Amangeldi», «Ana týraly ańyz», «Tynyshtyq», «Bizdiń súıikti dáriger», «Aldar kóse», t.b. fılmderge túsip, Qazaqstannyń kıno óneriniń damýyna óz úlesin qosty.

Oınaǵan rolder

1922 jylynda M. Áýezovtiń «Eńlik — Kebek» tragedııasyıda Espembet rolin oınaıdy.

1925 jylynda Qyzylorda qalasynda tuńǵysh kásibı Qazaq memlekettik drama teatry uıymdastyrylǵanda Qojamqulov arnaıy shaqyrylady. Teatrda ol akter ári rejısser qyzmetin atqaryp, 1926 -1932 jyldarynda Áýezovtiń «Báıbishe — toqal», Maılınniń «Shanshar molda», «El mektebi», «Qalpe», Ó. Ospanovtyń «Seńseń bórik», N. V. Gogoldin «Úılený» pe-salaryn qoıdy. Qojamqulov — árbir roldiń bolmys-bitimine saı ózindik mi-nezi men daýys yrǵaǵyn, sahnalyq qımyl-áreketi men sóz mánerin dál taýyp, qulpyrta oınatatyn akter edi. Ásirese, Q-tyń akterlik sheberi gi komedııalyq rolderde aıqyn kórindi. Q-tyń tańdaýly rolderi qatarynda Taltańbaı (Maılınniń «Taltańbaıdyń tártibinde», Iaıchnıa, Zemlıanıka (Gogoldiń «Úılenýi» men «Revızorynda»), Tymaqbaı, Qarabaı, Qońqaı (Músirepovtiń «Amangeldisinde», «Qozy Kórpesh -Baıan sulýy» men «Aqan seri — Aqtoqtysynda»), Shahter Taıman (Á. Ábishevtiń «Dostyqpen mahabbatynda»), Espembet, Kóbikti han (Áýezovtiń «Eńlik — Kebegi» men «Qara qypshaq Qobylandysynda»), t. b. bar. Qojamqulov 1930 jyldan kınoǵa túsken. «Dala áninde» Batyraqtyn (1930), «Amangeldide» Beket ustanyń (1938), «Aq gúlde» qart Jastardyń (1942), «Abaı áninde» Baımaǵambettiń (1945), «Altyn múıizde» shopan Ádilbek-tiń (1948), «Aldar kósede» Bıdiń (1964), t. b. rolin oryndy.

1936 jáne 1958 jyldary Máskeý qalasynda ótken Qazak ádebıeti men óneriniń onkúndikterine qatysty.

1973 jylynda «Seraga» atty telefılm (rejısser Q. Ábýseıitov) jaryq kórdi. Gastroldik saparmen Irannyń Shıraz qalasynda óner kórsetti. Qojamqulov atynda Jezqazǵan mýzykalyq-drama teatry, Almaty qalasynda kóshe bar. Almaty qalasynda ol turǵan úıge (Fýrmanov kósh., 117-úı) memorıaldyq taqta ornatyldy. 5-saıl. Qazaqstan Joǵary Keńesiniń depýtaty boldy.

Qojamqulov týraly rejısser Q.Ábýseıitov «Seraǵa» atty derekti fılm túsirse, kompozıtor Á.Beıseýov «Seraǵa týraly ánin» shyǵarǵan. Jezqazǵan qalasyndaǵy mýzykalyq drama teatry men Almatydaǵy bir kóshege esimi berilgen.

Úsh márte Lenın ordenimen, Qazan revolıýııasy, 2-shi dárejeli Otan soǵysy, Eńbek Qyzyl Tý, «Qurmet belgisi» ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan.

1979 jyly Almaty qalasynda qaıtys boldy.

 

 

Pikirler